हस्थमैथुन, किंवा स्वयंप्रेरित लैंगिक क्रिया, ही एक सामान्य आणि नैसर्गिक शारीरिक प्रक्रिया आहे. बहुतांश पुरुष व स्त्रिया किशोरवयात पदार्पण केल्यानंतर कधीतरी हस्थमैथुन करतात. मात्र या विषयाभोवती अनेक समज-अपसमज आहेत. काही लोक याला शारीरिक व मानसिक नुकसान पोहोचवणारे मानतात, तर काही जण याला एक निरुपद्रवी सवय मानतात.
या लेखात आपण हस्थमैथुनाचे संभाव्य तोटे आणि त्याचा आरोग्यावर होणारा परिणाम याविषयी सविस्तर चर्चा करू.
१. मानसिक आरोग्यावर होणारे परिणाम
अ. व्यसन लागणे (Addiction):
जर एखादी व्यक्ती वारंवार आणि नियंत्रण हरवून हस्थमैथुन करत असेल, तर हे एक मानसिक व्यसन ठरू शकते. यामुळे दैनंदिन आयुष्यातील जबाबदाऱ्या, कामाची गुणवत्ता आणि सामाजिक आयुष्यावर परिणाम होतो.
ब. अपराधगंड (Guilt):
खासकरून ज्या समाजात हस्थमैथुनाबद्दल नकारात्मक दृष्टिकोन आहे, अशा ठिकाणी व्यक्तींना हस्थमैथुन केल्यानंतर अपराधगंड, आत्मग्लानी किंवा लाज वाटू शकते. हे दीर्घकाळ टिकले तर नैराश्य आणि आत्मविश्वास कमी होण्यासारखे मानसिक विकार होऊ शकतात.
२. शारीरिक दुष्परिणाम
थकवा आणि अशक्तपणा:
अत्याधिक हस्थमैथुन केल्यास शरीरात थकवा, दुर्बलता आणि आळस जाणवतो. काही जणांना मानेत, पाठीत किंवा पायांमध्ये वेदना जाणवू शकतात.
लैंगिक शक्तीवर परिणाम:
वारंवार हस्थमैथुन केल्यास काही पुरुषांमध्ये शीघ्रपतन (Premature Ejaculation) किंवा इरेक्टाइल डिस्फंक्शन (लिंग उत्तेजना न येणे) अशी लक्षणे दिसू शकतात. यामुळे वैवाहिक संबंधांवर परिणाम होऊ शकतो.
जननेंद्रियांना इजा होण्याची शक्यता:
अति तीव्रतेने किंवा चुकीच्या पद्धतीने हस्थमैथुन केल्यास जननेंद्रियांवर जखमा, सूज किंवा वेदना होऊ शकतात.
३. सामाजिक व वैयक्तिक आयुष्यावर परिणाम
एकाकीपणा आणि सामाजिक दूरावा:
जर एखादी व्यक्ती हस्थमैथुनात इतकी गुंतून जाते की तिला इतर लोकांशी नातेसंबंध निर्माण करण्यात रस राहत नाही, तर त्यामुळे सामाजिक कौशल्यांचा अभाव होतो.
लैंगिक दृष्टिकोन विकृत होणे:
पॉर्नोग्राफीवर अतीनिर्भरतेमुळे वास्तवातील लैंगिक संबंधांबद्दल चुकीच्या अपेक्षा निर्माण होऊ शकतात. यामुळे जोडीदारासोबत नात्यात तणाव येऊ शकतो.
४. धार्मिक आणि नैतिक दृष्टीकोन
अनेक धर्म आणि संस्कृती हस्थमैथुनाबद्दल नकारात्मक दृष्टिकोन बाळगतात. त्यामुळे अनेकांना हस्थमैथुन केल्यानंतर मानसिक त्रास होतो. परंतु हे दृष्टीकोन धर्मावर आधारित असल्यामुळे शास्त्रीय दृष्टिकोनातून वेगळे आहेत.
हस्थमैथुन ही शरीराची नैसर्गिक प्रक्रिया आहे. योग्य प्रमाणात आणि समजून घेऊन केल्यास याचे फारसे दुष्परिणाम होत नाहीत. मात्र, अतिरेक, व्यसन, अपराधगंड किंवा चुकीच्या सवयी ह्या हानिकारक ठरू शकतात.
जर हस्थमैथुन केल्याने आपल्या दैनंदिन आयुष्यात अडथळे येत असतील, मानसिक त्रास होत असेल, किंवा लैंगिक समस्या जाणवत असतील, तर मानसोपचारतज्ज्ञ किंवा यौनविशेषज्ञांचा सल्ला घेणे योग्य ठरेल.