दुःखातून मुक्त होण्यासाठी १४ सर्वोत्तम मार्ग

प्रत्येक व्यक्तीच्या आयुष्यात निराशेची एक वेळ येते, ज्यामध्ये तो दुःखी होऊ लागतो. पण जेव्हा या दुःखाचा जीवनावर परिणाम होऊ लागतो, तेव्हा दुःख दूर करण्यासाठी उपाय करणे अत्यंत आवश्यक असते. कारण हे दुःख नैराश्याचे रूपही घेऊ शकते. या लेखात दुःख कसे दूर करायचे ते आम्ही सांगणार आहोत.  सुख आणि दु:ख हे जीवनाचे दोन पैलू आहेत. माणूस आपला वेळ आनंदात घालवतो, पण थोडे दु:ख होताच त्याला वाईट वाटू लागते. इथून तो आपल्या दु:खी मनाला आनंदी कसं करायचं किंवा निराशेवर कशी मात करायची याचा विचार करू लागतो.

कारण गेल्या अनेक दिवसांपासून तो खरोखर दु:खी असल्याचे त्याला जाणवू लागते. त्याला कोणत्याही प्रकारचा आनंद वाटत नव्हता. ही परिस्थिती खरं तर नैराश्याची सुरुवातीची लक्षणे आहेत. असे वाटत असेल तर माणसाने त्याचे दुःख लवकरात लवकर दूर करण्यासाठी उपाय केले पाहिजेत.

जास्त काळ त्याबद्दल बेफिकीर राहिल्यास ते माणसात आपली मुळे मजबूत करते आणि नंतर सहजासहजी सोडत नाही. तुम्ही सुद्धा अशी अनेक माणसे पाहिली असतील जी फार कमी वेळा हसतात आणि नेहमी स्वतःच्याच विचारात अडकून दुःखी असतात.

या लेखात आम्ही तुम्हाला मनातील दुःख कसे दूर करावे किंवा सततची निराशा कशी दूर करावी हे सांगणार आहोत. जर तुम्हाला ही समस्या नुकतीच जाणवू लागली असेल तर त्यावर काही घरगुती उपाय करून तुम्ही पूर्णपणे बरे होऊ शकता.

पण जर तुम्हाला ही समस्या खूप दिवसांपासून ग्रासली असेल तर तुम्हाला नैराश्यावर मानसोपचार तज्ज्ञांकडून उपचार घ्यावे लागण्याचीही शक्यता आहे. कारण या तणावाच्या काळात नैराश्यात राहणाऱ्या रुग्णांची संख्या दिवसेंदिवस वाढत आहे. हसायचे आणि आनंदी कसे राहायचे हे लोक विसरले आहेत.

बघा जीवनात हशा आणि आनंद नसेल तर आयुष्य फक्त नावापुरतेच उरते. या जगात प्रत्येक आजारावर इलाज आहे, त्यामुळे तुम्हीही पूर्णपणे बरे होऊ शकता. आपल्या मनातील दु:ख दूर करण्यासाठी काय करावे ते जाणून घेऊया.

दुःखावर मात कशी करावी

How To Overcome Sadness In Marathi

(१} दिवस घालवण्याचा मार्ग बदला – जर तुम्ही बराच काळ उदास आणि निराश असाल तर तुम्हाला तुमच्या दैनंदिन दिनचर्येत काही बदल करणे आवश्यक आहे. अनेक वेळा तीच दैनंदिनी कंटाळवाणेपणाचे कारण बनते ज्यामुळे दुःख वाढते.

दुःखावर मात कशी करावी

आपण इच्छित असल्यास, आपण प्रत्येक कामाची वेळ थोडा वेळ बदलू शकता किंवा आपण आपल्या दैनंदिन दिनचर्यामध्ये काही नवीन कार्ये समाविष्ट करू शकता. असे काम दिवसातून 2 किंवा 3 वेळा करा, ज्यामुळे तुमचे मन प्रसन्न होण्याची शक्यता वाढेल. हे काम 1 महिना सतत करण्याचा प्रयत्न करा. तुम्हाला नक्कीच फरक जाणवेल.

(२) व्यायाम करा – तुमचे दुःखी मन कसे आनंदी करायचे याचा विचार करत असाल तर व्यायामाची मदत घ्या. रोज किमान अर्धा तास व्यायाम करणे खूप गरजेचे आहे. तुमचे दुःख दूर करण्याचा व्यायाम हा एक चांगला मार्ग आहे.

(३) भूतकाळातील आनंदी क्षणांचा विचार करा – असे म्हणतात की आपण आपला भूतकाळ विसरला पाहिजे. पण भूतकाळातील काही क्षण असे असतात जे आपल्याला आनंद देतात. जेव्हा तुम्हाला विश्रांतीची संधी मिळेल तेव्हा या क्षणांचा विचार करून आनंदी रहा.

आयुष्यात नेहमी आनंदी कसे रहावे
आनंद मिळवण्यामागे एक वैज्ञानिक कारण आहे, ज्याबद्दल आपण पूर्ण तपशीलवार सांगू शकत नाही, परंतु असे केल्याने निराशा हळूहळू दूर होते. होय, पण एवढे लक्षात ठेवा की फक्त तुमच्या सकारात्मक गुणांचा विचार करा, नकारात्मक मुद्दे विसरा.

(४) कोणत्याही प्रकारची नशा करू नका – जर तुम्हाला तुमचे दुःख दूर करण्यासाठी उपाय करायचे असतील तर सर्वप्रथम नशा सोडा. बिडी सिगारेट, तंबाखू आणि दारू इत्यादी हे सर्व दुःख वाढवण्याचे काम करतात. त्यामुळे आपल्या शरीरातील हार्मोन्सचे संतुलन बिघडते.

खूप लोक दुःखी असताना जास्त नशा करू लागतात, जे पूर्णपणे चुकीचे आहे. जर तुम्ही त्यांना अजिबात सोडू शकत नसाल तर किमान ते कमी करा. व्यसनामुळे तुमच्या मेंदूचे कार्य बिघडते.

(५) भविष्याबद्दल सकारात्मक विचार करा – काही लोक त्यांच्या भविष्याबद्दल इतके चिंतित असतात की काही काळानंतर त्यांचा मूड खराब होतो. या जगातील कोणत्याही व्यक्तीला त्याच्या भविष्याबद्दल माहिती नाही.

मग वाईट का विचार करा, कदाचित भविष्यात काहीतरी चांगले घडेल ज्याची आपण अपेक्षा देखील करू शकत नाही. दररोज भविष्याची चिंता केल्याने आपले दुःख वाढते. भविष्यासाठी थोडेसे नियोजन करणे योग्य आहे, परंतु त्याची चिंता करणे चुकीचे आहे.

(६) तुमची झोप पूर्ण करण्याची खात्री करा – तुम्हाला तुमची निराशा, दुःख कसे दूर करायचे हे जाणून घ्यायचे असेल, तर तुम्हाला ७ तासांची झोप घ्यावी लागेल असा नियम करा. झोपेचा आपल्या मेंदूशी खूप चांगला संबंध आहे.

कमी झोपण्याचे 9 प्रमुख तोटे
चांगली झोप येण्यासाठी 15 घरगुती उपाय
मन ताजे राहिल्यास तुम्हीही उत्साही आणि आनंदी राहाल. आपण असे अनेक नैराश्याचे रुग्ण पाहिले आहेत जे या आजाराला बळी पडतात कारण त्यांना नीट झोप येत नाही. त्यामुळे दररोज किमान 7-8 तास झोपले पाहिजे याची खात्री करा.

(७) जेवणात बदल करा – जर तुम्हाला काही दिवसांपासून खूप उदासीनता जाणवू लागली असेल, तर तुमच्या खाण्याकडेही लक्ष द्या. अंदाज लावा तुम्ही काय खात आहात? म्हणजे तुम्ही कोणत्या प्रकारचे अन्न खात आहात? तुमच्या विचार आणि मनावरही अन्नाचा संपूर्ण प्रभाव पडतो.

जर तुम्ही बहुतेक तेलकट, मसालेदार किंवा अस्वास्थ्यकर अन्न खात असाल तर ते लगेच सोडून द्या. तुम्हाला तुमचा आहार स्वच्छ आणि निरोगी ठेवावा लागेल जेणेकरून तुम्हाला दुःखापासून मुक्ती मिळेल. जंक फूडचे सतत सेवन आपल्या मानसिक आरोग्यासाठीही चांगले नाही.

(८) स्मार्टफोन आणि टीव्हीपासूनचे अंतर – काही लोक त्यांचे दुःख कसे दूर करायचे याचा विचार करत राहतात परंतु त्यांच्या कृत्यांपासून परावृत्त होत नाहीत. आम्ही अशा लोकांबद्दल बोलत आहोत जे दिवसभर स्मार्टफोन किंवा टीव्हीला चिकटून असतात.

स्मार्टफोनच्या अतिवापराचे तोटे
एका अहवालानुसार, जे लोक आपला स्मार्टफोन दिवसातून 2-3 तासांपेक्षा जास्त वेळ वापरतात, त्यांच्या डिप्रेशनमध्ये जाण्याची शक्यता 50% वाढते. दुःख ही खरे तर नैराश्याची सुरुवात असते. त्यामुळे या गोष्टींपासून जास्तीत जास्त दूर राहण्याचा प्रयत्न करा.

(९) नकारात्मक विचारांना कोणत्याही प्रकारे थांबवा – नकारात्मक विचार नेहमीच दुःख घेऊन जातात. त्यामुळे असे विचार दीर्घकाळ आपल्या मनात राहण्यापासून कसे थांबवायचे.

नकारात्मक विचार कसे दूर करावे
जेव्हा केव्हा तुम्हाला नकारात्मक भावना येऊ लागतात, तेव्हा अशा कामात गुंतून राहा ज्यात तुम्हाला तुमचे मन एकाग्र करावे लागेल. किंवा आपल्या मित्रांसह बाहेर जा. याशिवाय नकारात्मक विचार थांबवण्यासाठी योग किंवा ध्यानाचा अवलंब करावा.

(10) जीवनाचा आनंद घ्या – जर तुम्ही अंथरुणावर पडून दुःखापासून मुक्त कसे व्हावे याचा विचार करत राहिलात तर ते शक्य होणार नाही. त्यासाठी वेगवेगळे प्रयत्न करावे लागतील. समजा तुमचा मूड बहुतेक वेळा खराब असतो.

पण असे काही काम किंवा गोष्टी असाव्यात ज्यात तुम्हाला आनंद होतो. अशा कामांची यादी तयार करा आणि किमान 20-21 दिवस ती कामे करण्यात वेळ घालवा. विज्ञानानुसार, जर तुमची मानसिकता 21 दिवसात बदलली तर तुम्ही निराशेतून बाहेर पडाल.

(११) दुधासोबत चहा सोडा – काही लोक खूप जास्त चहा पितात त्यामुळे ते दुःखाचे शिकार होतात. चहा प्यायल्याने ऊर्जा मिळते, असा त्यांचा विश्वास आहे. असे काहीही होत नसले तरी हळूहळू ते तुम्हाला नैराश्याकडे घेऊन जाते.

चहा पिण्याचे धोकादायक दुष्परिणाम
यामुळे तुमच्यामध्ये चिंता सारखे गुण निर्माण होतात, ज्यामुळे तुम्ही छोट्या-छोट्या गोष्टींचा विचार करून चिंताग्रस्त होऊ लागतात. आता, जेव्हा तुम्ही नेहमी चिंताग्रस्त असाल, तेव्हा तुम्ही निराश आणि दु:खीही व्हाल हे उघड आहे. जे दुधाचा चहा जास्त वापरत नाहीत.

(१२) तुमच्या समस्या सामायिक करा – जर तुम्हाला दुःख दूर करण्यासाठी उपाय करायचे असतील तर स्वत: ला अधिक बुद्धिमान समजण्याचा प्रयत्न करू नका. बर्याच काळापासून दुःखाच्या स्थितीत, आपण आपल्या विशेष व्यक्तीशी बोलले पाहिजे.

तुमची कोणतीही समस्या तुमच्या विश्वासू लोकांसमोर ठेवा आणि तुम्हाला कसे वाटते ते सांगा. जेव्हा माणूस स्वतःच स्वतःच्या समस्येचे निराकरण करण्याचा निर्णय घेतो, तेव्हा तो अनेकदा आपली समस्या आणखी वाढवतो. बर्‍याच गोष्टींसाठी विश्वासू लोकांचा सहवास आवश्यक असतो.

(१३) नेहमी सकाळी लवकर उठा – असे म्हणतात की सकाळच्या नैसर्गिक हवेत अनेक रोग बरे करण्याचे गुणधर्म असतात. दुःखाच्या परिस्थितीत सकाळी लवकर उठून बाहेर मोकळ्या जागेत फिरायला जाण्याची सवय लावावी.

मॉर्निंग वॉकचे १५ उत्तम फायदे
सकाळच्या ताज्या हवेत ऑक्सिजनचे प्रमाण जास्त असते, ज्यामुळे तुमच्या मेंदूला नवी ऊर्जा मिळते आणि तुम्हाला आनंद वाटतो. फक्त सकाळी उशिरापर्यंत अंथरुणावर पडून राहून निराश होऊन त्याबद्दल विचार केल्याने तुमची समस्या सुटणार नाही.

(१४) अश्वगंधा आणि ब्राह्मी वटी यांचे सेवन करा – घरगुती उपायांनीही तुम्हाला या समस्येपासून आराम मिळत नसेल तर आयुर्वेदिक औषधांची मदत घ्या. एखाद्या चांगल्या आयुर्वेदिक डॉक्टरांना भेटा आणि त्याला तुमच्या संपूर्ण समस्येबद्दल सांगा.

तुमच्या लक्षणांवर आधारित डॉक्टर तुम्हाला काही औषधे देतील, जी तुम्हाला वरील सर्व मुद्द्यांचा विचार करून एकत्रितपणे वापरायची आहेत. लक्षात ठेवा की केवळ औषधे देखील चांगले काम करत नाहीत. म्हणूनच आम्ही वर नमूद केलेल्या सर्व गोष्टींचे पालन केले पाहिजे.

आयुर्वेदात अनेक औषधी वनस्पती आहेत ज्यांचा उपयोग दुःख, भीती, नैराश्य, चिंता यांवर मात करण्यासाठी वर्षानुवर्षे केला जातो. अश्वगंधा, ब्राह्मी आणि जटामांसी या काही महत्त्वाच्या औषधी वनस्पती आहेत ज्यांचा वापर तुम्हाला डॉक्टरांच्या सल्ल्यानुसार करावा लागेल.

या काही महत्त्वाच्या गोष्टी होत्या ज्या दुःखापासून मुक्त होण्यासाठी खूप उपयुक्त ठरतील. लक्षात ठेवा एकाकीपणा हे माणसाच्या दुःखाचे सर्वात मोठे कारण आहे. म्हणूनच हा एकटेपणा आधी दूर करणे आवश्यक आहे.

दिवसभरात जास्तीत जास्त वेळ एकटे पडून राहण्याऐवजी तुमच्या मित्रमैत्रिणींमध्ये किंवा कुटुंबात बसून वेळ घालवा. यामुळे तुमच्या मनातील नकारात्मक विचार कमी होतील आणि तुम्ही आनंदी व्हाल. तुम्ही नवीन मित्र बनवा, त्यांच्यासोबत वेळ घालवा. दुःखाचा अंत करण्याचा हा एकमेव मार्ग आहे.