अनेक महिलांना संभोगाच्या वेळी किंवा त्यानंतर पोटात दुखण्याचा किंवा झळझळण्याचा अनुभव येतो. ही समस्या शारीरिक आणि मानसिकदृष्ट्या त्रासदायक ठरू शकते आणि तुमच्या लैंगिक जीवनावर नकारात्मक परिणाम करू शकते. मात्र, चांगली गोष्ट ही आहे की या समस्येवर अनेक प्रभावी उपाय उपलब्ध आहेत. या लेखात आपण संभोगाच्या वेळी होणाऱ्या पोटदुखीची कारणे आणि त्यावर मात करण्यासाठी काही उपयुक्त उपायांवर चर्चा करणार आहोत.
संभोगाच्या वेळी पोटदुखी होण्याची कारणे:
संभोगाच्या वेळी पोटदुखी होण्याची अनेक कारणे असू शकतात आणि प्रत्येक महिलेसाठी ते वेगळे असू शकते. काही सामान्य कारणे खालीलप्रमाणे आहेत:
गर्भाशयाचे आकुंचन: संभोगादरम्यान आणि orgasm दरम्यान गर्भाशयाचे नैसर्गिकरित्या आकुंचन होते. काही महिलांना हे आकुंचन अधिक तीव्रतेने जाणवते आणि त्यामुळे पोटात दुखू शकते.
डिस्मेनोरिया (Dysmenorrhea): मासिक पाळीच्या दरम्यान होणारी पोटदुखी (primary dysmenorrhea) काही महिलांना संभोगाच्या वेळी देखील जाणवू शकते. एंडोमेट्रिओसिस (endometriosis) सारख्या स्थितीमुळे (secondary dysmenorrhea) देखील संभोगादरम्यान तीव्र वेदना होऊ शकतात.
ओव्हेरियन सिस्ट (Ovarian Cysts): अंडाशयात सिस्ट असल्यास संभोगाच्या वेळी दाब आल्याने दुखू शकते.
पेल्व्हिक इन्फ्लेमेटरी डिसीज (Pelvic Inflammatory Disease – PID): हा महिलांच्या प्रजनन अवयवांचा संसर्ग आहे आणि यामुळे संभोगादरम्यान तीव्र वेदना होऊ शकतात.
मूत्रमार्गाचा संसर्ग (Urinary Tract Infection – UTI): काहीवेळा मूत्रमार्गाच्या संसर्गामुळे संभोगाच्या वेळी ओटीपोटात आणि मूत्राशयाच्या भागात दुखू शकते.
आंत्राचे विकार (Bowel Issues): काही आंत्राचे विकार जसे की इरिटेबल बॉवेल सिंड्रोम (Irritable Bowel Syndrome – IBS) किंवा बद्धकोष्ठता असल्यास संभोगाच्या वेळी पोटात अस्वस्थता आणि वेदना जाणवू शकतात.
योनीमार्गातील कोरडेपणा (Vaginal Dryness): पुरेसे वंगण नसल्यामुळे संभोगादरम्यान घर्षण होते आणि त्यामुळे योनीमार्गात आणि ओटीपोटात दुखू शकते.
मानसिक कारणे: काहीवेळा भीती, चिंता किंवा मागील नकारात्मक अनुभवांमुळे देखील संभोगाच्या वेळी पोटात दुखू शकते.
पोटदुखी कमी करण्यासाठी उपाय:
संभोगाच्या वेळी होणारी पोटदुखी कमी करण्यासाठी अनेक उपाय केले जाऊ शकतात. काही त्वरित आराम देणारे उपाय आहेत, तर काही दीर्घकाळ चालणाऱ्या समस्यांवर लक्ष केंद्रित करतात:
१. त्वरित आराम मिळवण्यासाठी:
* संभोगापूर्वी पुरेसा वेळ घ्या: उत्तेजित होण्यासाठी आणि योनीमार्गात नैसर्गिक वंगण तयार होण्यासाठी पुरेसा वेळ द्या.
फोरप्ले (Foreplay): फोरप्लेमुळे शारीरिक आणि मानसिकरित्या तयार होण्यास मदत होते आणि वेदना कमी होऊ शकतात.
वंगणाचा वापर करा (Use Lubricant): योनीमार्गात कोरडेपणा असल्यास सिलिकॉन-आधारित किंवा वॉटर-आधारित चांगल्या प्रतीचे वंगण वापरा.
वेदना कमी करणारी औषधे (Pain Relievers): संभोगापूर्वी डॉक्टरांच्या सल्ल्याने आयबुप्रोफेन (Ibuprofen) किंवा ऍसिटामिनोफेन (Acetaminophen) सारखी वेदनाशामक औषधे घेऊ शकता.
आरामदायक स्थिती (Comfortable Positions): अशा संभोग स्थितीचा वापर करा ज्यामुळे ओटीपोटावर कमी दाब येईल. ‘वुमन ऑन टॉप’ किंवा ‘साइड-लाइंग’ पोझिशन्स अधिक आरामदायक असू शकतात.
गरम पाण्याची बाटली किंवा शेक (Heat Pack): संभोगापूर्वी किंवा नंतर ओटीपोटावर गरम पाण्याची बाटली किंवा शेक लावल्याने स्नायूंना आराम मिळतो आणि वेदना कमी होतात.
२. दीर्घकाळ चालणाऱ्या उपायांसाठी:
डॉक्टरांचा सल्ला घ्या: जर तुम्हाला नियमितपणे संभोगाच्या वेळी पोटदुखीचा अनुभव येत असेल, तर स्त्रीरोगतज्ज्ञांचा सल्ला घेणे महत्त्वाचे आहे. ते तुमच्या लक्षणांचे योग्य निदान करून योग्य उपचार योजना ठरवतील.
पेल्व्हिक परीक्षा (Pelvic Exam): डॉक्टर पेल्व्हिक परीक्षा करून गर्भाशय, अंडाशय आणि इतर प्रजनन अवयवांची तपासणी करू शकतात.
अल्ट्रासाऊंड (Ultrasound): अंडाशयात सिस्ट किंवा इतर समस्या असल्यास अल्ट्रासाऊंडद्वारे निदान होऊ शकते.
उपचार (Treatment): जर पोटदुखीचे कारण एंडोमेट्रिओसिस, PID किंवा इतर कोणतेही वैद्यकीय कारण असेल, तर डॉक्टरांद्वारे ठरवलेला योग्य उपचार घेणे आवश्यक आहे. यामध्ये औषधे, थेरपी किंवा शस्त्रक्रिया देखील समाविष्ट असू शकते.
पेल्व्हिक फ्लोअर व्यायाम (Pelvic Floor Exercises): केगल व्यायाम (Kegel exercises) केल्याने पेल्व्हिक स्नायू मजबूत होतात आणि संभोगादरम्यान होणारी वेदना कमी होऊ शकते.
आहार आणि जीवनशैलीत बदल (Diet and Lifestyle Changes): संतुलित आहार घ्या आणि नियमित व्यायाम करा. ताण कमी करण्याचा प्रयत्न करा, कारण तणावामुळे काहीवेळा वेदना वाढू शकतात.
- मानसिक आरोग्य (Mental Health): जर मानसिक कारणांमुळे पोटदुखी होत असेल, तर समुपदेशन (counseling) किंवा थेरपी घेणे उपयुक्त ठरू शकते.
या गोष्टी लक्षात ठेवा:
तुमच्या शरीराचे ऐका आणि वेदना होत असल्यास थांबा.
तुमच्या जोडीदाराशी तुमच्या भावना आणि अनुभवांबद्दल मनमोकळी चर्चा करा.
कोणत्याही घरगुती उपाया करण्यापूर्वी किंवा औषधे घेण्यापूर्वी डॉक्टरांचा सल्ला घेणे सुरक्षित आहे.
संभोगाच्या वेळी होणारी पोटदुखी ही एक सामान्य समस्या असू शकते, पण त्यावर निश्चितपणे मात करता येते. योग्य निदान आणि उपायांनी तुम्ही तुमच्या लैंगिक जीवनाचा आनंद घेऊ शकता आणि वेदनांपासून मुक्ती मिळवू शकता. त्यामुळे, संकोच न करता आपल्या डॉक्टरांशी संपर्क साधा आणि योग्य मार्गदर्शन घ्या. तुमची लैंगिक आरोग्य आणि आनंद महत्त्वाचा आहे.