
हिंदू धर्मात पूजा ही अत्यंत पवित्र आणि श्रद्धेचा भाग मानली जाते. पूजेच्या वेळी शुद्धता, भक्ती आणि श्रद्धा महत्त्वाची असते. येथे देवाची योग्य पद्धतीने पूजा कशी करावी हे सांगितले आहे.
पूजेसाठी तयारी
स्नान व शुद्धता: स्नान करून स्वच्छ वस्त्रे परिधान करा.
पूजेची जागा स्वच्छ ठेवा: घरातील मंदिर किंवा पूजा कोपरा स्वच्छ असावा.
सर्व साहित्य तयार ठेवा: फुलं, अगरबत्ती, दीप, नैवेद्य, तूप, कापूर, गंध, अक्षता, बेलपत्र इत्यादी.
पूजेसाठी आवश्यक सामग्री
- दीप: तूप किंवा तेलाचा दिवा (एक किंवा पाच वात)
- अगरबत्ती/धूप: सुगंधी अगरबत्ती किंवा धूप
- फुले व हार: ताजे फुलं व फुलांचा हार
- गंध (कुंकू, चंदन, हलद): देवाच्या मुर्तीला लावण्यासाठी
- अक्षता (अभिषेक केलेले तांदूळ): मांगल्याचे प्रतीक
- नैवेद्य: फळे, दूध, मिष्टान्न, गूळ किंवा खीर
- पाण्याचा कलश: शुद्ध पाण्यासाठी
- घंटा: सकारात्मक ऊर्जा निर्माण करण्यासाठी
पूजेची योग्य पद्धत
(१) ध्यान आणि प्रार्थना
- भगवानाचा जप किंवा ध्यान करून पूजा सुरू करा.
- “ॐ” चा उच्चार केल्याने चित्त शांत होते.
(२) दीप प्रज्वलन
- तुपाचा किंवा तेलाचा दिवा लावा.
- प्रथम गणपतीला दिवा दाखवा, नंतर इतर देवांना.
(३) गणपती पूजन
- प्रत्येक पूजेच्या आधी गणपतीला वंदन करा.
- “ॐ गं गणपतये नमः” मंत्र जपा.
(४) देवाला गंध, फूल आणि अक्षता अर्पण
- चंदन, कुंकू आणि हलद लावा.
- फुलं आणि बेलपत्र अर्पण करा.
(५) मंत्र पठण आणि स्तोत्र वाचन
- आपल्या कुलदेवतेचे किंवा इष्ट देवतेचे मंत्र जपा.
- विष्णूसाठी विष्णु सहस्रनाम, देवीसाठी दुर्गा सप्तशती, शिवासाठी रुद्राष्टकम किंवा महामृत्युंजय मंत्र पठण करू शकता.
(६) नैवेद्य अर्पण
- फळ, मिठाई किंवा जेवणाचा नैवेद्य दाखवा.
- “ॐ ब्रह्मार्पणं ब्रह्महविः…” मंत्र म्हणा.
(७) आरती
- घंटानाद करून आरती घ्या.
- “ॐ जय जगदीश हरे”, “सुखकर्ता दुःखहर्ता”, “लक्ष्मी माता की आरती” इत्यादी म्हणू शकता.
(८) प्रदक्षिणा आणि मंत्रजप
- देवाची तीन वेळा किंवा सात वेळा प्रदक्षिणा घाला.
- भगवंताचे नामस्मरण करा.
(९) प्रसाद वितरण
- नैवेद्याचे प्रसाद म्हणून वाटप करा.
- सर्वांनी श्रद्धेने ग्रहण करावा.
(१०) प्रार्थना आणि संकल्प
- “हे देव, माझ्यावर कृपा ठेव आणि माझे रक्षण कर” अशी प्रार्थना करा.
- कुटुंब, समाज आणि देशासाठी शुभेच्छा मागा.
४. पूजेतील महत्त्वाच्या बाबी
पूजेची वेळ सकाळी किंवा संध्याकाळी असावी.
मन एकाग्र ठेवा आणि श्रद्धेने पूजा करा.
श्री गणेश, कुलदेवता आणि आपल्या श्रद्धेच्या देवतेची नित्य पूजा करावी.
मंत्र उच्चार स्पष्ट असावा.
पूजा ही केवळ विधी नसून आपल्या श्रद्धेचा भाग आहे. साधेपणाने, मनोभावे देवाची उपासना केली की सकारात्मक ऊर्जा मिळते आणि जीवन आनंददायी होते.