प्रधानमंत्री जन औषधी केंद्र 2023: ऑनलाइन अर्ज, पात्रता आणि आवश्यक कागदपत्रे, जाणून घ्या सर्व माहिती

By Team Inside Marathi On Aug 13, 2023

आपणा सर्वांना माहिती आहे की, आपल्या देशात असे अनेक नागरिक आहेत जे आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल आहेत. अशा सर्व नागरिकांना महागडी औषधे घेणे शक्य होत नाही. सरकारने सर्व आर्थिक दुर्बल नागरिकांसाठी प्रधानमंत्री जनऔषधी केंद्र उघडण्याचा निर्णय घेतला आहे. या केंद्रात जेनेरिक औषधे कमी किमतीत उपलब्ध करून दिली जातील. या लेखाद्वारे तुम्हाला प्रधानमंत्री जनऔषधी केंद्राची संपूर्ण माहिती मिळेल. हा लेख वाचून, तुम्ही पंतप्रधान जनऔषधी केंद्राचा उद्देश, वैशिष्ट्ये, फायदे, पात्रता, महत्त्वाची कागदपत्रे, अर्ज करण्याची प्रक्रिया इत्यादींशी संबंधित माहिती मिळवू शकाल. त्यामुळे जर तुम्हाला या योजनेशी संबंधित सर्व महत्त्वाची माहिती मिळवण्यात रस असेल तर तुम्ही आमचा लेख शेवटपर्यंत वाचा.

भारत सरकारने प्रधानमंत्री जन औषधी केंद्र योजना सुरू केली आहे. आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल नागरिकांसाठी ही योजना सुरू करण्यात आली आहे. जनऔषधी केंद्राच्या माध्यमातून नागरिकांना कमी किमतीत जेनेरिक औषधे उपलब्ध करून दिली जाणार आहेत. ही औषधे ब्रँडेड औषधांप्रमाणेच प्रभावी असतील. 23 एप्रिल 2008 रोजी झालेल्या बैठकीत फार्मा सल्लागार मंचाने प्रधानमंत्री जन औषधी केंद्र 2023 योजना सुरू करण्याचा निर्णय घेतला. या योजनेंतर्गत प्रत्येक जिल्ह्यात एक आऊटलेट उघडण्याचा निर्णय घेण्यात आला. देशातील 734 जिल्ह्यांमध्ये ही केंद्रे सुरू करण्यात येणार आहेत.

ही योजना फार्मास्युटिकल अँड मेडिकल डिव्हायसेस ब्युरो ऑफ इंडिया द्वारे प्रशासित केली जाईल. जे 2008 मध्ये फार्मास्युटिकल विभागांतर्गत सुरू करण्यात आले होते. अंमलबजावणी करणाऱ्या एजन्सीद्वारे दर्जेदार जेनेरिक औषधे देशातील नागरिकांना परवडणाऱ्या किमतीत उपलब्ध करून दिली जातील. याशिवाय, सेंट्रल फार्मा सार्वजनिक क्षेत्रातील उपक्रम आणि खाजगी क्षेत्रांकडून औषधे खरेदी केली जातील आणि योजनेवर लक्ष ठेवले जाईल.

प्रधानमंत्री जनऔषधी केंद्राचे उद्दिष्ट Objective of Pradhan Mantri Janaushadhi Kendra

देशातील नागरिकांना कमी किमतीत औषधे उपलब्ध करून देणे हा प्रधानमंत्री जनऔषधी केंद्राचा मुख्य उद्देश आहे. या योजनेच्या माध्यमातून जेनेरिक औषधे कमी किमतीत उपलब्ध होणार आहेत. ही औषधे ब्रँडेड औषधांप्रमाणेच प्रभावी असतील. आता देशातील सर्व आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल नागरिकांना औषधे मिळू शकणार आहेत. ही योजना देशातील नागरिकांचे आरोग्य सुधारण्यासाठी प्रभावी ठरेल. याशिवाय या योजनेद्वारे देशातील नागरिकांचे जीवनमान उंचावेल. प्रधानमंत्री जनऔषधी केंद्रामुळे अनेक नागरिकांना रोजगाराच्या संधी उपलब्ध होणार आहेत. त्यामुळे देशातील बेरोजगारीचा दरही कमी होईल.

प्रधानमंत्री जनऔषधी केंद्राचे फायदे आणि वैशिष्ट्ये Advantages and Features of Pradhan Mantri Janaushadhi Kendra

भारत सरकारने प्रधानमंत्री जन औषधी केंद्र योजना सुरू केली आहे.
आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल नागरिकांसाठी ही योजना सुरू करण्यात आली आहे.
जनऔषधी केंद्राच्या माध्यमातून नागरिकांना कमी किमतीत जेनेरिक औषधे उपलब्ध करून दिली जाणार आहेत.
ही औषधे ब्रँडेड औषधांप्रमाणेच प्रभावी असतील.
ही योजना सुरू करण्याचा निर्णय फार्मा सल्लागार मंचाने 23 एप्रिल 2008 रोजी झालेल्या बैठकीत घेतला होता.
या योजनेंतर्गत प्रत्येक जिल्ह्यात एक आऊटलेट उघडण्याचा निर्णय घेण्यात आला.
देशातील 734 जिल्ह्यांमध्ये ही केंद्रे सुरू करण्यात येणार आहेत.
प्रधानमंत्री जनऔषधी केंद्र भारताच्या फार्मास्युटिकल आणि मेडिकल डिव्हायसेस ब्युरोद्वारे चालवले जाईल.
जे 2008 मध्ये फार्मास्युटिकल विभागांतर्गत सुरू करण्यात आले होते.
अंमलबजावणी करणाऱ्या एजन्सीद्वारे दर्जेदार जेनेरिक औषधे देशातील नागरिकांना परवडणाऱ्या किमतीत उपलब्ध करून दिली जातील.
याशिवाय, सेंट्रल फार्मा सार्वजनिक क्षेत्रातील उपक्रम आणि खाजगी क्षेत्रांकडून औषधे खरेदी केली जातील आणि योजनेवर लक्ष ठेवले जाईल.
16 मार्च 2022 रोजी सरकारने माहिती दिली की, प्रधानमंत्री जन औषधी केंद्र योजनेअंतर्गत फेब्रुवारी 2022 पर्यंत 8689 केंद्रे उघडण्यात आली आहेत.
या केंद्रांद्वारे पुरविल्या जाणार्‍या औषधी ब्रँडेड औषधांपेक्षा 50% ते 90% कमी किमतीत पुरवल्या जातात.
या योजनेद्वारे 2022-23 या आर्थिक वर्षात 814.21 कोटींची विक्री झाली आहे.
या माध्यमातून नागरिकांचे सुमारे 4800 कोटी रुपयांची बचत झाली आहे.

प्रधानमंत्री जनऔषधी केंद्राचे मार्जिन आणि प्रोत्साहन

ऑपरेटिंग एजन्सीद्वारे प्रत्येक औषधाच्या MRP वर 20% मार्जिन प्रदान केले जाईल.
विशेष प्रोत्साहन: महिला उद्योजक, दिव्यांग, अनुसूचित जाती, अनुसूचित जमाती आणि मागासलेल्या भागात उघडलेल्या जनऔषधी केंद्रांसाठी विशेष प्रोत्साहन दिले जाईल. सामान्य प्रोत्साहनाव्यतिरिक्त उद्योजकांना ₹ 200000 दिले जातील. ज्यामध्ये फर्निचर आणि फिक्स्चरसाठी ₹ 150000 आणि संगणक, इंटरनेट, प्रिंटर, स्कॅनर इत्यादींसाठी ₹ 50000 प्रदान केले जातील. ही रक्कम एकरकमी अनुदान असेल. जे बिल सादर केल्यावरच दिले जाईल. ही रक्कम केवळ प्रत्यक्ष खर्चापुरती मर्यादित असेल.
सामान्य प्रोत्साहन: इतर उद्योजक / फार्मासिस्ट / एनजीओ इत्यादीद्वारे चालवल्या जाणार्‍या प्रधानमंत्री जन औषधी केंद्राला ₹ 500000 पर्यंतचे अनुदान दिले जाईल. ज्याला PMBI कडून मासिक खरेदीच्या 15% दराने प्रोत्साहन दिले जाईल. कमाल ₹ 15000 फक्त एका महिन्यात प्रदान केले जातील. ज्याची एकूण मर्यादा ₹ 500000 असेल. महिला उद्योजक, दिव्यांग, अनुसूचित जाती, अनुसूचित जमाती, मागासलेल्या जिल्ह्यांमध्ये उघडलेल्या प्रधानमंत्री जनऔषधी केंद्रालाही हे प्रोत्साहन दिले जाईल.

जनऔषधी केंद्र उघडण्यासाठी सक्तीची रचना

योग्य भाडेकरार किंवा जागा वाटप पत्राद्वारे समर्थित 120 फुटांची स्वतःची किंवा भाड्याने घेतलेली जागा अर्जदाराला प्रधानमंत्री जनऔषधी केंद्रचालवण्यासाठी जागेची व्यवस्था करावी लागेल.
फार्मासिस्ट मिळवण्याचे प्रमाणपत्र
जर अर्जदार महिला उद्योजक, दिव्यांग, अनुसूचित जाती, अनुसूचित जमाती आणि NITI आयोगाने अधिसूचित केलेल्या महत्वाकांक्षी जिल्ह्यातील कोणत्याही उद्योजकाच्या श्रेणीतील असल्यास, अशा अर्जदाराला प्रमाणपत्र सादर करावे लागेल.
ज्या जिल्ह्यांची लोकसंख्या 10 लाखांपेक्षा जास्त आहे, अशा सर्व जिल्ह्यांमध्ये दोन केंद्रांमध्ये 1 किलोमीटरचे अंतर असणे बंधनकारक आहे.
ज्या जिल्ह्यात लोकसंख्या 10 लाखांपेक्षा कमी आहे, अशा परिस्थितीत दोन्ही केंद्रांमध्ये दीड किलोमीटरचे अंतर असणे बंधनकारक आहे.

प्रधानमंत्री जनऔषधी केंद्राशी संबंधित काही महत्त्वाच्या मार्गदर्शक सूचना Some important guidelines related to Pradhan Mantri Janaushadhi Kendra

जनऔषधी केंद्र उघडण्यापूर्वी केंद्र चालकाला करारावर स्वाक्षरी करावी लागेल.
प्रधानमंत्री जनऔषधी केंद्र सरकारी मार्गदर्शक सूचनांनुसार चालवले जाईल.
प्रधानमंत्री जनऔषधी केंद्राच्या नावाने औषध परवाना घेणे आणि औषध दुकान चालवण्याची इतर परवानगी घेणे ही अर्जदाराची जबाबदारी असेल.
सर्व वैधानिक आवश्यकतांचे पालन करणे देखील अर्जदाराची जबाबदारी असेल.
अर्जदाराने ज्या उद्देशासाठी जागा दिली आहे त्यासाठीच ती जागा वापरावी.
सर्व बिलिंग पीएमबीआयने प्रदान केलेल्या सॉफ्टवेअरचा वापर करून केले जाईल. सॉफ्टवेअर वापरल्याशिवाय कोणतेही औषध विकता येत नाही.
ऑपरेटरला PMBI च्या उत्पादनांव्यतिरिक्त इतर कोणतेही औषध विकण्याची परवानगी दिली जाणार नाही.
माल पाठवण्याच्या आगाऊ देयकावर पुरवठा केला जाईल.

प्रधानमंत्री जनऔषधी केंद्र उघडण्याची पात्रता Eligibility for opening Pradhan Mantri Janaushadhi Kendra

वैयक्तिक अर्जदाराकडे डी फार्मा/बी फार्मा पदवी असणे आवश्यक आहे किंवा पदवी धारकाची नियुक्ती करणे अनिवार्य आहे. त्याचा पुरावा अर्ज सादर करताना किंवा अंतिम मंजुरीच्या वेळी सादर करावा लागेल.
पीएम जन औषधी केंद्राला कोणतीही एनजीओ किंवा संस्था उघडायची असल्यास बी. फार्मा किंवा डी. फार्मा पदवीधारकाची नियुक्ती करणे बंधनकारक आहे आणि अर्ज सादर करताना किंवा अंतिम मंजुरीच्या वेळी पुरावा सादर करणे बंधनकारक आहे.
शासकीय रुग्णालये आणि वैद्यकीय महाविद्यालयांमध्ये रुग्णालय परिसरात प्रधानमंत्री जनऔषधी केंद्र सुरू करण्याचे नियम, अशासकीय संस्था आणि सेवाभावी संस्थांना प्राधान्य दिले जाईल.

महत्वाची कागदपत्रे

वैयक्तिक विशेष प्रोत्साहन
आधार कार्ड
पॅन कार्ड
अनुसूचित जाती/जमातीचे प्रमाणपत्र किंवा दिव्यांग प्रमाणपत्र
फार्मासिस्ट नोंदणी प्रमाणपत्र
मागील 2 वर्षांचे प्राप्तिकर विवरण
मागील 6 महिन्यांचे बँक स्टेटमेंट
जीएसटी घोषणा
हमी
अंतर धोरणाची घोषणा

वैयक्तिक
आधार कार्ड
पॅन कार्ड
फार्मासिस्ट नोंदणी प्रमाणपत्र
मागील 2 वर्षांचे प्राप्तिकर विवरण
मागील 6 महिन्यांचे बँक स्टेटमेंट
जीएसटी घोषणा
अंतर धोरणाची घोषणा

संस्था/एनजीओ/चॅरिटेबल संस्था/रुग्णालय इ.
NGO च्या बाबतीत दर्पण आयडी
पॅन कार्ड
नोंदणी प्रमाणपत्र
फार्मासिस्ट नोंदणी प्रमाणपत्र
2 वर्षांचा ITR
6 महिन्यांचे बँक स्टेटमेंट
जीएसटी घोषणा
अंतर धोरणाची घोषणा

शासन/शासन नामांकित एजन्सी
विभाग तपशील
पॅन कार्ड
समर्थन दस्तऐवज
फार्मासिस्ट नोंदणी प्रमाणपत्र
मागील 2 वर्षांची कल्पना (खाजगी संस्थेच्या बाबतीत)
प्रायव्हेट एनटीटीच्या बाबतीत मागील सहा महिन्यांचे बँक स्टेटमेंट
जीएसटी घोषणा
अंतर धोरणाची घोषणा

प्रधानमंत्री जनऔषधी केंद्र उघडण्यासाठी अर्ज करण्याची प्रक्रिया Procedure to apply for opening Pradhan Mantri Janaushadhi Kendra

सर्वप्रथम तुम्हाला प्रधानमंत्री जनऔषधी केंद्राच्या अधिकृत वेबसाइटवर जावे लागेल.
आता तुमच्या समोर होम पेज ओपन होईल.
मुख्यपृष्ठावर, तुम्हाला PMBJK साठी अर्ज करा या पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.
यानंतर तुम्हाला ऑनलाइन अर्ज करण्यासाठी Click Here या पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.
अर्ज
आता तुमच्या स्क्रीनवर एक नवीन पेज उघडेल.
या पेजवर तुम्हाला Register Now या पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.
यानंतर, नोंदणी फॉर्म तुमच्या स्क्रीनवर उघडेल.
या फॉर्ममध्ये तुम्हाला तुमचे नाव, जन्मतारीख, मोबाईल नंबर, ईमेल आयडी, राज्य, युजर आयडी पासवर्ड इत्यादी टाकावे लागतील.
यानंतर तुम्हाला सबमिट ऑप्शनवर क्लिक करावे लागेल.
अशा प्रकारे तुम्ही प्रधानमंत्री जनऔषधी केंद्र उघडण्यासाठी अर्ज करू शकाल.

प्रधानमंत्री जनऔषधी केंद्र उघडण्यासाठी ऑफलाइन अर्ज करण्याची प्रक्रिया Offline Application Process for Opening Pradhan Mantri Janaushadhi Kendra

सर्वप्रथम, तुम्हाला येथे दिलेल्या लिंकवर क्लिक करावे लागेल.
यानंतर तुम्हाला फॉर्म डाउनलोड करावा लागेल.
आता तुम्हाला या फॉर्ममध्ये विचारलेली सर्व महत्त्वाची माहिती टाकावी लागेल.
यानंतर तुम्हाला सर्व महत्त्वाची कागदपत्रे जोडावी लागतील.
आता हा फॉर्म तुम्हाला संबंधित विभागाकडे जमा करावा लागेल.
अशा प्रकारे, पंतप्रधान जन औषधी केंद्रासाठी अर्ज करू शकतील.