बऱ्याचदा असा समज असतो की, महिलांच्या आयुष्यात चाळीशीनंतर लैंगिक इच्छा (लिबिडो) कमी होते. परंतु, अनेक संशोधन आणि वैयक्तिक अनुभव याच्या अगदी विरुद्ध संकेत देतात. खरं तर, चाळीशीनंतर अनेक विवाहित महिलांमध्ये लैंगिक आकर्षण आणि इच्छा अधिक तीव्र झाल्याचे दिसून येते. हे केवळ एक मिथक नसून यामागे काही ठोस शारीरिक, भावनिक आणि सामाजिक कारणे आहेत. चला तर पाहूया यामागे नेमके कोणते ‘गुपित’ दडले आहे.
लैंगिक इच्छेचे बदलते स्वरूप
महिलांच्या आयुष्यात हार्मोन्सची पातळी नेहमीच बदलत असते. मासिक पाळीचा काळ, गर्भधारणा, प्रसूती आणि मेनोपॉज हे सर्व टप्पे हार्मोन्समध्ये मोठे बदल घडवून आणतात. चाळीशीनंतर, अनेक महिला मेनोपॉजच्या (रजोनिवृत्ती) दिशेने वाटचाल करत असतात, ज्याला पेरीमेनोपॉज असेही म्हणतात. या काळात शरीरात अनेक बदल घडतात.
काही महिलांमध्ये इस्ट्रोजेनची पातळी कमी झाल्यामुळे योनीमार्गात कोरडेपणा येणे किंवा लैंगिक संबंधात वेदना होणे असे अनुभव येऊ शकतात, ज्यामुळे त्यांची इच्छा तात्पुरती कमी होऊ शकते. परंतु, याउलट, काही महिलांमध्ये टेस्टोस्टेरॉनची पातळी वाढू शकते, जो लैंगिक इच्छेशी संबंधित एक महत्त्वाचा हार्मोन आहे. टेस्टोस्टेरॉन वाढल्यामुळे लैंगिक आकर्षण वाढल्याचे दिसून येते.
मानसिक आणि भावनिक स्थैर्य
चाळीशीनंतर अनेक महिला आयुष्यात अधिक स्थिर आणि सुरक्षित (secure) वाटू लागतात. करिअर, मुलांचे शिक्षण आणि घराची जबाबदारी बऱ्याच अंशी पूर्ण झालेली असते किंवा त्याबद्दलचे ताण कमी होतात. यामुळे त्यांना स्वतःसाठी आणि आपल्या जोडीदारासाठी अधिक वेळ मिळतो.
* आत्मविश्वास: या वयात महिला अधिक आत्मविश्वासाने आणि स्वतःच्या शरीराशी अधिक सहजपणे जोडल्या जातात. त्यांना स्वतःच्या गरजा आणि इच्छांबद्दल अधिक स्पष्टता येते. त्यामुळे त्या लैंगिक संबंधांमध्ये अधिक सक्रियपणे सहभागी होऊ शकतात.
* तणावमुक्ती: कमी झालेला तणाव लैंगिक इच्छेसाठी अत्यंत महत्त्वाचा असतो. जेव्हा मन शांत आणि आनंदी असते, तेव्हा लैंगिक संबंधांकडे पाहण्याचा दृष्टिकोन अधिक सकारात्मक होतो.
* जोडीदारासोबतचे नाते: अनेक वर्षांच्या सहवासामुळे जोडीदारासोबतचे नाते अधिक घट्ट आणि सुरक्षित बनते. यामुळे लैंगिक संबंधात अधिक मोकळेपणा आणि प्रयोगशीलता येते, जी तरुण वयात कदाचित नसेल. एकमेकांना अधिक चांगल्या प्रकारे समजून घेतल्यामुळे लैंगिक अनुभव अधिक समाधानकारक ठरतो.
बदललेली प्राथमिकता आणि स्वातंत्र्य
चाळीशीनंतर अनेक महिलांच्या जीवनातील प्राथमिकता बदलतात. तरुण वयात लग्न, मुले, करिअर यावर अधिक लक्ष केंद्रित केले जाते. परंतु, चाळीशीनंतर, अनेक महिलांना स्वतःसाठी आणि त्यांच्या आवडीनिवडीसाठी वेळ मिळतो. यात लैंगिक इच्छा देखील एक भाग असू शकतो.
* मोकळेपणा: मुलांना थोडे स्वातंत्र्य मिळाल्यावर किंवा ते स्वतःच्या पायावर उभे राहिल्यावर, महिलांना स्वतःच्या लैंगिकतेबद्दल अधिक मोकळेपणाने विचार करता येतो. लैंगिक संबंधांना अधिक महत्त्व देणे आणि त्यातून मिळणाऱ्या आनंदाचा स्वीकार करणे त्यांना शक्य होते.
* अनुभव आणि ज्ञान: आयुष्यात आलेल्या अनुभवांमुळे महिला लैंगिक संबंधांबद्दल अधिक माहितीपूर्ण आणि जागरूक होतात. त्यांना काय आवडते किंवा काय नाही, याची स्पष्ट कल्पना येते, ज्यामुळे ते आपल्या जोडीदारासोबत अधिक चांगल्या प्रकारे संवाद साधू शकतात.
शारीरिक आरोग्य आणि जीवनशैली
आजकाल चाळीशीनंतरही अनेक महिला आपल्या आरोग्याबाबत जागरूक असतात. नियमित व्यायाम, संतुलित आहार आणि योगा यामुळे शरीराला ऊर्जा मिळते आणि तणाव कमी होतो. चांगल्या शारीरिक आरोग्याचा थेट परिणाम लैंगिक आरोग्यावर होतो.
काही महिला हार्मोनल बदलांना सामोरे जाण्यासाठी किंवा लैंगिक इच्छा वाढवण्यासाठी वैद्यकीय सल्ला घेतात. आधुनिक औषधे आणि उपचार पद्धती यामुळे लैंगिक समस्यांवर प्रभावी उपाय मिळवणे शक्य झाले आहे.
गैरसमज आणि सत्य
चाळीशीनंतर लैंगिक इच्छा कमी होते हा एक मोठा गैरसमज आहे. स्त्रियांच्या लैंगिकतेकडे पाहण्याचा समाजाचा दृष्टिकोन अनेकदा मर्यादित असतो. मात्र, सत्य हे आहे की वयानुसार लैंगिक इच्छा केवळ कमी होत नाही तर ती अधिक परिपक्व आणि समाधानाची होऊ शकते.
सारांश, चाळीशीनंतर विवाहित महिलांमध्ये लैंगिक आकर्षण वाढण्यामागे शारीरिक बदलांपेक्षा मानसिक, भावनिक आणि सामाजिक घटक अधिक प्रभावी ठरतात. या वयात महिलांना स्वतःला अधिक चांगल्या प्रकारे समजून घेण्याची आणि लैंगिक संबंधांमधून अधिक आनंद मिळवण्याची संधी मिळते. त्यामुळे, चाळीशी हे काही लैंगिक जीवनाचा अंत नाही, तर एक नवीन आणि अधिक समृद्ध लैंगिक प्रवासाची सुरुवात असू शकते.