कोणताही संसर्गजन्य रोग किंवा व्हायरल इन्फेक्शन टाळण्यासाठी मजबूत प्रतिकारशक्ती खूप महत्त्वाची असते. कोविड-19 महामारीमध्ये डेल्टा आणि ओमिक्रॉन या कोरोना विषाणूच्या प्रसारादरम्यान रोगप्रतिकारक शक्ती मजबूत करणे अधिक महत्त्वाचे आहे.
प्रतिकारशक्ती ही आपल्या शरीराची नैसर्गिक संरक्षण प्रणाली आहे, जी विविध विषाणूजन्य रोगांसह अनेक संसर्गजन्य रोगांचा धोका कमी करते आणि संरक्षण प्रदान करते. रोगप्रतिकारशक्ती फक्त एका दिवसात किंवा एका रात्रीत वाढत नाही, त्यासाठी सतत काम करावे लागते.
रोगप्रतिकारशक्ती वाढवणाऱ्या पद्धतींचा अवलंब केल्याने केवळ 1 दिवसात प्रतिकारशक्ती वाढणार नाही, तर त्यासाठी तुम्हाला निरोगी जीवनशैली, सकस आहार, व्हिटॅमिनयुक्त आहार, पुरेशी झोप इत्यादी सर्व घटकांकडे लक्ष द्यावे लागेल. त्यामुळे आज आम्ही अशाच काही आयुर्वेदिक पद्धती सांगत आहोत, ज्यामुळे रोगप्रतिकारशक्ती वाढवण्यात आणि निरोगी राहण्यास खूप मदत होऊ शकते.
हर्बल चहा
किचनमध्ये असलेली औषधे – औषधी वनस्पती आणि मसाल्यापासून बनवलेला हर्बल चहा खूप फायदेशीर आहे. त्यामुळे नेहमीच्या चहाऐवजी याचे सेवन करा. खरं तर, औषधी वनस्पती आणि मसाले दाहक-विरोधी आणि अँटिऑक्सिडंट गुणधर्मांनी समृद्ध असतात, जे रोगप्रतिकारक शक्ती मजबूत करण्यास मदत करतात आणि सर्दी आणि फ्लूपासून बचाव करू शकतात. हर्बल चहा बनवण्यासाठी तुळस, लवंग, आले, वेलची आणि इतर औषधी वनस्पती आणि मसाल्यापासून बनवलेला हर्बल चहा दिवसातून दोनदा घ्या.
गरम पाण्यासोबत च्यवनप्राश
हिवाळ्यात संसर्गाचा धोका जास्त असतो, त्यामुळे या ऋतूत रोगप्रतिकारक शक्ती मजबूत करण्यासाठी प्रत्येकजण वेगवेगळ्या पद्धती वापरतो. या ऋतूत च्यवनप्राशचेही भरपूर सेवन केले जाते, कारण तो आवळा आणि अनेक औषधी वनस्पतींपासून बनवला जातो. आवळा हा व्हिटॅमिन सीचा खूप चांगला स्रोत आहे, त्यामुळे च्यवनप्राश कोमट पाण्यासोबत सेवन करायला हवे. १ कप कोमट पाण्यात १ चमचा च्यवनप्राश टाकून दिवसातून २-३ वेळा प्या. च्यवनप्राश पाण्यात मिसळून पिऊ शकता किंवा पाणी न घालताही सेवन करता येते.
प्राणायाम
सर्दी, फ्लू आणि कोविड-19 इत्यादींमुळे श्वसनसंस्थेमध्ये म्हणजे शरीराच्या सर्व भागांमध्ये वायूंची देवाणघेवाण करणाऱ्या श्वसन अवयवांमध्ये संसर्ग होतो. या रोगांचा संसर्ग करणारे विषाणू फुफ्फुसावर हल्ला करतात. कोरोनाचे नवीन प्रकार आधीच्या व्हेरिएंटच्या तुलनेत फुफ्फुसावर हल्ला करत नसले तरी, तरीही सर्दी, खोकला, घसादुखीच्या रुग्णांमध्ये ओमिक्रॉनची लक्षणे दिसून येत आहेत. त्यामुळे श्वसनसंस्थेला बळकटी देण्यासाठी प्राणायाम हा देखील सर्वोत्तम मार्ग आहे. कपालभाती आणि भस्त्रिका हे असे दोन श्वासोच्छवासाचे प्राणायाम आहेत, जे फुफ्फुसे साफ करण्यात आणि रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवण्यात मदत करू शकतात.
नस्य चिकित्सा
नस्य चिकित्सा हे नाकपुड्यात तूप, तिळाचे तेल किंवा खोबरेल तेलाचे काही थेंब टाकून संसर्गजन्य विषाणू आणि जीवाणूंचा शरीरात प्रवेश रोखण्याचे तंत्र आहे. ही चिकित्सा बंद केलेले नाक उघडण्यासाठी आयुर्वेदिक उपाय आहे. यासाठी घरातून बाहेर पडण्यापूर्वी किंवा आंघोळ करण्यापूर्वी ही थेरपी करणे योग्य आहे. यासाठी नाकात तूप किंवा तेलाचे २ थेंब टाकावे आणि त्यानंतर थोडा वेळ झोपावे.
हळदीचे दूध
हळदीचे दूध हे रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवण्यासाठी सर्वोत्तम आहे. यामुळे संसर्गजन्य रोगांपासून संरक्षण तर होतेच, शिवाय शरीरातील जळजळही कमी होते. हळदीमध्ये मजबूत अँटिऑक्सिडेंट गुणधर्म आहेत, जे मेंदूच्या पेशींच्या वाढीस देखील प्रोत्साहन देतात. हळदीचे दूध तयार करण्यासाठी 150 मिली गरम दुधात अर्धा चमचा हळद पावडर घालून उकळी आणा. ते थंड झाल्यावर सेवन करा. रात्री झोपण्यापूर्वी याचे सेवन करणे चांगले मानले जाते.