कर्करोग केव्हा आणि का असतो जीवघेणा? ‘हे’ कारणं आणि परिणाम समजून घ्या

कर्करोग (Cancer) हा एक अत्यंत जटिल आणि जीवघेणारा रोग आहे. तो शरीरातील पेशींच्या असामान्य वाढीमुळे होतो, ज्यामुळे शरीराच्या इतर अवयवांमध्ये ट्यूमर तयार होतो आणि त्यातून इतर अवयवांना हानी पोहोचवली जाते. कर्करोगाचे निदान लवकर झाले, तर त्यावर उपचार करणे शक्य असते, परंतु अनेक वेळा तो दुसऱ्या टप्प्यावर पोहोचून जीवघेणा ठरतो. चला, जाणून घेऊया कर्करोग केव्हा आणि का जीवघेणा असतो, त्याची कारणं आणि परिणाम.

1. कर्करोगाची लवकर ओळख न होणे

• कारण: कर्करोगाचा प्रारंभ खूप हळूहळू होतो. सुरुवातीला लक्षणं फारशी दिसत नाहीत आणि कधी कधी रुग्णास ते लक्षातही येत नाहीत.

• परिणाम: या परिस्थितीत, कर्करोगाची पसरती होण्यास वेळ लागतो, आणि त्याचा प्रसार शरीराच्या इतर अवयवांमध्ये होऊन तो खूप गंभीर होऊ शकतो. जर कर्करोगाचे निदान योग्य वेळी होत नाही, तर त्यावर उपचार करणे कठीण होऊ शकते.

2. मेटास्टेसिस (पसरलेला कर्करोग)

• कारण: कर्करोगाच्या पेशी शरीराच्या एका भागात असलेल्या ट्यूमरमध्ये अनियंत्रितपणे वाढतात आणि नंतर रक्तवाहिन्यांद्वारे इतर शरीराच्या भागात पसरतात. याला मेटास्टेसिस म्हणतात.

• परिणाम: मेटास्टेसिस झालेल्या कर्करोगामुळे शरीरातील अनेक अवयवांमध्ये कर्करोगाची वाढ होते. यामुळे शरीराच्या महत्वाच्या अवयवांची कार्यक्षमता कमी होऊ शकते. जर कर्करोगाने फुफ्फुस, यकृत, मस्तिष्क इत्यादी अवयवांना हानी पोहोचवली, तर ते जीवनासाठी धोका ठरू शकतो.

3. शरीराच्या अवयवांवर हल्ला करणे

• कारण: कर्करोग शरीराच्या अवयवांमध्ये वाढतो आणि त्याचा परिणाम त्या अवयवाच्या कार्यावर होतो. उदा., पेट, यकृत, फुफ्फुस किंवा पॅनक्रियास (अंगणातील अगदी महत्त्वाचे अवयव) यावर कर्करोगाचा परिणाम होऊ शकतो.

• परिणाम: जर कर्करोगाने शरीराच्या अवयवांना इजा केली, तर त्या अवयवाची कार्यक्षमता कमी होऊन शरीराचे इतर कार्य प्रभावित होऊ शकते. उदा., फुफ्फुसाचा कर्करोग श्वसनाची क्षमता कमी करतो, आणि यकृताचा कर्करोग शरीरातील विषारी पदार्थांची शुद्धीकरण प्रक्रिया थांबवतो.

4. कर्करोगाचे उपचार – अत्यधिक किमतीचे आणि हानिकारक

• कारण: कर्करोगावर उपचार करण्यासाठी विविध पद्धती आहेत – कीमोथेरेपी, रेडिएशन थेरपी, शस्त्रक्रिया इत्यादी. या उपचारांमुळे शरीरावर खूप ताण येतो आणि काही वेळा इतर अवयवांना हानी होऊ शकते.

• परिणाम: किमोथेरेपीसारख्या उपचारांमुळे शरीराची रोगप्रतिकारक क्षमता कमी होऊ शकते, ज्यामुळे इतर संसर्ग होण्याची शक्यता वाढते. यामुळे रुग्णाची तब्येत आणखी कमजोर होऊ शकते, आणि उपचार करत असताना इतर शारीरिक समस्या देखील निर्माण होऊ शकतात.

5. मानसिक आणि भावनिक परिणाम

• कारण: कर्करोगाच्या निदानामुळे रुग्णाच्या मानसिक स्थितीवर खोल परिणाम होतो. त्याला स्वतःच्या आयुष्याबद्दल चिंता लागते, आणि त्याचे जीवन प्रभावित होते.

• परिणाम: मानसिक तणाव आणि चिंता रुग्णाच्या उपचारांवर प्रभाव टाकू शकते. यामुळे त्याची मानसिक आणि शारीरिक स्थिती आणखी खराब होऊ शकते. मानसिक संतुलनाचे नुकसान कर्करोगाच्या उपचारांमध्ये व्यत्यय आणू शकते.

6. आर्थिक आणि सामाजिक परिणाम

कारण: कर्करोगावर उपचार घेण्यासाठी लागणारा खर्च अत्यधिक असतो. यासाठी डॉक्टरांची भेट, टेस्ट, हॉस्पिटलचे शुल्क इत्यादींचा खर्च असतो.

• परिणाम: आर्थिक तणावामुळे रुग्ण आणि त्याच्या कुटुंबावर मोठा दबाव येऊ शकतो. यामुळे रुग्णाच्या मानसिक स्थितीवर देखील नकारात्मक परिणाम होऊ शकतो. याशिवाय, रुग्णाच्या शारीरिक आणि मानसिक स्थितीमुळे तो कामावरून अनुपस्थित होतो, ज्यामुळे सामाजिक आणि आर्थिक जीवनावर ताण येतो.

7. अस्वास्थ्यकारक जीवनशैली आणि कर्करोगाचा धोका

• कारण: जीवनशैलीमध्ये असलेल्या बदलांमुळे कर्करोग होण्याचा धोका वाढतो. उदाहरणार्थ, धूम्रपान, मद्यपान, जास्त जंक फूडचा वापर, व्यायामाचा अभाव, स्ट्रेस अशा अनेक कारणांमुळे कर्करोग होऊ शकतो.

• परिणाम: या अस्वास्थ्यकारक जीवनशैलीमुळे कर्करोगाची शक्यता जास्त असते. हे सामान्यतः फुफ्फुस कर्करोग, लिव्हर कर्करोग, आंत्र कर्करोग अशा प्रकारांतून दिसून येते.

कर्करोग हा एक जीवघेणा आणि अत्यंत गंभीर रोग आहे, जो शारीरिक, मानसिक, आणि आर्थिक दृष्टीने गंभीर परिणाम करणारा असतो. त्याचे कारण असामान्य पेशींची वाढ, मेटास्टेसिस, शरीराच्या अवयवांवर हल्ला करणे, उपचारांमधील ताण, मानसिक चटका आणि अस्वास्थ्यकारक जीवनशैली असू शकतात. म्हणूनच, कर्करोगाच्या लवकर निदान आणि योग्य उपचारासाठी वेळेत तपासणी करणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे.