ब्रेस्ट कॅन्सर (स्तनाचा कर्करोग) होण्याचे कारण स्पष्टपणे ओळखले गेलेले नाही, परंतु काही घटक आणि परिस्थिती आहेत, ज्यामुळे त्याचा धोका वाढू शकतो. ब्रेस्ट कॅन्सर होण्याचे विविध कारणे खाली दिली आहेत.
१. हॉर्मोनल बदल आणि अनियंत्रित वाढ
स्तनाच्या पेशींच्या वाढीवर हॉर्मोन (विशेषतः एस्त्रोजन आणि प्रोजेस्टेरोन) प्रभाव टाकतात. या हॉर्मोन्समुळे काही वेळा पेशी अनियंत्रितपणे वाढू लागतात, ज्यामुळे कर्करोग होऊ शकतो.
२. जैविक आणि वंशानुगत घटक
-
कुटुंबातील इतिहास: जर आपल्या कुटुंबात ब्रेस्ट कॅन्सर असलेली व्यक्ती (जसे की आई, बहिण, काकी) असेल, तर कर्करोग होण्याचा धोका वाढतो. हे वंशानुगत असू शकते.
-
BRCA1 आणि BRCA2 जीन: हे जीन स्तन कॅन्सरला अधिक संवेदनशील बनवतात. BRCA1 आणि BRCA2 जीनमध्ये म्युटेशन्स (बदल) असलेल्या महिलांना ब्रेस्ट कॅन्सर होण्याचा धोका जास्त असतो.
३. वय आणि लिंग
-
वय: वयोमानानुसार ब्रेस्ट कॅन्सर होण्याचा धोका वाढतो. ५० वर्षांच्या वयाच्या नंतर महिलांमध्ये ब्रेस्ट कॅन्सर होण्याचा धोका जास्त असतो.
-
लिंग: पुरुषांपेक्षा महिलांमध्ये ब्रेस्ट कॅन्सर होण्याची शक्यता जास्त असते.
४. आहार आणि जीवनशैली
-
वजन वाढणे: अत्यधिक वजन किंवा उशीरा गर्भधारणा आणि स्तनपान न करणे यामुळे ब्रेस्ट कॅन्सर होण्याचा धोका वाढतो.
-
अल्कोहोलचे सेवन: जास्त प्रमाणात अल्कोहोलचे सेवन केल्याने कर्करोग होण्याचा धोका वाढतो.
-
धूम्रपान: धूम्रपान हे कॅन्सरचे एक प्रमुख कारण आहे, कारण ते शरीराच्या पेशींच्या अनियंत्रित वाढीला उत्तेजन देऊ शकते.
५. शारीरिक गतिविधी आणि व्यायाम
जास्त शारीरिक गतिविधी आणि नियमित व्यायाम न करणे ब्रेस्ट कॅन्सरच्या धोका वाढवणारे एक घटक असू शकते. कमी सक्रिय जीवनशैली ठेवणाऱ्या महिलांना कर्करोग होण्याचा धोका अधिक असतो.
६. पारिवारिक आणि हार्मोनल कारणे
-
आव्हानांतील हार्मोनल उपचार: महिलांना काही वेळा हार्मोनल उपचार केले जातात, जसे की हार्मोन रिप्लेसमेंट थेरपी (HRT). यामुळे कॅन्सरच्या धोका वाढू शकतो, विशेषतः स्तन कॅन्सरच्या संदर्भात.
-
मासिक पाळीचे प्रारंभ आणि समापन: जास्त लहान वयात मासिक पाळी सुरू होणे आणि उशिरा समापन होणे यामुळे कॅन्सर होण्याचा धोका वाढतो.
७. दूरदर्शन आणि रेडिएशन
-
रेडिएशन एक्सपोजर: जे महिलांना कर्करोगाच्या उपचारासाठी किंवा अन्य कारणांसाठी रेडिएशनचा सामना करावा लागतो, त्यांना ब्रेस्ट कॅन्सर होण्याची शक्यता जास्त असू शकते.
-
दूरदर्शन आणि इतर उर्जाचे प्रभाव: २०व्या शतकात असलेल्या तंत्रज्ञानाच्या वावरणामुळे काही महिलांना उच्च दर्जाचे विद्युत चुंबकीय क्षेत्र (EMF) असल्याने कर्करोगाच्या धोका वाढत असल्याचे सांगितले गेले आहे, पण यावर चर्चा चालू आहे.
८. मानसिक आणि भावनिक कारणे
जरी मानसिक आणि भावनिक ताण-तणाव प्रत्यक्ष कर्करोगाच्या कारणांमध्ये न समाविष्ट असला तरी, अनेक संशोधनांमध्ये असे दिसून आले आहे की, दीर्घकालीन ताण-तणाव आणि दुखणं शरीरावर परिणाम करून इतर शारीरिक परिस्थितींमध्ये ब्रेस्ट कॅन्सर होण्याचा धोका वाढवू शकतो.
ब्रेस्ट कॅन्सर होण्याचे अनेक घटक असू शकतात, आणि प्रत्येक स्त्रीच्या स्थितीप्रमाणे त्याचे कारण वेगळे असू शकते. या सर्व घटकांच्या योग्य संगतीत ब्रेस्ट कॅन्सर होण्याचा धोका वाढतो, पण तो प्रत्येक वेळी होईलच असे नाही. योग्य वेळेवर तपासणी आणि डॉक्टरांची सल्ला घेणे, तसेच तंदुरुस्त जीवनशैली राखणे यामुळे कर्करोगाच्या धोका कमी होऊ शकतो.