आजच्या धकाधकीच्या जीवनात वैयक्तिक नातेसंबंधांतील मानसिक, भावनिक आणि शारीरिक गुंतवणूक अधिकच वाढली आहे. अशा पार्श्वभूमीवर वैद्यकीय आणि मानसशास्त्रीय क्षेत्रात एक गंभीर बाब पुन्हा चर्चेत आली आहे – ती म्हणजे ‘संभोगास नकार देणं’ यामुळे उद्भवू शकणाऱ्या आरोग्यविषयक आणि सामाजिक परिणामांची जोखीम.
संभोगास नकार देणं – फक्त नात्यांमध्ये मतभेद नाही, तर आरोग्यविषयक इशारा देखील
विशेषतः विवाहित जीवनात संभोग हा केवळ लैंगिक सुखासाठी नसून, तो मानसिक आणि भावनिक एकोप्याचा भाग मानला जातो. काही संशोधनांनुसार, सततच्या नकारात्मक प्रतिक्रियेमुळे जोडीदारांमध्ये नैराश्य, आत्मक्लेश, तणाव आणि कधी कधी आत्महत्येचा विचारदेखील उद्भवतो.
मानसोपचार तज्ञांचं मत काय आहे?
मुंबईतील मानसोपचारतज्ञ डॉ. स्मिता जोशी सांगतात, “शारीरिक संबंध ही फक्त शारीरिक गरज नाही, ती एक मानवी भावना आहे. जोडीदार वारंवार नकार देत असेल, तर त्यामागे मानसिक आजार, तणाव, वैवाहिक गैरसमज किंवा इतर आरोग्यविषयक कारणं असू शकतात. त्याकडे दुर्लक्ष करणं हे दोघांसाठीही घातक ठरू शकतं.”
कधी ‘नाही’ म्हणणं ठरतं जीवनवाचक आणि कधी जीवावर बेतणारं?
तज्ज्ञ सांगतात की, संबंधांमध्ये ‘नाही’ म्हणण्याचं हक्क सर्वांनाच आहे. परंतु हे ‘नाही’ जर सतत, कारणांशिवाय आणि अपमानास्पद पद्धतीने येत असेल, तर त्या व्यक्तीच्या मानसिक आरोग्यावर मोठा परिणाम होतो. काही केसेसमध्ये, यामुळे वैवाहिक हिंसा, घटस्फोट, किंवा आत्महत्येचे प्रसंगही घडले आहेत.
समुपदेशन आणि संवादाची गरज
अशा परिस्थितीत संवाद हा सर्वात प्रभावी उपाय आहे. समुपदेशनाचा आधार घेणं, आपल्या भावनांबाबत खुलेपणाने बोलणं आणि एकमेकांना समजून घेणं हे खूप गरजेचं आहे.
टीप: या विषयाची संवेदनशीलता लक्षात घेऊन वाचकांनी समजूतदारपणे आणि खुलेपणाने विचार करणं आवश्यक आहे. कोणतीही शंका असल्यास वैद्यकीय किंवा मानसोपचारतज्ज्ञांचा सल्ला घ्यावा.