संभोग करताना वेदना का होतात? कारणं, उपाय आणि डॉक्टरांचा सल्ला कधी घ्यावा हे जाणून घ्या

संभोग ही एक सुखद व परस्पर आनंददायक कृती असावी अशी अपेक्षा असते. मात्र अनेक महिलांना (कधी पुरुषांनाही) संभोगादरम्यान किंवा त्यानंतर वेदना होतात. याला वैद्यकीय भाषेत डायस्पॅरेनिया (Dyspareunia) म्हणतात.

चला, यामागची कारणं, उपाय आणि काळजी कशी घ्यावी हे सविस्तर समजून घेऊया:

संभोग करताना वेदना होण्याची कारणं

१. योनीतील कोरडेपणा (Vaginal Dryness)

• मुख्य कारणांपैकी एक. योनीत नैसर्गिक स्नेहक (lubrication) कमी असल्यास घर्षणामुळे वेदना होतात.

• विशेषतः मेनोपॉज, स्तनपान, ताण-तणाव, किंवा औषधं घेतल्यामुळे कोरडेपणा वाढतो.

२. लैंगिक अनपेक्षितता किंवा घाई

• महिला मानसिक किंवा शारीरिकदृष्ट्या तयार नसतील तर शरीर पुरेसं स्नेहक तयार करत नाही.

• घाईने किंवा जबरदस्तीने संभोग झाल्यास वेदना होऊ शकतात.

३. योनी किंवा गर्भाशयाशी संबंधित समस्या

• इन्फेक्शन (संधी, यीस्ट), एंडोमेट्रिओसिस, फायब्रॉइड्स, ओव्हरियन सिस्ट, इ.

• ही अंतर्गत कारणं खोल संभोगादरम्यान वेदना निर्माण करू शकतात.

४. मानसिक कारणं

• ताण, चिंता, पूर्वीचे वाईट अनुभव, लैंगिक भीती, किंवा शारीरिक कॉन्फिडन्सचा अभाव.

• मन तयार नसल्यास शरीरही ताणात राहतं – ज्यामुळे वेदना होतात.

५. जन्मजात समस्या किंवा रचना दोष

• काही महिलांमध्ये योनीची रचना खूप टाइट असते, कधी कधी vaginismus नावाचा विकार असतो – ज्यामध्ये संभोग करताना योनीचे स्नायू अनैच्छिकपणे आकुंचन पावतात.

उपाय आणि घरगुती काळजी

१. लुब्रिकेंट वापरणं

• पाण्यावर आधारित लुब्रिकेंट वापरल्यास घर्षण कमी होतो आणि कोरडेपणामुळे होणाऱ्या वेदना टाळता येतात.

• २. फोरप्लेवर भर द्या

• योग्य मानसिक आणि शारीरिक तयारी झाल्यावर शरीर नैसर्गिकरित्या स्नेहक तयार करतं.

• त्यामुळे वेदना कमी होतात.

३. संबंधांबद्दल मोकळं बोला

• जोडीदाराशी संवाद ठेवा. काही चुकीचं वाटल्यास लगेच थांबा.

• मानसिक समजूतदारपणा असणं महत्त्वाचं आहे.

४. साफसफाई आणि इन्फेक्शन टाळा

• नियमित योनी स्वच्छता ठेवा. अती साफसफाई टाळा (pH बॅलन्स बिघडतो).

• इन्फेक्शन असल्यास डॉक्टरांकडून तपासणी करून उपचार घ्या.

डॉक्टरांचा सल्ला कधी घ्यावा?

खालीलपैकी काही लक्षणं दिसल्यास तात्काळ स्त्रीरोगतज्ज्ञांचा सल्ला घ्या:

• संभोगानंतर रक्तस्राव

• सतत खोल किंवा तीव्र वेदना

• योनीमध्ये खाज, दुर्गंधी किंवा सूज

• लुब्रिकेंट वापरूनही आराम न होणे

• लैंगिक भीती किंवा मानसिक ताण

मन आणि शरीर दोन्ही तयार असणं आवश्यक

संभोग हा केवळ शरीरसंबंध नसून एक भावनिक, मानसिक आणि शारीरिक एकरूपता असते.
जोडीदारांमध्ये समज, संवाद आणि परस्पर आदर असेल, तर वेदना कमी करता येतात.

संभोग करताना वेदना होणं ही एक सामान्य पण दुर्लक्षित होणारी समस्या आहे. त्याकडे दुर्लक्ष न करता कारण समजून घेणं आणि योग्य उपाय करणं गरजेचं आहे.
वेळेवर सल्ला घेतल्यास ही समस्या सहज सुटू शकते आणि लैंगिक जीवन पुन्हा सुखद होऊ शकतं.