डिजिटल युगात मोबाईल आणि इंटरनेटचा वापर प्रचंड वेगाने वाढला आहे. याचाच एक धोकादायक पैलू म्हणजे अश्लिल व्हिडिओ पाहण्याचं व्यसन. सुरुवातीला केवळ कुतूहल म्हणून पाहिलेल्या व्हिडिओंचं हे आकर्षण हळूहळू मानसिक आणि सामाजिक आयुष्यावर खोल परिणाम करू लागते.
सुरुवात होते निरागसपणातून
अनेकदा किशोरवयीन मुलं किंवा तरुण फक्त ‘काय आहे ते बघू’ या मानसिकतेने अश्लिल कंटेंट पाहायला सुरुवात करतात. सुरुवातीचा हा अनुभव मेंदूमध्ये डोपामिन नावाचा आनंददायक रसायन स्त्रवतो, ज्यामुळे पुन्हा-पुन्हा तेच अनुभव घ्यावासा वाटतो. यालाच हळूहळू व्यसनाचा रूप मिळतं.
मनावर खोल परिणाम
-
लैंगिक प्रतिमा विकृती: सतत अश्लिल व्हिडिओ पाहिल्यामुळे खरी लैंगिक नाती कशी असावीत याबद्दल गैरसमज तयार होतात. पार्टनरकडून अवास्तव अपेक्षा निर्माण होतात.
-
एकांताची सवय: अशा कंटेंटमुळे व्यक्ती समाजापासून दूर जातो, एकटा राहण्याची आणि स्वतःपुरतंच जग बघण्याची प्रवृत्ती वाढते.
-
मनोरुग्णतेची शक्यता: सतत पोर्न पाहण्याची सवय ही मेंदूमधील नॉर्मल आनंद केंद्र बिघडवते. त्यामुळे नैराश्य, चिंता आणि अस्वस्थता यासारख्या समस्या उद्भवू शकतात.
-
एकाग्रतेचा अभाव: विद्यार्थ्यांमध्ये अभ्यासापासून लक्ष विचलित होणं, कामगारांमध्ये कार्यक्षमता कमी होणं अशा तक्रारी दिसून येतात.
व्यसन ओळखायचं कसं?
-
दिवसातून अनेक वेळा पोर्न पाहण्याची इच्छा होणे
-
कामात, नात्यांमध्ये रस न वाटणे
-
पाहिल्यावर अपराधी वाटणं, पण तरीही थांबता न येणं
-
पाहणं थांबवलं तर चिडचिड, बेचैनी वाटणे
मुक्तीचा मार्ग आहे का?
होय. अशा सवयींपासून मुक्त होण्यासाठी काही ठोस उपाय करता येतात:
-
डिजिटल डिटॉक्स: ठरावीक काळासाठी मोबाईल-इंटरनेटपासून दूर राहणं
-
छंद जोपासा: कला, क्रिडा, संगीत यामध्ये मन गुंतवा
-
मनोविकारतज्ज्ञांचा सल्ला: आवश्यक वाटल्यास समुपदेशक किंवा सायकोथेरपिस्टचा सल्ला घ्या
-
आपल्या सवयीची कबुली द्या: हे सर्वात महत्त्वाचं – स्वतःला हे व्यसन आहे हे मान्य करणं हेच पहिलं पाऊल
अश्लिल व्हिडिओ पाहणं ही काही गुन्हा नाही, पण त्याचं व्यसन लावून घेणं नक्कीच आरोग्यास आणि नात्यांना घातक आहे. वेळेवर सावध होणं आणि स्वतःवर नियंत्रण ठेवणं – हेच या मानसिक जाळ्यातून बाहेर पडण्याचं खरं समाधान आहे.