
आजच्या आधुनिक युगात लैंगिक शिक्षण, सुरक्षित संबंध आणि गर्भनिरोधक साधनांविषयी जागरूकता वाढत असल्याचा दावा केला जातो. मात्र, वास्तव काहीसे वेगळेच चित्र उभे करते. नुकत्याच एका सर्वेक्षणातून उघड झाले आहे की, मोठ्या प्रमाणावर तरुण वर्ग कंडोम वापरण्यापासून दूर राहतो, आणि यामागील कारणे धक्कादायक आहेत.
काय सांगतो अहवाल?
एका राष्ट्रीय आरोग्य संस्थेने २०२४ मध्ये केलेल्या अभ्यासात १८ ते ३० वयोगटातील तरुण-तरुणींचा सहभाग होता. त्यानुसार, ४०% पेक्षा जास्त तरुण नियमित लैंगिक संबंध ठेवताना कंडोमचा वापर करत नाहीत. ग्रामीण भागात हे प्रमाण अधिक असून शहरी भागातदेखील चिंता वाढवणारे आहे.
कंडोम न वापरण्याची प्रमुख कारणे
1. आनंद कमी होतो असा गैरसमज
अनेक तरुणांच्या मते कंडोममुळे नैसर्गिक आनंदात अडथळा येतो. कंडोममुळे संवेदना कमी होते, असं त्यांना वाटतं – जे वैज्ञानिकदृष्ट्या अर्धसत्य आहे. आज अनेक अल्ट्रा-थिन कंडोम उपलब्ध असून यामध्ये ही अडचण फारशी जाणवत नाही.
2. लज्जा आणि समाजभीती
कंडोम खरेदी करताना अनेकांना लाज वाटते. मेडिकल दुकानात विचारणं, किंवा कोणी पाहिलं तर काय म्हणतील ही भीती आजही विशेषतः लहान शहरांतील युवकांमध्ये आहे.
3. “आपण समजूतदार आहोत” असा भ्रम
अनेक तरुणांना वाटतं की ते त्यांच्या जोडीदारासोबत पूर्णपणे विश्वासात आहेत, आणि त्यामुळे कंडोमची गरजच नाही. पण हे विचार अनैच्छिक गर्भधारणा किंवा एसटीआय (STI) वाढण्यास कारणीभूत ठरतात.
4. पुरेशी लैंगिक शिक्षणाची कमतरता
शाळा-कॉलेज स्तरावर लैंगिक शिक्षण फारसे प्रभावी नाही. त्यामुळे तरुणांना गर्भधारणा, लैंगिक रोग, आणि कंडोम वापराचे फायदे याविषयी पुरेशी माहिती मिळत नाही.
5. अश्लिल व्हिडिओचा चा परिणाम
अनेक तरुण अश्लिल व्हिडिओ मधून लैंगिकता शिकतात, जिथे कंडोमचा वापर क्वचितच दाखवला जातो. यामुळे प्रत्यक्ष आयुष्यातही कंडोमशिवाय संबंध ठेवण्याची वृत्ती निर्माण होते.
कंडोम वापरण्याचे फायदे — जे दुर्लक्षित राहतात
-
गर्भधारणा टाळण्यासाठी अत्यंत प्रभावी उपाय
-
एचआयव्ही/एड्स आणि अन्य लैंगिक रोगांपासून संरक्षण
-
जोडीदारासाठी जबाबदारीचे भान दर्शवतो
-
क्लीन आणि हायजिनिक संबंधासाठी उपयुक्त
समस्या सोडवण्यासाठी काय करायला हवे?
-
शाळा आणि कॉलेज स्तरावर लैंगिक शिक्षण अधिक प्रभावी बनवणे
-
कंडोमच्या वापराविषयी खुले संवाद आणि जनजागृती
-
डिजिटल माध्यमांद्वारे तरुणांपर्यंत योग्य माहिती पोचवणे
-
सुलभतेने आणि गुप्ततेने कंडोम उपलब्ध करून देणे
कंडोम म्हणजे केवळ गर्भधारणा टाळण्याचे साधन नसून, ते एक सुरक्षित आणि जबाबदार लैंगिकतेचे प्रतीक आहे. तरुण पिढीने या साधनाची लाज न बाळगता खुलेपणाने आणि शहाणपणाने वापर करणे गरजेचे आहे. अन्यथा समाजात लैंगिक आरोग्याच्या गंभीर समस्या उभ्या राहतील.
सूचना: या लेखात दिलेली माहिती सर्वसामान्य आरोग्य शिक्षणाच्या उद्देशाने आहे. कोणतीही वैद्यकीय अडचण असल्यास कृपया तज्ञांचा सल्ला घ्या.