Physical Relation: संभोगानंतर पाय उंच ठेवले की प्रेग्नंसीची शक्यता वाढते? जाणून घ्या हे खरं की खोटं!

प्रेग्नंसीसाठी प्रयत्न करणाऱ्या अनेक जोडप्यांमध्ये संभोगानंतर लगेच पाय वर करून झोपणे किंवा विशिष्ट स्थितीत राहणे याबद्दल अनेक गैरसमज आणि लोकसमजुती प्रचलित आहेत. संभोगानंतर पाय उंच ठेवल्याने किंवा ओटीपोटाखाली उशी ठेवल्याने शुक्राणूंना गर्भाशयापर्यंत पोहोचण्यास मदत होते आणि त्यामुळे गर्भधारणेची शक्यता वाढते, असे अनेक जण मानतात. पण यात कितपत सत्य आहे? वैज्ञानिक दृष्ट्या या दाव्यामागे काही आधार आहे का?

चला, या लोकसमजुतीमागचे वैज्ञानिक सत्य आणि गर्भधारणेसाठी खऱ्या अर्थाने काय महत्त्वाचे आहे, ते जाणून घेऊया.

लोकसमजूत काय सांगते?

अनेक स्त्रिया आणि जोडपी असा विश्वास ठेवतात की संभोगानंतर जर स्त्रीने लगेच आपले पाय वर करून ठेवले किंवा पाठीखाली उशी घेऊन ओटीपोट उंच केले, तर गुरुत्वाकर्षणामुळे (Gravity) शुक्राणूंना गर्भाशयाच्या दिशेने जाण्यास मदत होते. यामुळे शुक्राणू बाहेर पडत नाहीत आणि त्यांची गर्भाशयापर्यंत पोहोचण्याची शक्यता वाढते, परिणामी गर्भधारणेची शक्यता वाढते.

वैज्ञानिक दृष्ट्या हे खरं की खोटं?

वैज्ञानिक दृष्ट्या, संभोगानंतर पाय उंच ठेवल्याने गर्भधारणेची शक्यता वाढते, या दाव्याला कोणताही ठोस आधार नाही. ही एक गैरसमजूत आहे.

यामागील कारणे खालीलप्रमाणे आहेत:

१. शुक्राणूंची गती आणि स्वरूप (Sperm Motility and Nature)

जलद गती: शुक्राणू हे अत्यंत सूक्ष्म आणि वेगवान असतात. वीर्य स्खलन होताच (Ejaculation) लाखो शुक्राणू लगेच योनीमार्गातून गर्भाशयाच्या दिशेने पोहायला सुरुवात करतात. त्यांची गती प्रति तास काही मिलिमीटर असते.

गुरुत्वाकर्षणाचा परिणाम नगण्य: शुक्राणूंची स्वतःची गती इतकी असते की त्यांच्या प्रवासावर गुरुत्वाकर्षणाचा फारसा परिणाम होत नाही. ते स्वतःहून वरच्या दिशेने पोहू शकतात. गुरुत्वाकर्षणाने ते खाली पडतील किंवा बाहेर येतील, असे मानणे चुकीचे आहे.

सर्वाधिक शुक्राणू बाहेर पडतातच: संभोगानंतर काही प्रमाणात वीर्य बाहेर येणे हे सामान्य आहे. याला ‘स्पिलबॅक’ (Spillback) म्हणतात. यामुळे गर्भधारणेची शक्यता कमी होत नाही, कारण गर्भधारणेसाठी केवळ एका निरोगी शुक्राणूची गरज असते आणि स्खलन झालेल्या लाखो शुक्राणूंमधून पुरेसे शुक्राणू आत पोहोचलेले असतात.

२. गर्भाशयाची रचना (Uterine Anatomy)

योनी आणि गर्भाशयाचे कोन: स्त्रीच्या योनीमार्गाची आणि गर्भाशयाच्या तोंडाची (Cervix) रचना अशी असते की शुक्राणू सहज आत प्रवेश करू शकतात. गर्भाशयाचे तोंड योनीमार्गाच्या वरच्या भागात असते आणि संभोगानंतर ते शुक्राणूंना आत घेण्यासाठी तयार असते.

सर्वाइकल म्यूकसची भूमिका: ओव्हुलेशनच्या (Ovulation) काळात गर्भाशयाच्या तोंडातील द्रव (Cervical Mucus) पातळ आणि सरळ होतो, ज्यामुळे शुक्राणूंना आत जाण्यास मदत होते. हे द्रव शुक्राणूंना पकडून ठेवण्यास आणि त्यांना योग्य दिशेने नेण्यास मदत करते.

३. अभ्यासांचा अभाव (Lack of Scientific Studies)

संभोगानंतर पाय वर करण्याच्या स्थितीमुळे गर्भधारणेची शक्यता वाढते, हे सिद्ध करणारा कोणताही वैज्ञानिक अभ्यास किंवा संशोधन उपलब्ध नाही. अनेक प्रजनन तज्ञ (Fertility Experts) आणि स्त्रीरोग तज्ञ (Gynecologists) या गोष्टीला केवळ एक लोकसमजूत मानतात.

मग कशाने वाढते गर्भधारणेची शक्यता?

गर्भधारणेची शक्यता वाढवण्यासाठी संभोगानंतर पाय उंच करण्याऐवजी खालील गोष्टींवर लक्ष केंद्रित करणे अधिक महत्त्वाचे आहे:

१. ओव्हुलेशनचा मागोवा घ्या (Track Ovulation): गर्भधारणेसाठी सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे स्त्रीच्या ओव्हुलेशनच्या (अंडं बाहेर पडण्याच्या) वेळेला संभोग करणे. याला ‘फर्टाईल विंडो’ (Fertile Window) म्हणतात. ओव्हुलेशन किट्स (Ovulation Kits), बेसल बॉडी टेंपरेचर (BBT) ट्रॅकिंग किंवा डॉक्टरांच्या सल्ल्याने ओव्हुलेशनचा मागोवा घ्या.

२. नियमित संभोग (Regular Intercourse): ओव्हुलेशनच्या काळात आणि त्या आसपास नियमित संभोग केल्याने गर्भधारणेची शक्यता वाढते. दर १-२ दिवसांनी संभोग करणे फायदेशीर ठरू शकते.

३. आरोग्यपूर्ण जीवनशैली (Healthy Lifestyle):

सकस आहार: दोघांनीही सकस आणि संतुलित आहार घेणे.

पुरेशी झोप: पुरेशी झोप घेणे.

ताण कमी करणे: ताण कमी करण्यासाठी योग, ध्यान किंवा इतर उपाय करणे. ताणामुळे हार्मोनल संतुलन बिघडू शकते.

धूम्रपान आणि मद्यपान टाळा: धूम्रपान आणि अतिरिक्त मद्यपानाचा प्रजनन क्षमतेवर नकारात्मक परिणाम होतो.

सामान्य वजन: जास्त वजन किंवा कमी वजन दोन्ही प्रजनन क्षमतेवर परिणाम करू शकतात.

४. पुरुषांचे आरोग्य (Male Fertility): शुक्राणूंची गुणवत्ता आणि संख्या गर्भधारणेसाठी महत्त्वाची आहे. पुरुषांनीही आरोग्यपूर्ण जीवनशैलीचा अवलंब करावा.

५. वैद्यकीय सल्ला (Medical Consultation): जर एक वर्ष किंवा त्याहून अधिक काळ प्रयत्न करूनही गर्भधारणा होत नसेल, तर प्रजनन तज्ञाचा किंवा स्त्रीरोग तज्ञाचा सल्ला घ्यावा. ते प्रजनन क्षमतेची तपासणी करून योग्य मार्गदर्शन करतील.

संभोगानंतर पाय उंच ठेवल्याने गर्भधारणेची शक्यता वाढते ही एक लोकसमजूत आहे आणि त्याला कोणताही वैज्ञानिक आधार नाही. तुमच्या प्रजनन क्षमतेवर गुरुत्वाकर्षणाऐवजी हार्मोनल संतुलन, शुक्राणूंची गुणवत्ता, ओव्हुलेशनची वेळ आणि एकूणच आरोग्यपूर्ण जीवनशैलीचा जास्त परिणाम होतो. त्यामुळे, अशा गैरसमजुतींवर विश्वास ठेवण्याऐवजी, वैज्ञानिकदृष्ट्या सिद्ध झालेल्या उपायांवर लक्ष केंद्रित करणे आणि आवश्यक असल्यास वैद्यकीय सल्ला घेणे अधिक महत्त्वाचे आहे.