मासिक पाळीच्या काळात महिलांना क्रॅम्प येणं सामान्य गोष्ट आहे. पण जेव्हा ते पुन्हा पुन्हा घडते तेव्हा त्याकडे लक्ष देणे खूप आवश्यक आहे. हे काही आजाराचे लक्षण देखील असू शकते. स्त्रियांमध्ये, मासिक पाळी दरम्यान तीव्र वेदना देखील एंडोमेट्रिओसिस नावाच्या आजाराचे लक्षण असू शकते. या आजारात महिलांच्या गर्भाशयाच्या बाहेर गर्भाशयाच्या अस्तरांसारखी ऊती तयार होऊ लागते.गर्भाशयाचे हे ऊतक गर्भाशयाचे अस्तर बनवणाऱ्या ऊतकांप्रमाणेच विकसित होते आणि कार्य करते.
स्त्रीरोगतज्ञ डॉ स्निगुएल मार्टिसियन म्हणतात की ‘जर एखाद्याला एंडोमेट्रिओसिस असेल तर आपल्याला त्यात अनेक लक्षणे दिसतात. मासिक पाळीत वेदना, सहा महिन्यांहून अधिक काळ ओटीपोटात वेदना, अनियमित रक्तप्रवाह, सूज, दीर्घकाळ थकवा या लक्षणांचा समावेश होतो.
डॉ मार्टिशियन म्हणतात की एंडोमेट्रिओसिस विकसित होण्यासाठी अनेक वर्षे लागतात आणि सुरुवातीच्या काळात ते शोधणे खूप कठीण आहे. गर्भाशयाचे अस्तर बनवणाऱ्या पेशींमध्ये एंडोमेट्रियल टिश्यू तयार करण्याची आणि वाढण्याची प्रवृत्ती असते. यामुळे हा आजार वाढत जातो आणि त्याचे चार टप्पे असतात. जर रोगाचा टप्पा वाढला तर एंडोमेट्रिओसिसमुळे वंध्यत्व आणि इतर आरोग्य समस्या उद्भवू शकतात.
किशोरवयीन काळात मासिक पाळीच्या वेदनांकडे दुर्लक्ष करू नका
मासिक पाळीच्या तीव्र वेदनांच्या तक्रारी तरुण मुलींमध्ये जास्त असतात. ‘जेंटल डे’ या स्त्री स्वच्छता उत्पादनांच्या ब्रँडचे संस्थापक विल्मंते मार्केविसिन म्हणतात, “किशोरवयीन मुलांमध्ये हार्मोन्समध्ये चढ-उतार असतात, त्यामुळे त्यांना मासिक पाळीच्या वेळी जास्त वेदना सहन कराव्या लागतात. परंतु मासिक पाळीच्या सामान्य वेदनांमुळे मुलींनी शाळा किंवा इतर काम चुकवू नये, त्याऐवजी वेदना कमी करण्यासाठी वेदनाशामक औषधांचा वापर करा आणि दैनंदिन कामे सुरू ठेवा.
कोणत्याही किशोरवयीन मुलास हृदयाचे ठोके जलद होणे, जळजळ होणे, मासिक पाळीच्या वेळी खूप तीव्र वेदना यांसारख्या समस्या असल्यास त्वरित डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.
एंडोमेट्रिओसिसची पीडित मुलींमध्ये ही लक्षणे दिसतात-
- मासिक पाळी आणि अनियमित मासिक पाळीच्या दरम्यान तीव्र वेदनांसह जास्त रक्तस्त्राव.
- लघवी करताना वेदना
- नेहमी थकल्यासारखे वाटणे
- मासिक पाळी दरम्यान ओटीपोटाच्या भागात तीव्र वेदना
स्त्रियांच्या वयानुसार, एंडोमेट्रिओसिसची लक्षणे देखील भिन्न दिसतात. एंडोमेट्रिओसिस असलेल्या वृद्ध महिलांना सेक्स दरम्यान वेदना, गर्भधारणा न होणे यासारख्या समस्यांना तोंड द्यावे लागते. एंडोमेट्रिओसिसचे निदान लक्षणांच्या आधारे लेप्रोस्कोपीद्वारे केले जाते.