संभोग हा फक्त लैंगिक सुखाचा विषय नसून शरीर आणि मनाच्या आरोग्यासाठीही अत्यंत महत्त्वाचा आहे. अनेक शास्त्रीय संशोधनांनी हे सिद्ध केलं आहे की नियमित लैंगिक संबंध ठेवण्याचे शरीरावर आणि मानसिक स्वास्थ्यावर सकारात्मक परिणाम होतात. मात्र दीर्घकाळ संभोगापासून दूर राहिल्यास शरीर आणि मनावर काही नकारात्मक परिणाम होऊ शकतात. या विषयावर झालेल्या संशोधनातून काही महत्त्वाच्या बाबी समोर आल्या आहेत.
१. मानसिक तणाव आणि नैराश्य वाढण्याचा धोका
संभोगाच्या वेळी मेंदूमध्ये ऑक्सिटोसिन आणि एंडॉर्फिनसारखे हॉर्मोन्स तयार होतात, जे नैसर्गिकपणे तणाव कमी करतात आणि आनंदाची भावना निर्माण करतात. दीर्घकाळ संभोग न केल्यास हे हॉर्मोन्स कमी प्रमाणात तयार होतात, ज्यामुळे मानसिक तणाव, चिंता आणि नैराश्य वाढण्याची शक्यता असते.
२. रोगप्रतिकारक शक्ती कमी होणे
संशोधनानुसार, नियमित संभोग करणाऱ्या व्यक्तींमध्ये रोगप्रतिकारक शक्ती जास्त असते. संभोगादरम्यान शरीरात प्रतिजैविकांची निर्मिती होते, जी संसर्गजन्य रोगांपासून संरक्षण करण्यास मदत करते. दीर्घकाळ लैंगिक संबंध न ठेवल्यास ही नैसर्गिक संरक्षण क्षमता कमी होऊ शकते.
३. लैंगिक क्षमतेवर परिणाम
लैंगिक संबंध नियमित न ठेवल्यास पुरुषांमध्ये इरेक्टाइल डिसफंक्शन किंवा शीघ्रपतनाची समस्या उद्भवू शकते. महिलांमध्ये योनीतील कोरडेपणा, लैंगिक इच्छा कमी होणे किंवा संभोगात अस्वस्थता जाणवू शकते. यामुळे लैंगिक जीवनात अडथळे येऊ शकतात आणि आत्मविश्वास कमी होण्याची शक्यता असते.
४. हृदयविकाराचा धोका वाढू शकतो
संभोग ही सौम्य प्रकारची व्यायाम क्रिया आहे, जी हृदयाच्या आरोग्यासाठी फायदेशीर असते. नियमित संभोग केल्याने रक्ताभिसरण सुधारते, हृदयाच्या स्नायूंना व्यायाम मिळतो आणि हृदयविकाराचा धोका कमी होतो. मात्र दीर्घकाळ सेक्सपासून दूर राहिल्यास हृदयावर ताण येण्याचा धोका वाढतो, असे काही संशोधनातून दिसून आले आहे.
५. झोपेच्या गुणवत्तेवर परिणाम
संभोगानंतर शरीरात रिलॅक्सेशन हार्मोन्स तयार होतात, जे शांत झोपेसाठी उपयुक्त ठरतात. पण दीर्घकाळ संभोग न केल्यास झोपेची गुणवत्ता कमी होते, झोप न लागणे, सतत झोपमोड होणे यासारख्या समस्या निर्माण होऊ शकतात.
६. आत्मविश्वास आणि मानसिक स्वास्थ्यावर परिणाम
संभोगामुळे व्यक्तीला आत्मभान आणि आत्मविश्वास प्राप्त होतो. प्रेमळ नात्यांमधील शारीरिक जवळीक आत्मविश्वास वाढवते. मात्र संभोगापासून दूर राहिल्यास व्यक्ती आत्मकेंद्रित होते, न्यूनगंड वाढतो आणि मानसिक स्वास्थ्यावर परिणाम होतो.
७. नात्यातील अंतर वाढण्याची शक्यता
जोडीदारांमध्ये संभोग हा एक प्रकारचा भावनिक आणि शारीरिक बंध असतो. दीर्घकाळ लैंगिक संबंध न ठेवल्यास नात्यातील जवळीक कमी होते, संवाद तुटतो आणि विश्वासात दरी निर्माण होण्याचा धोका असतो.
संशोधन काय सांगतं
एका जागतिक संशोधनानुसार, आठवड्यातून एकदा लैंगिक संबंध ठेवणाऱ्या जोडप्यांमध्ये मानसिक तणाव कमी आढळतो.
नियमित संभोग केल्याने रक्तदाब नियंत्रित राहतो, हृदयविकाराचा धोका कमी होतो आणि मानसिक स्वास्थ्य चांगलं राहतं.
लैंगिक संबंध न ठेवणाऱ्या व्यक्तींमध्ये नैराश्य, चिंता आणि आत्मविश्वास कमी होण्याची समस्या अधिक आढळते.
कधी दूर राहणं अपरिहार्य असतं तेव्हा काय करावं
कधीकधी वैयक्तिक कारणांमुळे, आरोग्याच्या समस्या किंवा नात्यातील परिस्थितीमुळे संभोगापासून काही काळ दूर राहणं अपरिहार्य असतं. अशावेळी तणाव कमी करण्यासाठी व्यायाम, ध्यान, योगा यांचा आधार घ्या. जोडीदाराशी संवाद वाढवा, एकमेकांशी मन मोकळं करा आणि गरज असल्यास डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.
दीर्घकाळ संभोगापासून दूर राहणं शरीर आणि मनासाठी काही प्रमाणात हानिकारक ठरू शकतं. त्यामुळे लैंगिक संबंधांबद्दल सकारात्मक दृष्टिकोन ठेवून, संवाद साधून आणि विश्वास वाढवून शारीरिक आणि मानसिक आरोग्य टिकवणं आवश्यक आहे. नात्यातील जवळीक, प्रेम आणि आरोग्याच्या दृष्टीने नियमित आणि जबाबदारीपूर्ण संभोग महत्त्वाचा ठरतो.