कंडोम हा एक सुरक्षित व प्रभावी गर्भनिरोधक उपाय मानला जातो. मात्र, कधी कधी चुकीच्या वापरामुळे किंवा दुर्लक्षामुळे कंडोम फाटण्याची शक्यता असते. अशी घटना घडल्यास अनेकांना धक्का बसतो आणि काय करावं हे समजत नाही. गर्भधारणेची किंवा लैंगिक आजारांची भीती वाटू लागते. पण योग्य माहिती आणि वेळीच घेतलेली पावलं या धोक्याला कमी करू शकतात.
या लेखात आपण पाहणार आहोत — कंडोम फाटल्यावर काय करावं आणि गर्भनिरोधक वापरताना कोणत्या ५ गोष्टी लक्षात ठेवाव्यात, जेणेकरून अशा घटना टाळता येतील.
कंडोम फाटल्यास काय करावे?
-
शांत राहा आणि त्वरित संबंध थांबवा
घाईघाईत किंवा घाबरून काहीही निर्णय घेऊ नका. कंडोम फाटल्याचे लक्षात आल्यावर लगेच संभोग थांबवा. जितकं लवकर संबंध थांबवता येतील, तितका धोका कमी होतो. -
जोडीदाराला सूचित करा
ही गोष्ट फक्त तुमच्यापुरती न ठेवता जोडीदारालाही सांगा. दोघांनीही मिळून पुढचा निर्णय घ्या. -
आपत्कालीन गर्भनिरोधक गोळी (Emergency Contraceptive Pill)
जर कंडोम फाटल्यामुळे गर्भधारणेची शक्यता असेल आणि महिलेला मासिक पाळी येण्यास वेळ असेल, तर ७२ तासांच्या आत आपत्कालीन गर्भनिरोधक गोळी (उदा. i-Pill, Unwanted-72) घेता येते. ही गोळी गर्भधारणा टाळण्याचा तात्पुरता उपाय आहे. -
STD तपासणीचा विचार करा
जर दोघेही सेक्सुअली ऍक्टिव्ह असाल आणि एकमेकांचा मेडिकल इतिहास माहित नसेल, तर एसटीडी (HIV, क्लॅमिडिया, सिफिलिस इ.) चाचणी करून घ्या. हे खास करून अनसुरक्षित संभोग झाल्यास महत्त्वाचे ठरते. -
गायनॅकॉलॉजिस्टचा सल्ला घ्या
आपत्कालीन गोळी घेतली तरीही, पुढील काही आठवड्यांत डॉक्टरांचा सल्ला घ्या. पाळी वेळेवर आली नाही, शरीरात काही वेगळं वाटलं, तर टेस्ट करून खात्री करून घ्या.
गर्भनिरोधक वापरताना ५ आवश्यक टिप्स
1. कंडोमची मुदत आणि पॅकेजिंग तपासा
-
वापरण्यापूर्वी कंडोमची एक्सपायरी डेट आणि पॅक फाटलेलं नाही ना हे तपासा.
-
उष्ण ठिकाणी (खिशात, गाडीत, वॉलेटमध्ये) कंडोम ठेवणे टाळा. उष्णतेमुळे त्याचा रबर निकृष्ट होतो.
2. योग्य लावण्याची पद्धत अवलंबा
-
कंडोम घालण्याआधी त्यातील एअर बबल्स काढा.
-
टोकाचा भाग (reservoir tip) चिमटीने दाबून ठेवा, जेणेकरून वीर्य साठण्याची जागा राहील.
-
उलट बाजूने घालण्याचा प्रयत्न झाल्यास नवीन कंडोम घ्या.
3. योग्य लुब्रिकंट वापरा
-
अधिक सडसडीत संभोगासाठी व कंडोम न फाटण्यासाठी वॉटर-बेस्ड लुब्रिकंट वापरा.
-
ऑइल-बेस्ड लुब्रिकंट (उदा. वॅसलिन, कोकोनट ऑईल) कंडोमचे रबर खराब करू शकते.
4. प्रत्येक वेळेस नवीन कंडोम वापरा
-
एकदाच वापरलेला कंडोम पुन्हा वापरू नका.
-
दोन वेळा संबंध ठेवायचे असल्यास, प्रत्येक वेळेस नवीन कंडोम वापरावा.
5. संभोगानंतर लगेच कंडोम काढा
-
वीर्यस्खलनानंतर लगेचच लिंग बाहेर काढा आणि कंडोम सावधगिरीने फेकून द्या.
-
खालून गळू नये म्हणून कंडोमचे टोक धरून हळूच बाहेर काढा.
कंडोम हा एक विश्वासार्ह आणि सहज उपलब्ध गर्भनिरोधक आहे, पण त्याचा वापर चुकीच्या पद्धतीने झाल्यास गर्भधारणा किंवा लैंगिक रोगांची शक्यता वाढते. कंडोम फाटल्यास घाबरून न जाता, योग्य ती पावलं त्वरित उचलल्यास धोका कमी होतो. त्यामुळे, संभोग करताना सुरक्षा ही जबाबदारीने घ्या, आणि शरीर व आरोग्य दोघांचं संरक्षण करा.