जम्मू-काश्मीर आणि लेह-लडाखमध्ये गेल्या 24 तासांत भूकंपाचे अनेक धक्के जाणवले. यातील सर्वाधिक तीव्रतेचा धक्का 4.5 इतका होता. लेह-लडाखमध्ये दुपारी 2.16 वाजता आणि जम्मू-काश्मीरमधील कटरा येथे दुपारी 3.50 वाजता भूकंपाचे धक्के जाणवले. दोन्ही ठिकाणी भूकंपाची तीव्रता रिअॅक्टर स्केलवर 4.1 मोजण्यात आली. कटरा भूकंपाचा केंद्रबिंदू 11 किमी खोलीवर होता. यामध्ये लडाखमध्ये सर्वाधिक तीव्रतेचे धक्के जाणवले आहेत. जिथे 3.5 रिश्टर स्केलचा भूकंप झाला होता. त्याचवेळी जम्मू-काश्मीरमध्ये 4.4 रिश्टर स्केलच्या भूकंपाचे धक्के जाणवले. याआधी शनिवारी दुपारी 2.03वाजता जम्मू-काश्मीरमधील रामबनमध्ये 3.0 रिश्टर स्केलचा भूकंप झाला होता.
हवामान खात्याच्या अधिकाऱ्याने दिलेल्या माहितीनुसार, भूकंपाची खोली पृथ्वीच्या पृष्ठभागापासून 5 किमी खाली 33.31 अंश उत्तर अक्षांश आणि 75.19 अंश पूर्व रेखांशावर होती. त्याचवेळी लडाखमधील भूकंपाची तीव्रता रिश्टर स्केलवर 4.5 इतकी मोजण्यात आली. 10 मिनिटांनी जम्मू-काश्मीरच्या डोडा जिल्ह्यात भूकंपाचे धक्के जाणवले. ज्याची तीव्रता रिश्टर स्केलवर 4.4 इतकी होती. जम्मू-काश्मीरमध्ये अलीकडच्या काळात अनेक वेळा भूकंपाचे धक्के जाणवले आहेत. यापूर्वी 13 जून रोजी जम्मू-काश्मीरच्या डोडा आणि किश्तवाडमध्ये भूकंपाचे धक्के जाणवले होते. या भूकंपाची तीव्रता रिश्टर स्केलवर 5.4 एवढी होती. या भूकंपामुळे कोणतीही जीवित वा वित्तहानी झाली नसली तरी काही घरांना तडे गेले आहेत.
Earthquake of Magnitude:4.1, Occurred on 18-06-2023, 03:50:29 IST, Lat: 32.96 & Long: 75.79, Depth: 11 Km ,Location: 80km E of Katra, Jammu and Kashmir, India https://t.co/5k0EwqqWWq@ndmaindia @Indiametdept @Dr_Mishra1966 @KirenRijiju pic.twitter.com/rCEBK7VPKq
— National Center for Seismology (@NCS_Earthquake) June 17, 2023
भूकंप कसे आणि का होतात?
या वर्षी जगभरात भूकंपाचे अनेक धक्के जाणवले आहेत. सर्वात विनाशकारी भूकंप 06 फेब्रुवारी 2023 रोजी झाला. हा भूकंप तुर्की आणि सीरियामध्ये आला. ज्यामध्ये 50 हजारांहून अधिक लोकांचा मृत्यू झाला आणि सुमारे एक लाख लोक जखमी झाले. या वर्षातील आतापर्यंतचा हा सर्वात प्राणघातक भूकंप होता. ज्याने सर्वाधिक विनाश केला. अशा परिस्थितीत भूकंपाचे धक्के का होतात आणि पृथ्वी पुन्हा पुन्हा का हादरते, असा प्रश्न उपस्थित होतो.
An earthquake with a magnitude of 4.1 on the Richter Scale hit east of Katra, Jammu & Kahmir at 3:50 am: National Center for Seismology pic.twitter.com/0ryA9FRiW6
— ANI (@ANI) June 17, 2023
वास्तविक, पृथ्वीच्या आत 7 प्लेट्स आहेत, ज्या सतत फिरत असतात. ज्या ठिकाणी या प्लेट्स जास्त आदळतात, त्या जागेला झोन फॉल्ट लाइन म्हणतात. या प्लेट्सच्या वारंवार आदळल्यामुळे त्यांचे कोपरे वळू लागतात. जेव्हा त्यांच्यावर जास्त दबाव येतो तेव्हा प्लेट्स तुटू लागतात. त्यामुळे खालील ऊर्जा बाहेर येण्याचा मार्ग शोधते. त्यामुळे निर्माण झालेल्या गोंधळामुळे भूकंप होतो.