प्रोटेक्शनच्या वापरामुळे कंटाळा आला? ‘हे’ नैसर्गिक उपाय टाळू शकतात गर्भधारणा

गर्भधारणेची टाळाटाळ करण्यासाठी प्रोटेक्शन (जसे की कंडोम, गर्भनिरोधक गोळ्या किंवा इन्कॉर्पोरेटेड गर्भनिरोधक साधन) वापरणे आवश्यक आहे, पण अनेक वेळा त्याचा वापर कंटाळवाणा होतो. यावर उपाय म्हणून काही नैसर्गिक गर्भनिरोधक पद्धती आहेत, ज्यांचा वापर काही लोक करतात. या नैसर्गिक पद्धतींना वापरण्यापूर्वी डॉक्टरांचा सल्ला घेणं अत्यंत महत्त्वाचं आहे, कारण काही पद्धती अधिक प्रभावी असू शकतात, तर काहींमध्ये चुकता येण्याची शक्यता अधिक असू शकते.

1. कॅलेंडर मेथड (Calendar Method)

• कस कसा काम करतो: कॅलेंडर मेथड किंवा ‘ऑव्हुलेशन कैल्क्युलेशन’मध्ये, महिलांनं त्यांच्या मासिक पाळीच्या चक्राचा तपशील ठेवावा लागतो. यामध्ये, महिला ओव्हुलेशन (अंडोत्सर्ग)च्या दिवसांचा अंदाज लावते आणि त्या दिवसांमध्ये लैंगिक संबंध टाळते.

• नैसर्गिक फायदा: महिलांना त्यांच्या शरीराची समज मिळते आणि हे गर्भधारणेची टाळणं करण्याचा एक नैसर्गिक मार्ग असू शकतो.

• खतरा: यामध्ये खूप अचूकता आवश्यक आहे, आणि ते चुकत असेल तर गर्भधारणा होण्याची शक्यता असते.

2. बॉडी टेम्परेचर मेथड (Basal Body Temperature Method)

• कस कसा काम करतो: महिला प्रत्येक दिवसाच्या सुरुवातीला तिचं शरीराचे तापमान मोजते. ओव्हुलेशनच्या दिवसात शरीराचा तापमान साधारणपणे 0.5 ते 1 अंश सेल्सियसने वाढतो.

• नैसर्गिक फायदा: हा एक नैसर्गिक आणि सोपा उपाय आहे, ज्यात औषधांचा वापर नाही आणि महिलेला तिच्या शरीरावर अधिक नियंत्रण मिळवता येतो.

• खतरा: तापमान बदलांची समज आणि वेळेवर निरीक्षण आवश्यक आहे. यामध्ये चुकता येण्याची शक्यता आहे, विशेषतः इन्फेक्शन किंवा इतर कारणांमुळे तापमान कमी किंवा जास्त होऊ शकते.

3. Cervical Mucus Method

• कस कसा काम करतो: महिलांच्या शरीरात ओव्हुलेशनच्या वेळी एक विशिष्ट प्रकारचा स्राव तयार होतो. यामध्ये एक गुळगुळीत, पारदर्शक आणि लवचिक स्राव तयार होतो, जो अंडोत्सर्गाचा संकेत असतो. या काळात सेक्स टाळल्याने गर्भधारणा होण्याची शक्यता कमी होऊ शकते.

• नैसर्गिक फायदा: हे एक नैसर्गिक पद्धत आहे, ज्यात शरीराच्या नैसर्गिक प्रक्रियेवर आधारित आहे.

• खतरा: यामध्ये अधिक निरीक्षण आवश्यक आहे, आणि योग्य अंदाज न केल्यास गर्भधारणेचा धोका असू शकतो.

4. Withdrawal Method (Coitus Interruptus)

• कस कसा काम करतो: या पद्धतीत, पुरुष संभोगाच्या दरम्यान पेनिस बाहेर काढतो आणि वीर्याचे स्त्राव होण्यापूर्वी स्त्रीच्या योनीपासून दूर ठेवतो.

• नैसर्गिक फायदा: हा एक निसर्गाच्या आधारावर असलेला सोपा उपाय आहे. विशेषत: जो जोडीदार औषधे न वापरण्याचा निर्णय घेतो, त्याला हा एक पर्याय असू शकतो.

• खतरा: या पद्धतीमध्ये चुकता येण्याची शक्यता खूप जास्त असते. वीर्याच्या छोट्या प्रमाणात पूर्वीच स्त्राव होणे आणि प्रजननक्षमता असलेल्या बाष्पाच्या संपर्कामुळे गर्भधारणेचा धोका असतो.

5. लॅक्टेशन अॅमेनोरिया मेथड (Lactational Amenorrhea Method)

• कस कसा काम करतो: या पद्धतीमध्ये, स्तनपान करणाऱ्या महिलांना ज्या वेळी मासिक पाळी नाही येत, त्या काळात गर्भधारणेचा धोका कमी होतो. स्तनपान शरीरात काही हार्मोनल बदल घडवतो, ज्यामुळे ओव्हुलेशन थांबतो.

• नैसर्गिक फायदा: हे खूप नैसर्गिक आणि स्वाभाविक आहे. मासिक पाळी नसताना, स्तनपान करणाऱ्यांसाठी प्रभावी होऊ शकते.

• खतरा: स्तनपानाच्या दरम्यानही ओव्हुलेशन होऊ शकतो, विशेषत: जर स्तनपान अनियमित असेल. यामुळे गर्भधारणेचा धोका राहतो.

6. पोजिशन बदलणे (Positioning)

• कस कसा काम करतो: काही लोक दावा करतात की विशेष सेक्स पोजिशन्स (जसे की पुरुष उभा असताना) गर्भधारणेच्या शक्यतेला कमी करू शकतात, कारण यामध्ये शुक्राणूंचं योनीत प्रवेश कमी होतो.

• नैसर्गिक फायदा: यामध्ये कोणतेही औषध वापरण्याची आवश्यकता नाही.

• खतरा: यातील प्रमाण खूप कमी आहे. यामुळे गर्भधारणेची टाळाटाळ होईल, अशी गॅरंटी नाही.

प्रोटेक्शनच्या वापरामुळे कंटाळा आला असला तरी, नैसर्गिक गर्भनिरोधक पद्धती वापरण्यापूर्वी त्यांचे फायदे आणि तोटे चांगल्या प्रकारे समजून घेणे महत्त्वाचे आहे. या पद्धती काही लोकांसाठी प्रभावी ठरू शकतात, परंतु या पद्धतींमध्ये चुका होण्याची शक्यता असते आणि गर्भधारणेचा धोका राहतो.