पूर्वीच्या काळात, संभोगाच्या बाबतीत समाजात वेगवेगळ्या प्रकारे विचार केला जात होता. संस्कृती, परंपरा, आणि धार्मिक विश्वासांनुसार संभोगाच्या गोष्टींवर विविध दृषटिकोन होते. पूर्वीच्या काळी संभोग हा फक्त शारीरिक सुखासाठीच नाही, तर जीवनाच्या इतर पैलूंशीही निगडीत होता.
प्राचीन संस्कृतीतील संभोग
1. धार्मिक आणि आध्यात्मिक दृषटिकोन
-
भारत:
-
प्राचीन भारतीय संस्कृतीत संभोगाला पवित्र आणि आध्यात्मिक दृषटिकोनाने पाहिले जात होते. “कामशास्त्र” हे एक प्राचीन ग्रंथ आहे जो प्रेम, संभोग आणि शरीराच्या आनंदावर आधारित आहे. कामशास्त्रात योग्य संभोगाच्या कला, जोडीदारांमधील आपुलकी आणि संतुलन कसे असावे यावर मार्गदर्शन दिले आहे.
-
भगवान शिव आणि देवी पार्वती यांच्या प्रेम कथा आणि रति-क्रोध यांचा उल्लेखही प्राचीन भारतीय साहित्यात आढळतो. संभोगाचे आध्यात्मिक महत्व देखील दर्शवले जाते.
-
-
ग्रीस आणि रोम:
-
प्राचीन ग्रीस आणि रोममध्ये देखील संभोगाची महत्त्वपूर्ण भूमिका होती. इथे संभोग हा केवळ शारीरिक सुखासाठी नाही, तर त्याला देवते आणि निसर्गाशी जोडले जाते. देवते म्हणजे प्रेम, सौंदर्य, समृद्धी, आणि जीवनातील आनंद याचे प्रतीक होते.
-
ग्रीक मिथकांमध्ये, प्रेम आणि संभोग यांवर अनेक किवदंत्या आहेत. उदाहरणार्थ, अफ्रोडिटी (प्रेमाची देवी) आणि झ्यूस यांच्या कथांमध्ये प्रेमाच्या विविध अंगांवर चर्चा केली जाते.
-
2. संस्कृतीतील संकुचित दृष्टिकोन
-
प्राचीन काळात, अनेक संस्कृतींमध्ये संभोगाला एक गोपनीय आणि प्रायव्हेट कृती मानले जात असे. समाजाने आणि धर्माने त्याला एक पवित्र कर्तव्य म्हणून स्वीकारले होते, परंतु हे केवळ लग्नामध्ये किंवा एक चांगल्या कुटुंब व्यवस्थेतच होणे अपेक्षित होते.
-
प्राचीन भारतातील कुटुंब व्यवस्थापन:
-
“धर्मशास्त्र” आणि “स्मृतिंमध्ये” विवाह आणि संभोगाला पवित्रतेचा आणि एक कर्तव्य म्हणून मान्यता दिली गेली होती. त्यामुळे विवाहित जोडप्यांनी संभोग करतांना त्याचे सामाजिक आणि आध्यात्मिक महत्व लक्षात घेतले पाहिजे असे मानले जात होते.
-
3. संभोगाची शारीरिक, मानसिक आणि सामाजिक आयाम
-
शारीरिक:
-
पूर्वीच्या काळात, शरीरातील शक्ती आणि संभोगाच्या माध्यमातून शारीरिक संतुलन साधायचं होते. योग्य आहार, व्यायाम आणि संप्रेरक पदार्थांचा वापर करण्याचे मार्गदर्शन देखील त्यावेळी असायचं.
-
-
मानसिक:
-
मानसिक संतुलन आणि आनंद यावर महत्त्व दिलं जातं. विवाहात विश्वास, एकमेकांवरील प्रेम, आणि समर्पण यावर आधारित असलेल्या संभोगाच्या गोष्टी प्रचलित होत्या. मानसिक शांती आणि संतुष्टता हे संभोगाच्या आध्यात्मिक पैलूंना जोडत होते.
-
सामाजिक आणि सांस्कृतिक बदल
1. विवाहाचा संदर्भ
-
प्राचीन काळात विवाह हा एक पवित्र संस्कार मानला जात असे, आणि त्या आधारे संभोगही एक नैतिक दृषटिकोनातून केला जात असे. प्राचीन भारतीय संस्कृतीत विवाह एक सामाजिक कर्तव्य मानले जात होते, ज्यामुळे संभोग हा केवळ शारीरिक सुखाचा विषय न होता, तर एक महत्त्वपूर्ण कुटुंब बांधणीचा भाग मानला जात होता.
2. कला आणि साहित्य:
-
प्राचीन संस्कृतीमध्ये कला, चित्रकला, साहित्य, नृत्य यामध्ये प्रेम आणि संभोग याचे दृश्यात्मक आणि साहित्यिक अंश भरपूर आढळतात. उदाहरणार्थ, खजुराहोच्या मंदीरांतील शिल्पकला आणि प्राचीन भारतीय काव्यशास्त्रात प्रेमाच्या विविध रूपांचे वर्णन केले आहे.
-
कामसूत्र हे एक प्रसिद्ध संस्कृत ग्रंथ आहे जो प्रेम, संभोग आणि शरीराच्या कला यावर आधारित आहे. त्यात विविध प्रेमाची आणि संभोगाची कलाकुसर दाखवली गेली आहे.
3. सांस्कृतिक निर्बंध आणि पारंपरिक भूमिका
-
अनेक संस्कृतींमध्ये संभोगासंबंधी विविध निर्बंध होते. उदाहरणार्थ, पवित्रता, संयम आणि समर्पण यांच्या आधारे संभोगाची भूमिकाही एक सांस्कृतिकदृष्ट्या परिभाषित केली जात होती. समाजात सार्वजनिक क्षेत्रात या बाबींबद्दल बोलणे टाळले जात असे.
पूर्वीच्या काळात संभोग हे एक शारीरिक, मानसिक, आणि आध्यात्मिक कृत्य मानले जात असे. त्याला सामाजिक, सांस्कृतिक आणि धार्मिक संदर्भात महत्त्व दिले जात असे. विवाहाला एक पवित्र संस्था म्हणून मान्यता देण्यात आली आणि त्याद्वारे संभोग हा जीवनाच्या आध्यात्मिक आणि सामाजिक दृषटिकोनांतून पहिला जात असे. या संस्कृतांचा मुख्य हेतू केवळ शारीरिक सुख नाही, तर मानवतेच्या विकासाशी संबंधित एक विस्तृत विचार होता.
पूर्वीच्या काळातील या दृषटिकोनांमध्ये विविध संस्कृती, धार्मिकता, आणि समाजशास्त्र यांचा परिपूर्ण समावेश होता, आणि आजही या विचारांचा काही प्रभाव पाहायला मिळतो.