अनेकदा आपल्या मनात असा विचार येतो की आता पूर्वीसारखी संभोगाची इच्छा होत नाही. नात्यातील उत्साह कमी झाल्यासारखा वाटतो किंवा शारीरिक जवळीक साधण्याची इच्छाच मरून जाते. अनेकजण या गोष्टीला केवळ मानसिक किंवा भावनिक कारणे देतात, पण तुम्हाला माहित आहे का, यामागे काही वैद्यकीय कारणे देखील असू शकतात? होय, काही शारीरिक आणि आरोग्यविषयक समस्या तुमच्या कामेच्छा (libido) वर परिणाम करू शकतात आणि संभोग करण्याची इच्छा कमी करू शकतात. या लेखात आपण अशाच ५ प्रमुख वैद्यकीय कारणांविषयी माहिती घेणार आहोत, ज्यांच्यामुळे तुम्हाला संभोग नकोसा वाटू शकतो.
१. हार्मोनल बदल (Hormonal Changes):
शरीरातील हार्मोन्सचे संतुलन बिघडल्यास त्याचा थेट परिणाम आपल्या लैंगिक इच्छेवर होतो. महिलांमध्ये रजोनिवृत्ती (menopause) दरम्यान इस्ट्रोजेन (estrogen) या हार्मोनची पातळी घटते. यामुळे योनीमार्गात कोरडेपणा येतो, ज्यामुळे संभोग वेदनादायक होऊ शकतो आणि साहजिकच संभोगाची इच्छा कमी होते. त्याचप्रमाणे, प्रसूतीनंतर किंवा स्तनपान करतानाही महिलांच्या हार्मोनल पातळीत बदल होतात, ज्यामुळे कामेच्छा कमी होऊ शकते.
पुरुषांमध्ये टेस्टोस्टेरॉन (testosterone) हे मुख्य लैंगिक हार्मोन आहे. जसजसे वय वाढते, तसतसे या हार्मोनची पातळी नैसर्गिकरित्या कमी होऊ लागते. टेस्टोस्टेरॉनची पातळी कमी झाल्यास थकवा, स्नायूंची कमजोरी आणि लैंगिक इच्छा कमी होणे यांसारखी लक्षणे दिसू शकतात. काही वैद्यकीय परिस्थिती जसे की हायपोगोनॅडिझम (hypogonadism) मध्ये टेस्टोस्टेरॉनची पातळी असामान्यरीत्या कमी असू शकते.
२. काही विशिष्ट औषधे (Certain Medications):
आपण घेत असलेली काही औषधे देखील आपल्या लैंगिक इच्छेवर नकारात्मक परिणाम करू शकतात. अनेक प्रकारची अँटीडिप्रेसंट्स (antidepressants), विशेषतः SSRIs (Selective Serotonin Reuptake Inhibitors), कामेच्छा कमी करू शकतात. रक्तदाब (blood pressure) कमी करणारी काही औषधे, अँटीहिस्टामाइन्स (antihistamines) आणि गर्भनिरोधक गोळ्या (birth control pills) देखील काही महिलांमध्ये लैंगिक इच्छा कमी करू शकतात. जर तुम्हाला असे वाटत असेल की तुम्ही घेत असलेल्या औषधांमुळे तुमच्या लैंगिक इच्छेवर परिणाम होत आहे, तर आपल्या डॉक्टरांशी याबद्दल नक्की चर्चा करा. ते तुम्हाला दुसरा पर्याय किंवा डोसमध्ये बदल करण्याचा सल्ला देऊ शकतात.
३. शारीरिक वेदना आणि आजार (Physical Pain and Illnesses):
दीर्घकाळ चालणाऱ्या शारीरिक वेदना, जसे की संधिवात (arthritis), फायब्रोमायल्जिया (fibromyalgia) किंवा एंडोमेट्रिओसिस (endometriosis), संभोग करणे वेदनादायक बनवू शकतात. यामुळे साहजिकच संभोगाची इच्छा कमी होते. याव्यतिरिक्त, काही गंभीर आजार जसे की कर्करोग (cancer), मधुमेह (diabetes), हृदयविकार (heart disease) आणि मूत्रपिंडाचे आजार (kidney disease) यांचाही लैंगिक आरोग्यावर परिणाम होतो. या आजारांमुळे शारीरिक थकवा येतो आणि ऊर्जा कमी होते, ज्यामुळे संभोगाची इच्छा मंदावते. काही शस्त्रक्रिया, विशेषतः प्रजनन अवयवांशी संबंधित शस्त्रक्रिया, देखील लैंगिक कार्यात अडथळा आणू शकतात.
४. मानसिक आरोग्य समस्या (Mental Health Issues):
आपले मानसिक आरोग्य आपल्या शारीरिक आणि लैंगिक आरोग्यासाठी अत्यंत महत्त्वाचे आहे. नैराश्य (depression), चिंता (anxiety) आणि तणाव (stress) यांचा थेट परिणाम आपल्या कामेच्छेवर होतो. नैराश्यात व्यक्तीला कोणत्याही गोष्टीत रस वाटत नाही, ज्यात लैंगिक संबंधांचाही समावेश असतो. सततच्या तणावामुळे शरीरातील स्ट्रेस हार्मोन्स वाढतात, ज्यामुळे लैंगिक इच्छा कमी होऊ शकते. अनेकदा मानसिक आरोग्याच्या समस्यांसाठी घेतली जाणारी औषधे देखील कामेच्छा कमी करू शकतात, ज्यामुळे ही समस्या अधिक जटिल होऊ शकते.
५. काही वैद्यकीय परिस्थिती (Certain Medical Conditions):
काही विशिष्ट वैद्यकीय परिस्थिती देखील लैंगिक इच्छा कमी करू शकतात. थायरॉईडची समस्या (thyroid problems), विशेषतः हायपोथायरॉईडीझम (hypothyroidism) मध्ये चयापचय मंदावतो आणि ऊर्जा कमी होते, ज्यामुळे लैंगिक इच्छा घटू शकते. पिट्यूटरी ग्रंथीच्या समस्या (pituitary gland disorders) हार्मोन्सच्या उत्पादनावर परिणाम करू शकतात, ज्यामुळे लैंगिक कार्यक्षमतेवर परिणाम होतो. याव्यतिरिक्त, काही स्वयंप्रतिकार रोग (autoimmune diseases) आणि न्यूरोलॉजिकल डिसऑर्डर (neurological disorders) देखील लैंगिक इच्छेवर परिणाम करू शकतात.
निष्कर्ष:
जर तुम्हाला संभोग करण्याची इच्छा कमी झाली असेल, तर यामागे केवळ मानसिक किंवा भावनिक कारणेच नसून काही वैद्यकीय कारणे देखील असू शकतात. हार्मोनल बदल, काही विशिष्ट औषधे, शारीरिक वेदना आणि आजार, मानसिक आरोग्य समस्या आणि काही वैद्यकीय परिस्थिती यांचा तुमच्या लैंगिक इच्छेवर परिणाम होऊ शकतो. त्यामुळे, जर तुम्हाला ही समस्या जाणवत असेल, तर लाज न बाळगता आपल्या डॉक्टरांशी संपर्क साधा आणि योग्य निदान तसेच उपचारांसाठी मार्गदर्शन घ्या. आपले लैंगिक आरोग्य आपल्या संपूर्ण आरोग्याचा एक महत्त्वाचा भाग आहे आणि त्याकडे दुर्लक्ष करणे योग्य नाही. वेळीच घेतलेली काळजी तुम्हाला पुन्हा आनंदी आणि समाधानी जीवन जगण्यास मदत करू शकते.