लैंगिक शिक्षण आणि त्यासंबंधित माहितीचा अभाव यामुळे अनेक गैरसमज समाजात रूढ झाले आहेत. त्यापैकीच एक महत्त्वाचा गैरसमज म्हणजे हस्तमैथुनामुळे लैंगिक दुर्बलता येते किंवा वीर्य वाया जाते. विशेषतः भारतात, या विषयावर मोकळेपणाने चर्चा केली जात नाही, ज्यामुळे तरुणांमध्ये भीती आणि अपराधीपणाची भावना निर्माण होते. या लेखात आपण वैज्ञानिक दृष्टिकोनातून हस्तमैथुन, त्याचे परिणाम आणि लैंगिक दुर्बलता यातील संबंध समजून घेण्याचा प्रयत्न करूया.
हस्तमैथुन म्हणजे काय?
हस्तमैथुन म्हणजे स्वतःच्या लैंगिक अवयवांना उत्तेजित करून लैंगिक आनंद मिळवणे, ज्यामुळे साधारणपणे स्खलन (orgasm) होते. ही एक सामान्य आणि नैसर्गिक मानवी क्रिया आहे. पुरुष आणि स्त्रिया दोघेही हस्तमैथुन करतात. पौगंडावस्था, तारुण्य आणि प्रौढत्व अशा कोणत्याही टप्प्यावर ही क्रिया केली जाऊ शकते.
हस्तमैथुनामुळे लैंगिक दुर्बलता येते का?
या प्रश्नाचे सरळ उत्तर नाही असे आहे. वैद्यकीय आणि वैज्ञानिक दृष्ट्या, हस्तमैथुनाचा थेट संबंध लैंगिक दुर्बलतेशी (Erectile Dysfunction – ED किंवा Premature Ejaculation – PE) नाही. अनेक दशकांपासून केलेल्या संशोधनांनी हे सिद्ध केले आहे की हस्तमैथुन ही एक सामान्य आणि निरोगी लैंगिक क्रिया आहे.
लैंगिक दुर्बलतेची खरी कारणे:
लैंगिक दुर्बलता किंवा इतर लैंगिक समस्यांची कारणे वेगळी असतात. ती खालीलप्रमाणे असू शकतात:
* शारीरिक कारणे: मधुमेह, उच्च रक्तदाब, हृदयविकार, उच्च कोलेस्ट्रॉल, लठ्ठपणा, हार्मोनल असंतुलन (उदा. टेस्टोस्टेरॉनची कमतरता), मज्जासंस्थेशी संबंधित आजार (उदा. मल्टीपल स्क्लेरोसिस), किडनीचे आजार.
* मानसिक कारणे: ताण (स्ट्रेस), चिंता (अँग्झायटी), नैराश्य (डिप्रेशन), नातेसंबंधातील समस्या, अपराधीपणाची भावना, आत्मविश्वासाचा अभाव, लैंगिक कार्यक्षमतेबद्दलची भीती.
* जीवनशैली: धूम्रपान, अति मद्यपान, अमली पदार्थांचे सेवन, अपुरा व्यायाम, असंतुलित आहार.
* औषधे: काही औषधांचे दुष्परिणाम म्हणूनही लैंगिक दुर्बलता येऊ शकते, उदा. रक्तदाबाची औषधे, अँटीडिप्रेसंट्स, अँटीहिस्टामाइन्स.
अशा प्रकारे, लैंगिक दुर्बलतेची कारणे गुंतागुंतीची असून ती अनेकदा शारीरिक, मानसिक आणि जीवनशैलीशी संबंधित घटकांचा परिणाम असतात. हस्तमैथुन हा त्यापैकी एक घटक नाही.
‘वीर्य वाया घालवणे’ या संकल्पनेतील गैरसमज
काही संस्कृतींमध्ये आणि पारंपरिक समजुतींनुसार, वीर्य हे खूप मौल्यवान मानले जाते आणि त्याचे स्खलन होणे म्हणजे ‘शक्ती किंवा ऊर्जा वाया घालवणे’ असे मानले जाते. यामुळे हस्तमैथुनाला नकारात्मक दृष्टिकोनातून पाहिले जाते.
वैज्ञानिक दृष्टिकोन:
* वीर्य निर्मिती एक नैसर्गिक प्रक्रिया: मानवी शरीरात, विशेषतः पुरुषांमध्ये, वीर्य (शुक्राणू आणि सेमिनल फ्लुईड) नियमितपणे तयार होते. हे एक नैसर्गिक आणि सतत चालणारी प्रक्रिया आहे.
* नियमित स्खलन आवश्यक: शरीरातील जुने शुक्राणू काढून टाकण्यासाठी आणि नवीन, निरोगी शुक्राणू तयार होण्यासाठी नियमित स्खलन होणे आवश्यक आहे. हे रात्रीच्या स्वप्नदोषाद्वारे (Nightfall/Nocturnal Emission) किंवा लैंगिक संबंधांद्वारे किंवा हस्तमैथुनाद्वारे होऊ शकते.
* आरोग्यावर परिणाम नाही: ‘वीर्य वाया जाण्यामुळे’ आरोग्यावर कोणताही नकारात्मक परिणाम होत नाही. उलट, नियमित स्खलन प्रोस्टेट ग्रंथीच्या आरोग्यासाठी काही प्रमाणात फायदेशीर ठरू शकते, असे काही अभ्यासांनी सुचवले आहे.
हस्तमैथुनाचे संभाव्य सकारात्मक परिणाम
योग्य प्रमाणात आणि मर्यादेत केले जाणारे हस्तमैथुन काही प्रमाणात फायदेशीर ठरू शकते:
* ताण कमी होणे: लैंगिक आनंदामुळे शरीरात एंडोर्फिन (Endorphins) हार्मोन्स स्रवतात, ज्यामुळे ताण कमी होतो आणि मूड सुधारतो.
* चांगली झोप: लैंगिक समाधानानंतर शरीर शिथिल होते आणि झोप चांगली येते.
* स्वतःच्या शरीराची ओळख: यामुळे व्यक्तीला स्वतःच्या लैंगिक गरजा आणि उत्तेजनाची माहिती मिळते, जी निरोगी लैंगिक जीवनासाठी आवश्यक आहे.
* सुरक्षित लैंगिक सराव: लैंगिक संबंध ठेवण्याची संधी नसताना किंवा सुरक्षित लैंगिक पर्याय म्हणून हस्तमैथुन केले जाऊ शकते. यामुळे लैंगिक संक्रमित रोगांचा (STIs) आणि अनपेक्षित गर्भधारणेचा धोका टाळता येतो.
* लैंगिक उत्तेजनाचे नियंत्रण: काही प्रमाणात हस्तमैथुन केल्याने लैंगिक उत्तेजनावर नियंत्रण ठेवण्यास मदत होऊ शकते, ज्यामुळे अकाली वीर्यपतन (Premature Ejaculation) टाळता येते.
कधी चिंता करावी?
जरी हस्तमैथुन नैसर्गिक असले तरी, काही विशिष्ट परिस्थितीत तुम्हाला डॉक्टरांचा सल्ला घेण्याची गरज असू शकते:
* अतिरेक: जर हस्तमैथुन तुमच्या दैनंदिन जीवनात अडथळे निर्माण करत असेल (उदा. कामावर लक्ष न लागणे, सामाजिक कार्यक्रमांपासून दूर राहणे), तर ते व्यसनाच्या पातळीवर पोहोचल्याचे लक्षण असू शकते.
* अपराधीपणाची भावना: हस्तमैथुन केल्याबद्दल तुम्हाला सतत अपराधी किंवा लाज वाटत असेल, तर ते मानसिक आरोग्याच्या दृष्टिकोनातून चिंताजनक आहे.
* शारीरिक वेदना: अति हस्तमैथुनामुळे लैंगिक अवयवांना किंवा आजूबाजूच्या स्नायूंना वेदना होत असतील.
* लैंगिक दुर्बलतेची लक्षणे: तुम्हाला खरोखरच लैंगिक दुर्बलतेची लक्षणे जाणवत असतील, तर त्याचे कारण शोधण्यासाठी आणि योग्य उपचार घेण्यासाठी डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.
निष्कर्ष
थोडक्यात, हस्तमैथुनामुळे लैंगिक दुर्बलता येते हा एक गैरसमज आहे. ही एक सामान्य, नैसर्गिक आणि निरोगी लैंगिक क्रिया आहे. लैंगिक दुर्बलतेची कारणे शारीरिक, मानसिक आणि जीवनशैलीशी संबंधित असतात. लैंगिक आरोग्य आणि आरोग्याशी संबंधित कोणत्याही प्रश्नांसाठी, वैद्यकीय व्यावसायिकांचा सल्ला घेणे नेहमीच सर्वोत्तम ठरते. गैरसमजुतींवर विश्वास ठेवण्याऐवजी, योग्य आणि वैज्ञानिक माहितीवर आधारित निर्णय घेणे महत्त्वाचे आहे.