आजकाल प्रेम आणि नात्यांच्या पारंपरिक व्याख्यांना अनेक जोडपी आव्हान देत आहेत. ‘एकनिष्ठता’ या संकल्पनेला फाटा देत अनेकजण ‘ओपन रिलेशनशिप’चा मार्ग स्वीकारताना दिसत आहेत. ‘ओपन रिलेशनशिप’ म्हणजे काय? यामध्ये दोन व्यक्तींच्या सहमतीने, दोघांनाही इतर व्यक्तींबरोबर भावनिक किंवा शारीरिक संबंध ठेवण्याची मुभा असते. या नात्यात कोणताही छुपा व्यवहार नसतो, कोणतीही फसवणूक नसते, कारण दोघांनाही याची कल्पना असते आणि दोघांचीही त्याला सहमती असते. ‘खुल्लमखुल्ला प्रेम’ म्हणण्यामागचे कारण हेच आहे की यात काहीही लपवण्यासारखे नसते.
ओपन रिलेशनशिप म्हणजे काय?
ओपन रिलेशनशिप हे पारंपरिक नात्यापेक्षा खूप वेगळे आहे. यात दोन मुख्य गोष्टी महत्त्वाच्या असतात: सहमती आणि पारदर्शकता. दोन्ही पार्टनर एकमेकांशी बोलून, विचारविनिमय करून या निर्णयापर्यंत पोहोचतात. कोणावरही कोणतीही जबरदस्ती नसते. दोघांनाही आपल्या गरजा आणि इच्छांबद्दल एकमेकांना स्पष्टपणे सांगण्याचा हक्क असतो. या नात्यात शारीरिक संबंधांबरोबरच भावनिक संबंधांनाही मुभा दिली जाऊ शकते, किंवा केवळ शारीरिक संबंधांपर्यंतच मर्यादा ठेवली जाऊ शकते. हे सर्वस्वी त्या जोडप्याच्या आपसी समजुतीवर अवलंबून असते.
ओपन रिलेशनशिप स्वीकारण्यामागची कारणे काय असू शकतात?
अनेक जोडपी ओपन रिलेशनशिपचा पर्याय निवडण्यामागे वेगवेगळी कारणे देतात:
लैंगिक गरजांची पूर्तता: काही लोकांच्या लैंगिक गरजा एका पार्टनरसोबत पूर्ण होऊ शकत नाहीत. ओपन रिलेशनशिप त्यांना इतर व्यक्तींबरोबर शारीरिक संबंध ठेवण्याची संधी देते, ज्यामुळे त्यांच्या मूळ नात्यावर कोणताही नकारात्मक परिणाम होत नाही.
भावनिक गरजांची पूर्तता: काहीवेळा एका व्यक्तीकडून आपल्या सर्व भावनिक गरजा पूर्ण होऊ शकत नाहीत. ओपन रिलेशनशिपमुळे त्यांना इतर व्यक्तींकडून भावनिक आधार मिळवण्याची संधी मिळते, ज्यामुळे त्यांच्या मुख्य नात्यातील ओलावा टिकून राहतो.
प्रयोग करण्याची इच्छा: काही तरुण जोडपी नवीन गोष्टींचा अनुभव घेण्यासाठी किंवा आपल्या लैंगिकतेचा शोध घेण्यासाठी ओपन रिलेशनशिपचा पर्याय निवडतात.
दीर्घकाळचे नाते टिकवण्यासाठी: काही जोडप्यांना असे वाटते की ओपन रिलेशनशिपमुळे त्यांच्या नात्यातील ताजेपणा टिकून राहतो आणि कंटाळा येत नाही.
गैरसमज टाळण्यासाठी: अनेकदा छुपे संबंध नात्यात दुरावा निर्माण करतात. ओपन रिलेशनशिपमध्ये कोणतीही गोष्ट लपवण्याची गरज नसल्यामुळे गैरसमजांना वाव मिळत नाही.
ओपन रिलेशनशिपचे फायदे आणि तोटे:
ज्याप्रमाणे प्रत्येक नात्याचे काही फायदे आणि तोटे असतात, तसेच ओपन रिलेशनशिपमध्येही आहेत.
फायदे:
प्रामाणिकपणा: या नात्यात कोणतीही गोष्ट लपवण्याची गरज नसते, त्यामुळे दोघांमध्ये प्रामाणिकपणा टिकून राहतो.
विश्वास: दोन्ही पार्टनर एकमेकांवर विश्वास ठेवतात आणि एकमेकांच्या निर्णयाचा आदर करतात.
गरजांची पूर्तता: शारीरिक आणि भावनिक गरजांची पूर्तता होण्याची शक्यता वाढते.
नात्यात ताजेपणा: नवीन व्यक्तींच्या संपर्कात आल्याने नात्यात एक प्रकारचा उत्साह टिकून राहतो.
स्वतःच्या भावनांची जाणीव: आपल्या गरजा आणि इच्छांबद्दल अधिक स्पष्टता येते.
तोटे:
सुरक्षिततेची भावना कमी: काहीवेळा असुरक्षिततेची भावना निर्माण होऊ शकते, खासकरून भावनिक गुंतवणुकीच्या बाबतीत.
सामाजिक दबाव: समाज अजूनही या प्रकारच्या नात्याला सहजपणे स्वीकारायला तयार नाही, त्यामुळे सामाजिक दबाव येऊ शकतो.
गैरसमज: योग्य संवाद आणि समजूतदारपणा नसल्यास गैरसमज निर्माण होऊ शकतात.
जळजळ: एका पार्टनरला दुसऱ्या पार्टनरच्या इतर संबंधांबद्दल जळजळ वाटू शकते.
भावनिक गुंतागुंत: अनेक लोकांशी भावनिक संबंध जोडल्यास गुंतागुळ निर्माण होण्याची शक्यता असते.
ओपन रिलेशनशिप यशस्वी कसे करावे?
ओपन रिलेशनशिप यशस्वी होण्यासाठी काही गोष्टी अत्यंत महत्त्वाच्या आहेत:
स्पष्ट संवाद: दोघांमध्ये प्रत्येक गोष्टीवर मनमोकळी चर्चा होणे आवश्यक आहे. आपल्या गरजा, भीती आणि अपेक्षा एकमेकांना स्पष्टपणे सांगाव्या लागतात.
सहमती: दोघांचीही या नात्यासाठी पूर्णपणे आणि स्वेच्छेने सहमती असणे आवश्यक आहे. कोणावरही दबाव नसावा.
नियम आणि मर्यादा: दोघांनी मिळून काही नियम आणि मर्यादा ठरवून घ्याव्या लागतात. उदाहरणार्थ, कोणत्या प्रकारच्या संबंधांना परवानगी आहे, किती प्रमाणात आहे आणि त्याबद्दल एकमेकांना कसे सांगायचे.
विश्वास आणि आदर: दोघांमध्ये एकमेकांवर गाढ विश्वास असणे आणि एकमेकांच्या भावनांचा आदर करणे खूप महत्त्वाचे आहे.
वेळेचे व्यवस्थापन: आपल्या मुख्य नात्याला आणि इतर संबंधांना योग्य वेळ देणे आवश्यक आहे.
भावनिक आधार: एकमेकांना भावनिक आधार देणे आणि एकमेकांच्या भावनांची कदर करणे महत्त्वाचे आहे.
नियमित चर्चा: वेळोवेळी बसून आपल्या नात्याबद्दल आणि इतर संबंधांबद्दल चर्चा करणे आवश्यक आहे, जेणेकरून काही समस्या असल्यास त्या सोडवता येतील.
ओपन रिलेशनशिप हा प्रत्येकासाठी योग्य पर्याय नाही. हे नाते स्वीकारण्यासाठी दोघांचीही मानसिक तयारी, समजूतदारपणा आणि एकमेकांवरचा विश्वास खूप महत्त्वाचा असतो. पारंपरिक नात्यांच्या चौकटीबाहेर जाऊन प्रेम आणि जवळीक साधण्याचा हा एक वेगळा मार्ग आहे, ज्यामध्ये प्रामाणिकपणा आणि सहमतीला सर्वाधिक महत्त्व दिले जाते. जर दोन व्यक्ती खुल्या मनाने आणि स्पष्ट संवादाने या नात्याला स्वीकारू शकल्या, तर ते त्यांच्यासाठी एक यशस्वी आणि समाधानी करणारे नाते ठरू शकते.