माणसाच्या मृत्यूनंतर आत्मा जिवंत राहतो का? जाणून घ्या वेगवेगळे मतप्रवाह

माणूस मेल्यानंतर त्याच्या आत्म्याचे काय होते, याविषयी विविध धार्मिक, आध्यात्मिक आणि वैज्ञानिक दृष्टिकोन आहेत.

१. धार्मिक व आध्यात्मिक दृष्टिकोन

हिंदू धर्म:

• आत्मा अमर आहे आणि मृत्यूनंतर शरीर सोडतो.
• कर्मानुसार पुनर्जन्म (Reincarnation) होतो किंवा मोक्ष मिळतो.
• अंतिम उद्दिष्ट मोक्षप्राप्ती (मुक्ती) आहे, म्हणजे आत्म्याची पुनर्जन्माच्या चक्रातून मुक्ती.

इस्लाम:

• मृत्यूनंतर आत्मा बारझख (Berzakh) नावाच्या अवस्थेत जातो, जिथे तो पुनरुत्थानाच्या दिवसाची वाट पाहतो.
• न्यायाच्या दिवशी आत्म्याचे पुनरुत्थान होऊन त्याला स्वर्ग (Jannah) किंवा नरक (Jahannam) मिळते.

ख्रिस्ती धर्म:

• मृत्यूनंतर आत्मा त्वरित स्वर्ग, नरक किंवा तटस्थ स्थितीत (Purgatory) जातो.
• येशू ख्रिस्ताच्या पुनरागमनाच्या वेळी अंतिम न्याय होतो.

बौद्ध धर्म:

• आत्मा म्हणजेच “चेतना प्रवाह” पुढील जन्मात प्रवेश करतो.
• कर्माच्या आधारे पुढील जन्म ठरतो आणि निर्वाण (Nirvana) मिळाल्यास जन्म-मरण चक्र संपते.

सिख धर्म:

• आत्मा पुनर्जन्म घेतो, जोपर्यंत तो परमेश्वराशी एकरूप होत नाही.
• नाम सुमिरण (भगवंताचे नामस्मरण) केल्यास मोक्ष प्राप्त होतो.

२. वैज्ञानिक दृष्टिकोन:

• विज्ञानानुसार आत्म्याचे कोणतेही ठोस पुरावे नाहीत.
• मरणानंतर मेंदूतील न्यूरॉन्सची हालचाल थांबते, आणि व्यक्तीचे अस्तित्व संपते.
• “आउट ऑफ बॉडी एक्सपीरियन्स” किंवा “नियर डेथ एक्सपीरियन्स” काही लोकांना होतात, पण याचे स्पष्टीकरण वैज्ञानिकदृष्ट्या मेंदूतील ऑक्सिजनच्या कमतरतेमुळे दिले जाते.

३. परामानसिक दृष्टिकोन:

• काही लोक आत्मा अस्तित्वात असल्याचे मानतात आणि भूत-प्रेतांच्या घटनांचा दावा करतात.
• गूढ विज्ञान (Paranormal Studies) यावर संशोधन करत असले तरी ठोस वैज्ञानिक आधार नाही.

माणूस मेल्यावर त्याच्या आत्म्याचे काय होते, हे श्रद्धेनुसार वेगवेगळे असते. काहींना पुनर्जन्मावर विश्वास असतो, काहींना स्वर्ग-नरकावर, तर काहींना आत्मा अस्तित्वातच नसल्याचे वाटते. हे पूर्णतः व्यक्तिगत श्रद्धेवर आणि जीवनदृष्टीवर अवलंबून आहे.