लैंगिक संबंधात वीर्य स्खलन न होणे (Anejaculation) ही एक अशी समस्या आहे, ज्यामुळे अनेक पुरुषांना मानसिक त्रास आणि निराशा येऊ शकते. ‘माझ्या मर्दानगीला काय झालंय?’ असा प्रश्न त्यांना सतावत राहतो. ही समस्या शारीरिक आणि मानसिक अशा दोन्ही कारणांमुळे उद्भवू शकते आणि त्यावर योग्य उपचार घेणे महत्त्वाचे आहे. या लेखात आपण वीर्य स्खलन न होण्याची प्रमुख कारणे आणि काही सोप्या उपचारांविषयी माहिती घेणार आहोत.
वीर्य स्खलन न होण्याची कारणे
वीर्य स्खलन न होण्याची अनेक कारणे असू शकतात. त्यांचे वर्गीकरण आपण शारीरिक आणि मानसिक कारणांमध्ये करू शकतो:
शारीरिक कारणे
मज्जासंस्थेशी संबंधित समस्या (Nerve Damage): मणक्याला दुखापत, शस्त्रक्रिया किंवा इतर कोणत्याही कारणामुळे जर मज्जासंस्थेला नुकसान पोहोचले, तर वीर्य स्खलनाच्या प्रक्रियेत अडथळा येऊ शकतो.
मधुमेह (Diabetes): दीर्घकाळ असलेला मधुमेह नसांना नुकसान पोहोचवू शकतो, ज्यामुळे वीर्य स्खलन होण्यास त्रास होऊ शकतो.
काही विशिष्ट औषधे (Certain Medications): काही प्रकारची अँटीडिप्रेसंट्स (उदा. SSRIs), रक्तदाब कमी करणारी औषधे आणि प्रोस्टेट ग्रंथीच्या समस्यांसाठी वापरली जाणारी औषधे वीर्य स्खलनात अडथळा आणू शकतात.
शस्त्रक्रिया (Surgery): प्रोस्टेट ग्रंथीची शस्त्रक्रिया (Prostatectomy) किंवा मूत्राशयाच्या शस्त्रक्रियेनंतर वीर्य स्खलन होण्याची शक्यता कमी होते किंवा ते पूर्णपणे बंद होऊ शकते.
टेस्टोस्टेरॉनची पातळी कमी असणे (Low Testosterone Levels): टेस्टोस्टेरॉन हे पुरुषांमधील प्रमुख लैंगिक हार्मोन आहे. याची पातळी खूप कमी झाल्यास लैंगिक इच्छा आणि वीर्य स्खलन यांवर परिणाम होऊ शकतो.
मल्टिपल स्क्लेरोसिस (Multiple Sclerosis) आणि पार्किन्सन्स रोग (Parkinson’s Disease): यांसारख्या मज्जासंस्थेशी संबंधित रोगांमुळे लैंगिक कार्यावर परिणाम होऊ शकतो.
अल्कोहोल आणि ड्रग्सचे सेवन (Alcohol and Drug Use): जास्त प्रमाणात मद्यपान किंवा ड्रग्सच्या सेवनाने तात्पुरते किंवा कायमस्वरूपी वीर्य स्खलन थांबू शकते.
मानसिक कारणे
तणाव आणि चिंता (Stress and Anxiety): कामाचा ताण, वैयक्तिक समस्या किंवा लैंगिक कामगिरीची चिंता वीर्य स्खलनात अडथळा आणू शकते.
नैराश्य (Depression): नैराश्याच्या लक्षणांमुळे लैंगिक इच्छा कमी होते आणि वीर्य स्खलन होण्यास त्रास होऊ शकतो.
नात्यातील समस्या (Relationship Issues): जोडीदारासोबतचे भावनिक किंवा शारीरिक संबंध बिघडल्यास लैंगिक आनंद कमी होतो आणि वीर्य स्खलन होत नाही.
कामगिरीची चिंता (Performance Anxiety): मागील लैंगिक अनुभवांमध्ये आलेल्या अपयशामुळे किंवा चांगली कामगिरी करण्याच्या दबावामुळे वीर्य स्खलन होऊ शकत नाही.
धार्मिक किंवा नैतिक विचार (Religious or Moral Beliefs): लैंगिकतेबद्दल नकारात्मक विचार किंवा धार्मिक बंधने वीर्य स्खलनात मानसिक अडथळा निर्माण करू शकतात.
सोपे उपचार आणि उपाय
वीर्य स्खलन न होण्याची समस्या गंभीर असू शकते आणि त्यासाठी डॉक्टरांचा सल्ला घेणे आवश्यक आहे. डॉक्टर तुमच्या समस्येचे योग्य निदान करून योग्य उपचार पद्धती ठरवतील. मात्र, काही सोपे उपाय आहेत जे तुम्ही डॉक्टरांच्या सल्ल्याने करू शकता.
जीवनशैलीत बदल (Lifestyle Changes)
नियमित व्यायाम: नियमित योगा आणि व्यायामामुळे रक्ताभिसरण सुधारते आणि तणाव कमी होतो, ज्यामुळे लैंगिक आरोग्य सुधारू शकते.
संतुलित आहार: पौष्टिक आणि संतुलित आहार घ्या. फळे, भाज्या, प्रथिने आणि धान्य यांचा आहारात समावेश करा.
पुरेशी झोप: दररोज रात्री 7-8 तास शांत झोप घेणे आरोग्यासाठी आणि लैंगिक कार्यासाठी महत्त्वाचे आहे.
धुम्रपान आणि मद्यपान टाळा: सिगारेट आणि अल्कोहोलचा लैंगिक आरोग्यावर नकारात्मक परिणाम होतो.
मानसिक तणाव कमी करणे (Reduce Mental Stress)
ध्यान आणि श्वासोच्छ्वासाचे व्यायाम: नियमित ध्यान (Meditation) आणि दीर्घ श्वासोच्छ्वासाच्या व्यायामामुळे तणाव आणि चिंता कमी होण्यास मदत होते.
मनोरंजन आणि छंद: आपल्या आवडीच्या गोष्टींमध्ये वेळ घालवा, ज्यामुळे मन प्रसन्न राहील.
मित्रांशी आणि कुटुंबाशी संवाद: आपल्या भावना आणि समस्यांबद्दल मित्र आणि कुटुंबातील सदस्यांशी बोला, ज्यामुळे तुम्हाला भावनिक आधार मिळेल.
लैंगिक तंत्रांमध्ये बदल (Changes in Sexual Techniques):
फोरप्लेवर अधिक लक्ष केंद्रित करणे: लैंगिक संबंधापूर्वी पुरेसा वेळ फोरप्ले केल्याने उत्तेजना वाढते आणि वीर्य स्खलन होण्याची शक्यता वाढते.
वेगवेगळ्या पोझिशन्सचा वापर: काही विशिष्ट पोझिशन्स वीर्य स्खलनास मदत करू शकतात. आपल्या पार्टनरसोबत प्रयोग करून तुम्हाला कोणत्या पोझिशनमध्ये अधिक आराम आणि उत्तेजना मिळते हे शोधा.
संवादातून उत्तेजना वाढवणे: आपल्या पार्टनरसोबत लैंगिक कल्पना आणि आवडीनिवडींबद्दल बोला आणि त्यानुसार कृती करा.
डॉक्टरांचा सल्ला आणि उपचार (Doctor’s Advice and Treatment)
वैद्यकीय तपासणी: जर तुम्हाला नियमितपणे वीर्य स्खलन न होण्याची समस्या जाणवत असेल, तर त्वरित डॉक्टरांचा (युरोलॉजिस्ट किंवा सेक्सोलॉजिस्ट) सल्ला घ्या. ते तुमच्या शारीरिक आणि मानसिक आरोग्याची तपासणी करतील.
औषधोपचार: काही शारीरिक कारणांसाठी डॉक्टर औषधे देऊ शकतात. उदाहरणार्थ, टेस्टोस्टेरॉनची पातळी कमी असल्यास हार्मोन रिप्लेसमेंट थेरपी दिली जाऊ शकते.
मानसोपचार (Psychotherapy): जर तुमच्या समस्येचे कारण मानसिक असेल, तर डॉक्टर तुम्हाला मानसोपचार तज्ज्ञांचा सल्ला घेण्यास सांगू शकतात. थेरपीच्या माध्यमातून तणाव, चिंता आणि नकारात्मक विचार दूर करण्यात मदत मिळू शकते.
शस्त्रक्रिया: काही विशिष्ट शारीरिक समस्यांसाठी शस्त्रक्रिया हा एक पर्याय असू शकतो, पण तो डॉक्टरांच्या सल्ल्यानुसारच घ्यावा.
वीर्य स्खलन न होणे ही एक उपचार करण्यायोग्य समस्या आहे. अनेक पुरुष या समस्येबद्दल बोलण्यास संकोच करतात, पण वेळीच डॉक्टरांचा सल्ला घेणे आणि योग्य उपचार घेणे महत्त्वाचे आहे. जीवनशैलीत बदल करणे, मानसिक तणाव कमी करणे आणि लैंगिक तंत्रांमध्ये सुधारणा करणे यांसारख्या सोप्या उपायांनीही काही प्रमाणात मदत मिळू शकते. लक्षात ठेवा, आपल्या लैंगिक आरोग्याची काळजी घेणे ही आपल्या संपूर्ण आरोग्यासाठी महत्त्वाची आहे. त्यामुळे कोणतीही अडचण आल्यास डॉक्टरांशी संपर्क साधायला अजिबात संकोच करू नका.