Earth Day 2024: पर्यावरण संरक्षणाच्या प्रयत्नांना पाठिंबा देण्यासाठी दरवर्षी 22 एप्रिल रोजी पृथ्वी दिवस जगभरात साजरा केला जातो. सांता बार्बरा येथे मोठ्या प्रमाणात तेल गळती झाल्यानंतर 1970 मध्ये पहिल्यांदा अमेरिकन कॉलेज कॅम्पसमध्ये साजरा करण्यात आला. तेव्हापासून या चळवळीने 192 हून अधिक देशांमध्ये एक अब्जाहून अधिक लोकांना एकत्र केले आहे. यावर्षी हा दिवस सोमवारी ‘प्लॅनेट विरुद्ध प्लास्टिक’ या जागतिक थीमसह साजरा केला जात आहे.
इतिहास काय आहे?
हे प्रथम यूएस सिनेटर आणि पर्यावरणवादी गेलॉर्ड नेल्सन आणि हार्वर्ड विद्यापीठाचे पदवीधर विद्यार्थी डेनिस हेस यांनी आयोजित केले होते. मिळालेल्या माहितीनुसार, नेल्सन आणि हेस यांनी अमेरिकेतील पर्यावरणाच्या हानीची चिंता लक्षात घेऊन या कार्यक्रमाची आखणी केली होती. यामध्ये कॅलिफोर्नियातील सांता बार्बरा येथे 1969 साली झालेली एक महत्त्वाची तेलगळती हे अत्यंत महत्त्वाचे कारण ठरले.
22 एप्रिल 1970 रोजी, 20 दशलक्ष अमेरिकन नागरिक जलप्रदूषण, तेल गळती, जंगलातील आग, वायू प्रदूषण इत्यादी पर्यावरणीय संकटांच्या विरोधात शहरभर रस्त्यावर उतरले, ज्याने केवळ अमेरिकेतच नव्हे तर संपूर्ण देशात प्रचंड खळबळ उडवून दिली. जग हळूहळू शेकडो शहरे क्रांतीमध्ये सामील झाली आणि ते जगातील सर्वात मोठ्या निषेधांपैकी एक बनले.
या वर्षाची थीम काय आहे?
या वर्षीची थीम “प्लॅनेट विरुद्ध प्लास्टिक” आहे, ज्याचा उद्देश प्लास्टिक प्रदूषणाच्या मानवी आणि पर्यावरणीय आरोग्यावर होणाऱ्या हानिकारक प्रभावांबद्दल जनजागृती करणे आहे.
2024 च्या अखेरीस स्वीकारले जाण्याची अपेक्षा असलेल्या ऐतिहासिक UN प्लास्टिक कन्व्हेन्शनला लक्षात घेऊन ही थीम निवडली गेली. 2040 पर्यंत प्लास्टिक प्रदूषण संपवण्याची मागणी करणाऱ्या 50 हून अधिक देशांपैकी यूके एक आहे.