Physical Relation Pain: संभोगावेळी योनीत वेदना? ही असू शकते गंभीर समस्येची सुरुवात, वेदना टाळण्यासाठी काय करू शकता?

संभोग हा प्रेम, जवळीक आणि आनंदाचा अनुभव असावा, अशी प्रत्येक स्त्रीची अपेक्षा असते. मात्र काही महिलांना संभोगावेळी किंवा त्यानंतर योनीत वेदना, जळजळ, खाज, चिरडल्यासारखं दुखणं जाणवतं. अनेकदा या वेदना दुर्लक्ष केल्या जातात, पण ही गंभीर आरोग्य समस्येची सुरुवात असू शकते.

योनीत वेदना म्हणजे काय?

संभोगादरम्यान किंवा नंतर योनीत होणाऱ्या वेदनांना वैद्यकीय भाषेत “डायस्पेरेुनिया” (Dyspareunia) असं म्हणतात. या वेदना बाह्य योनी भागात, आतमध्ये, किंवा पेल्विक भागात (पोटाच्या खालच्या भागात) असू शकतात.

या कारणांमुळे होऊ शकतात संभोगावेळी वेदना:

1. योनी कोरडेपणा (Vaginal Dryness)

• विशेषतः स्त्रियांच्या रजोनिवृत्तीनंतर किंवा स्तनपानाच्या काळात हार्मोन्समुळे योनी कोरडी होते.

• यामुळे घर्षण वाढून वेदना होतात.

• उपाय: ल्युब्रिकंट्स वापरणे, इस्ट्रोजेन क्रीम्स.

2. योनी व मूत्रमार्ग संसर्ग (Infections)

• यीस्ट इन्फेक्शन, बॅक्टेरियल व्हजिनोसिस किंवा STI मुळे दाह व वेदना होऊ शकतात.

• यासोबत दुर्गंधीयुक्त पाझर, खाज, जळजळ जाणवते.

• उपाय: तपासणी करून योग्य औषधोपचार.

3. वजिनिस्मस (Vaginismus)

• योनीच्या स्नायूंमध्ये अनैच्छिक आकुंचन.

• मानसिक तणाव, भिती, लैंगिक छळाचे पूर्वानुभव.

• उपाय: समुपदेशन, पेल्विक फ्लोअर थेरपी, किगेल व्यायाम.

4. एंडोमेट्रिओसिस / सिस्ट / गर्भाशयातील गाठी

• खोल संभोगावेळी पोटात वेदना जाणवणे हे लक्षण असू शकते.

• ही स्थिती अनेकदा दुर्लक्षित राहते.

• उपाय: सोनोग्राफी, स्त्रीरोगतज्ज्ञांचा सल्ला, योग्य उपचार.

5. तणाव आणि मानसिक अडथळे

• लैंगिक संबंधाबाबत असलेली भीती, दबाव किंवा चुकीची माहिती.

• यामुळे शरीर सैल न होता स्नायू आकुंचित होतात.

• उपाय: मानसिक समुपदेशन, संवाद, रिलॅक्सेशन.

वेदना टाळण्यासाठी काय करू शकता?

• पूर्वसज्जतेला (Foreplay) वेळ द्या – लुब्रिकेशन नैसर्गिकरित्या वाढतो.

• ल्युब्रिकंट वापरा – पाण्याच्या आधारे सॉफ्ट ल्युब्रिकंट्स उपयोगी.

• पेल्विक योग आणि किगेल व्यायाम – योनी स्नायूंना बळकट आणि लवचिक बनवतो.

• तणावमुक्त राहा – खोल श्वास, ध्यान यामुळे शरीर शांत होतं.

• प्रामाणिक संवाद ठेवा – जोडीदाराला त्रासाबाबत स्पष्ट सांगा.

• तपासणी करून घ्या – लक्षणे सतत दिसत असल्यास गुप्तांगांची तपासणी करणे गरजेचे.

डॉक्टरांचा सल्ला घ्या, जर…

• संभोग नेहमीच वेदनादायक वाटतो

• रक्तस्राव होतो

• पेल्विक भागात सतत वेदना राहतात

• खाज, दुर्गंधीयुक्त पाझर आहे

• मानसिक लैंगिक अडथळा जाणवतो

संभोगावेळी होणारी वेदना ही “सहन करण्याची गोष्ट” नाही. ती शरीराचं इशारा आहे – वेळेत लक्ष न दिल्यास ती मोठ्या समस्येचे रुप धारण करू शकते. म्हणून, आपल्या शरीराचं ऐका, लक्षणांचं निरीक्षण करा, आणि आवश्यक असल्यास तज्ञ डॉक्टरांचा सल्ला घ्या. निरोगी आणि समाधानी लैंगिक जीवन प्रत्येक महिलेला मिळणारा हक्क आहे.