टीम इंडियासाठी आजचा दिवस खूप खास आहे. कारण आजपासून बरोबर 40 वर्षांपूर्वी क्रिकेटमध्ये असा पराक्रम घडला होता, ज्याची कोणालाच अपेक्षा नव्हती. कपिल देव यांच्या नेतृत्वाखालील टीम इंडियाने 1983 मध्ये पहिला विश्वचषक जिंकून इतिहास रचला होता. अंतिम सामन्यात वेस्ट इंडिजचा बलाढय़ संघ होता, ज्याला त्यावेळी पराभूत करणे फार कठीण होते, पण लॉर्ड्सच्या मैदानावर टीम इंडियाने अप्रतिम कामगिरी दाखवत तिरंगा फडकावला.
1983 च्या विश्वचषक फायनलमध्ये भारताने दोन वेळा विश्वविजेत्या कॅरेबियन संघाचा 43 धावांनी पराभव करून पहिली ICC ट्रॉफी जिंकली होती. या दिवशी संपूर्ण भारतात विजयोत्सव साजरा करण्यात आला. हा विजय सुद्धा महत्वाचा होता कारण जेव्हा भारत विश्वचषकात खेळायला पोहोचला तेव्हा त्या नव्या खेळाडूंचा संघ कोणीही गांभीर्याने घेतला नाही, मग जेव्हा या संघाने इतिहास रचला तेव्हा सर्वांनीच सलाम केला.
🗓️ #OnThisDay in 1983
A historic day & a landmark moment for Indian cricket 🙌🏻#TeamIndia, led by @therealkapildev, clinched the World Cup title. 🏆👏🏻 pic.twitter.com/MQrBU4oUF1
— BCCI (@BCCI) June 25, 2023
आता सामन्याबद्दल बोलूया. इंग्लंडमधील लॉर्ड्स येथे खेळल्या गेलेल्या विजेतेपदाच्या सामन्यात वेस्ट इंडिजचा कर्णधार क्लाईव्ह लॉईडने नाणेफेक जिंकून प्रथम गोलंदाजी करण्याचा निर्णय घेतला. गोलंदाजांनीही या निर्णयावर ठाम राहून टीम इंडियाला अवघ्या 183 धावांत गुंडाळले. वेस्ट इंडिजने भारताचा डाव 54.4 षटकांत सर्वबाद केला.
सुनील गावसकर केवळ 2 धावा करून बाद
फायनलमध्ये टीम इंडियाला पहिला धक्का सुनील गालस्करच्या रूपाने बसला 2 धावा करून तो पहिला विकेट म्हणून बाद झाला. इतर सलामीवीर कृष्णमाचारी श्रीकांत आणि मोहिंदर अमरनाथ यांनी पुन्हा संघाला सांभाळण्याचा प्रयत्न केला आणि 57 धावांची भागीदारी केली. यानंतर मार्शलने श्रीकांतला 59 धावांवर बाद केले. 26 धावा करणारा अमरनाथ 90 च्या एकूण धावसंख्येवर बाद झाला.
कपिल देव 15 धावा करून बाद झाला, अँडी रॉबर्ट्सने 3 बळी घेतले
यानंतर टीम इंडियाने सतत विकेट्स गमावल्या. कर्णधार कपिल देवही 15 धावा करून बाद झाला. कीर्ती आझाद खाते उघडू शकला नाही, तर रॉजर बिन्नी केवळ दोन धावा करू शकला. अखेरीस मदन लालने 17, सय्यद किरमाणीने 14 आणि बलविंदर संधूने 11 धावा करत संघाला 183 धावांपर्यंत नेले. वेस्ट इंडिजकडून अँडी रॉबर्ट्सने सर्वाधिक 3 बळी घेतले. त्यांच्याशिवाय मार्शल, होल्डिंग, लॅरी गोम्स यांनी प्रत्येकी दोन गडी बाद केले.
आता 183 धावांचा बचाव करण्याची पाळी होती. टीम इंडियाच्या गोलंदाजांनी अप्रतिम कामगिरी करताना वेस्ट इंडिजला 140 धावांत गारद केले. वलबिंदर संधूने गॉर्डन ग्रीनिजच्या गोलंदाजीवर टीम इंडियाला पहिला यश मिळवून दिले. यानंतर अनुभवी खेळाडू विवियन रिचर्ड्सने क्रीझवर येताच तुफानी फलंदाजी केली. दरम्यान, मदन लालने डेसमंड हेन्सला एकूण 50 धावांवर पॅव्हेलियनमध्ये पाठवले.
व्हिव्ह रिचर्ड्सचा झेल सामन्याचा टर्निंग पॉइंट ठरला
आता अंतिम सामन्याच्या टर्निंग पॉइंटची पाळी होती, ज्याने टीम इंडियाच्या विजयाच्या आशा पूर्ण आत्मविश्वासात बदलल्या. दुसरी विकेट पडल्यानंतर या झेलने वेस्ट इंडिजकडून सामना हिरावून घेतला. व्हिव्ह रिचर्ड्सचा तो झेल होता, ज्याने मदन लालकडून चेंडू ओढला आणि चेंडू डीप स्क्वेअर लेगला गेला. स्क्वेअर लेग सर्कलवर उभा असलेला कपिल देव पाठीमागे धावला आणि त्याने एक शानदार झेल घेतला. हा अंतिम सामन्याचा टर्निंग पॉइंट ठरला. यानंतर वेस्ट इंडिजचा संघ 140 पर्यंत पोहोचला.
अंतिम सामन्याचा हिरो ठरला तो मोहिंदर अमरनाथ
1983 मध्ये झालेल्या अंतिम सामन्यात मोहिंदर अमरनाथने अप्रतिम कामगिरी केली होती. त्यामुळे त्याला सामनावीर म्हणून निवडण्यात आले. त्याने 26 धावांच्या खेळीत तीन विकेट घेतल्या. त्याच वेळी, रोझ बिन्नी या स्पर्धेतील संघाचा स्टार परफॉर्मर होता, ज्याने वर्ल्ड कपमध्ये सर्वाधिक 18 विकेट घेतल्या. त्याच वेळी कपिल देव यांनी त्या विश्वचषकात भारतासाठी सर्वाधिक धावा केल्या होत्या. आठ सामन्यांत त्याच्या बॅटमधून एकूण 303 धावा झाल्या.
टीम इंडियाने पहिला वर्ल्ड कप जिंकला तेव्हा सचिन 10 वर्षांचा होता
कपिल देव यांच्या नेतृत्वाखाली टीम इंडियाने पहिला विश्वचषक जिंकला तेव्हा क्रिकेटचा देव म्हटला जाणारा सचिन तेंडुलकर केवळ 10 वर्षांचा होता. सचिनचा जन्म 24 एप्रिल 1973 रोजी झाला. यानंतर 2007 मध्ये भारताने टी-20 विश्वचषक जिंकला. त्यानंतर 2011मध्ये एकदिवसीय विश्वचषकावर कब्जा केला. भारतीय संघाने हे जेतेपद क्रिकेटचा देव सचिन तेंडुलकरला समर्पित केले.