हस्तमैथुन केल्यामुळे चेहऱ्यावर येतात पिंपल्स? हे कितपत सत्य जाणून घ्या

तारुण्यात पदार्पण करताना अनेक शारीरिक आणि मानसिक बदल आपल्यामध्ये घडतात. या बदलांमध्ये चेहऱ्यावर येणारे पिंपल्स (acne) ही एक सामान्य समस्या आहे. पिंपल्समुळे अनेक युवक आणि युवती त्रस्त असतात आणि या समस्येवर विविध उपाय शोधत असतात. याच दरम्यान, अनेकदा एक गैरसमज पसरलेला असतो तो म्हणजे जास्त हस्तमैथुन (masturbation) केल्यामुळे चेहऱ्यावर पिंपल्स येतात. पण खरंच यात काही तथ्य आहे का? चला तर मग या प्रश्नाची सखोल माहिती घेऊया.

काय आहे हा गैरसमज?

अनेक वर्षांपासून समाजामध्ये असा समज रूढ आहे की जास्त हस्तमैथुन केल्याने शरीरातील ऊर्जा कमी होते आणि त्याचा परिणाम म्हणून चेहऱ्यावर पिंपल्स येतात. काही लोक याला हार्मोनल बदलांशी देखील जोडतात. परंतु, या समजाला कोणताही वैज्ञानिक आधार नाही.

वैज्ञानिक दृष्टिकोन काय सांगतो?

वैज्ञानिकांच्या मते, पिंपल्स येण्याची मुख्य कारणे वेगळी आहेत. ती खालीलप्रमाणे:

* जास्त तेल उत्पादन (Excess Sebum Production): आपल्या त्वचेतील सेबेशियस ग्रंथी (sebaceous glands) जास्त प्रमाणात तेल तयार करतात. हे तेल मृत त्वचा पेशींसोबत मिसळून त्वचेवरील छिद्रे बंद करते.

* बॅक्टेरियाचा प्रादुर्भाव (Bacterial Infection): Propionibacterium acnes नावाचे बॅक्टेरिया त्वचेवर नैसर्गिकरित्या असतात. जेव्हा तेल आणि मृत पेशींमुळे छिद्रे बंद होतात, तेव्हा या बॅक्टेरियांची वाढ होते आणि त्यामुळे पिंपल्स येतात.

* हार्मोनल बदल (Hormonal Changes): तारुण्य आणि मासिक पाळीदरम्यान शरीरातील हार्मोन्समध्ये बदल होतात. विशेषतः टेस्टोस्टेरॉन (testosterone) या हार्मोनच्या वाढीमुळे सेबेशियस ग्रंथी अधिक सक्रिय होतात आणि जास्त तेल तयार होते. त्यामुळे पिंपल्स येण्याची शक्यता वाढते.

* आनुवंशिकता (Genetics): जर तुमच्या कुटुंबात कोणाला पिंपल्सची समस्या असेल, तर तुम्हाला देखील ती होण्याची शक्यता जास्त असते.

* तणाव (Stress): जास्त तणावामुळे शरीरातील हार्मोन्स असंतुलित होऊ शकतात आणि त्याचा परिणाम त्वचेवर दिसू शकतो.

* अयोग्य आहार (Unhealthy Diet): काही अभ्यासांनुसार, जास्त तेलकट आणि जंक फूड खाल्ल्याने पिंपल्सची समस्या वाढू शकते.

* सौंदर्य उत्पादने (Cosmetics): काही सौंदर्य उत्पादने त्वचेवरील छिद्रे बंद करू शकतात आणि पिंपल्सना आमंत्रण देऊ शकतात.

हस्तमैथुन आणि हार्मोन्स:

हस्तमैथुन केल्याने शरीरातील हार्मोन्समध्ये तात्पुरता बदल होतो. उदाहरणार्थ, उत्तेजना आणि ऑर्गेज्मच्या वेळी टेस्टोस्टेरॉनची पातळी थोडी वाढते आणि नंतर ती सामान्य होते. हा बदल इतका मोठा नसतो की त्यामुळे चेहऱ्यावर पिंपल्स येतील. हार्मोन्सचे संतुलन एक गुंतागुंतीची प्रक्रिया आहे आणि ती अनेक घटकांवर अवलंबून असते, ज्यामध्ये हस्तमैथुनचा थेट आणि मोठा प्रभाव दिसून येत नाही.

तथ्य काय आहे?

जास्त हस्तमैथुन आणि पिंपल्स यांच्यात कोणताही थेट वैज्ञानिक संबंध नाही. पिंपल्स येण्याची कारणे पूर्णपणे वेगळी आहेत, ज्याचा उल्लेख वर करण्यात आला आहे. त्यामुळे, जर तुम्हाला पिंपल्सची समस्या असेल, तर त्याचे कारण जास्त हस्तमैथुन करणे हे नक्कीच नाही.

मग पिंपल्सवर काय उपाय करावे?

जर तुम्हाला पिंपल्सची समस्या असेल, तर तुम्ही खालील उपाय करू शकता:

* त्वचेची नियमित स्वच्छता: दिवसातून दोन वेळा सौम्य फेसवॉशने चेहरा धुवा.

* तेलमुक्त उत्पादने वापरा: तुमच्या त्वचेसाठी योग्य आणि तेलमुक्त (oil-free) सौंदर्य उत्पादने निवडा.

* पिंपल्सना स्पर्श करणे टाळा: पिंपल्स फोडल्याने ते अधिक पसरू शकतात आणि डाग निर्माण होऊ शकतात.

* संतुलित आहार घ्या: फळे, भाज्या आणि पुरेसे पाणी पिण्यावर लक्ष केंद्रित करा.

* तणाव कमी करा: योगा, मेडिटेशन किंवा आवडत्या गोष्टींमध्ये वेळ घालवून तणाव कमी करण्याचा प्रयत्न करा.

* त्वचा रोग तज्ज्ञांचा सल्ला घ्या: जर पिंपल्सची समस्या गंभीर असेल, तर त्वचा रोग तज्ज्ञांचा सल्ला घेणे आवश्यक आहे. ते तुम्हाला योग्य उपचार आणि मार्गदर्शन करू शकतील.

युवकांनी हे लक्षात घेणे गरजेचे आहे की जास्त हस्तमैथुन केल्याने पिंपल्स येत नाहीत. हा केवळ एक गैरसमज आहे. पिंपल्स येण्याची अनेक वैज्ञानिक कारणे आहेत आणि त्यावर योग्य उपचार करणे शक्य आहे. त्यामुळे, या चुकीच्या समजामध्ये न अडकता आपल्या त्वचेची योग्य काळजी घ्या आणि आवश्यक वाटल्यास तज्ज्ञांचा सल्ला घ्या. शारीरिक आणि मानसिक आरोग्य दोन्ही महत्त्वाचे आहेत आणि दोघांचीही काळजी घेणे आपले कर्तव्य आहे.