स्त्रीचं आरोग्य टिकवण्यासाठी योनीचे (vaginal) आरोग्य आणि स्वच्छता राखणे अत्यंत महत्त्वाचं आहे. चुकीच्या पद्धतींमुळे योनीत संसर्ग, दुर्गंधी, खाज आणि गंभीर आरोग्यविषयक त्रास होऊ शकतात. म्हणूनच योग्य माहिती असणं, आणि ते प्रमाणात पाळणं, हाच आरोग्याचा खरा मंत्र आहे.
योनीची स्वच्छता राखण्याचे सोपे पण प्रभावी उपाय
1. नेहमी साध्या पाण्याने स्वच्छता करा
– योनीची आतली स्वच्छता शरीर आपोआप करते. त्यामुळे कोणतेही हार्श साबण, केमिकल्स, डिओड्रंट्स वापरणे टाळा.
– बाह्य भाग (vulva) केवळ कोमट पाण्याने दररोज स्वच्छ करावा.
2. कपडे निवडताना काळजी घ्या
– सूती, सैल अंडरवेअर वापरणे फायदेशीर ठरते.
– टाईट अंडरवेअरमुळे घाम, ओलसरपणा टिकतो आणि त्यामुळे बॅक्टेरिया वाढतात.
3. लघवी केल्यानंतर मागून पुढे नाही, तर पुढून मागे स्वच्छता करा
– त्यामुळे मलद्वारातील जंतू योनीपर्यंत येणार नाहीत.
4. पाळीच्या वेळी विशेष काळजी घ्या
– सॅनिटरी नॅपकिन, मेंस्ट्रुअल कप किंवा टॅम्पॉन नियमित अंतराने बदला (३–४ तासांनी).
– पाळी दरम्यान योनी अधिक संवेदनशील असते, त्यामुळे स्वच्छतेस दुर्लक्ष होऊ देऊ नका.
5. डुशिंग टाळा
– ‘डुशिंग’ म्हणजे योनीत पाणी किंवा रसायन टाकून आतून धुणे. हे आरोग्यास हानिकारक असते आणि नैसर्गिक बॅलन्स बिघडवते.
6. संभोगानंतर स्वच्छता आवश्यक
– संभोगानंतर कोमट पाण्याने बाह्य भाग स्वच्छ करणे गरजेचे आहे. यामुळे संसर्गाचा धोका कमी होतो.
7. दुर्गंधी, खाज किंवा स्राव वाढल्यास डॉक्टरांचा सल्ला घ्या
– ही लक्षणे संसर्गाची असू शकतात. लाज न बाळगता तज्ञ स्त्रीरोगतज्ञांकडून तपासणी करावी.
आठवण ठेवा – योनी हे ‘स्वतः’ स्वच्छ राहणारे अंग आहे
– शरीराच्या या भागात लॅक्टोबॅसिली नावाचे चांगले बॅक्टेरिया असतात, जे योनीला संसर्गापासून वाचवतात. त्यांचा बिघाड टाळणं हाच खरं तर स्वच्छतेचा खरा मार्ग आहे.
नैसर्गिक गोष्टी जपा
– भरपूर पाणी प्या
– शरीराला श्वास घेऊ द्या (tight कपडे टाळा)
– प्रायवेट पार्टसाठी वेगळी टॉवेल वापरा
– साबण वापरायचा असल्यास, pH-balanced intimate wash वापरणे अधिक योग्य
योनीची स्वच्छता ही फक्त एक स्वच्छतेची बाब नसून संपूर्ण आरोग्याची गुरुकिल्ली आहे. योग्य माहिती, सवयी आणि वेळेवर केलेली कृती या त्रिसूत्रीने आपण स्वतःचं आरोग्य सहज राखू शकतो.