फाटलेल्या चलनी नोटा प्रत्येक व्यक्तीकडे येतात. अनेकवेळा नोटांच्या ढिगाऱ्यातून फाटलेल्या जुन्या नोटा बाहेर येतात आणि कधी कधी एखादा दुकानदार आपल्याला अशा नोटा देतो. सामान्यत: लोक नोटा बदलणाऱ्या दुकानदारांकडे जाऊन त्यांना काही कमिशन देतात आणि फाटलेल्या नोटा बदलून घेतात. पण, तुम्हाला हे करण्याची गरज नाही. तुम्ही बँकेत जाऊन फाटलेल्या नोटांऐवजी नवीन नोटा (मुटिलेटेड नोट एक्सचेंज) घेऊ शकता. जर ग्राहकाने दिलेली कापलेली किंवा फाटलेली नोट रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) च्या मार्गदर्शक तत्त्वांची पूर्तता करत असेल, तर कोणतीही बँक ती बदलण्यास नकार देऊ शकत नाही.
आरबीआयने एकाच वेळी नोटा बदलण्याची मर्यादाही निश्चित केली आहे. पण, इथे लक्षात घेण्यासारखी गोष्ट म्हणजे तुम्ही कोणत्याही सहकारी बँक, प्रादेशिक बँक आणि ग्रामीण बँकेत नोटा बदलून घेऊ शकत नाही. खासगी बँकांसह राष्ट्रीयीकृत बँकांमध्येही नोटा बदलून घेता येतात. ज्या शाखेत तुम्ही नोटा बदलून घेणार आहात त्या बँकेत खाते असणे आवश्यक नाही.
20 नोटा एकाच वेळी बदलता येतील
1 व्यक्ती एकावेळी 20 पेक्षा जास्त नोटा बदलून घेऊ शकते. परंतु, या वीस नोटांचे मूल्य 5000 रुपयांपेक्षा जास्त नसावे. 20 च्या नोटा आणि मूल्य 5 हजार रुपयांपेक्षा कमी असल्यास बँक लगेच नोट बदलून देईल. यापेक्षा जास्त रकमेची देवाणघेवाण केल्यास, बँक फाटलेल्या नोटा ठेवेल, परंतु ग्राहकाच्या खात्यात पैसे हस्तांतरित करेल. थोडा वेळ लागतो.
तुम्हाला किती पैसे मिळतील
नोट खूप कापली किंवा फाटली किंवा खराब झाली तरच ग्राहकाला पूर्ण पैसे मिळत नाहीत. जर 2000 रुपयांच्या नोटेची 88 चौरस सेंटीमीटर असेल तर तुम्हाला संपूर्ण किंमत मिळेल. त्याच वेळी, जर 44 चौरस सेंटीमीटरचा हिस्सा असेल तर तुम्हाला अर्धे पैसे मिळतील. त्याचप्रमाणे 200 रुपयांच्या फाटलेल्या नोटेचे 78 चौरस सेंटीमीटर सुरक्षित असल्यास पूर्ण पैसे मिळतात आणि 39 चौरस सेंटीमीटर असल्यास अर्धे पैसे मिळतात. त्याचप्रमाणे 10, 20, 50 च्या फाटलेल्या नोटा, ज्याचा किमान पन्नास टक्के भाग सुरक्षित असेल, तर त्या बदल्यात तुम्हाला त्याच मूल्याची दुसरी नोट परत मिळेल.
हे चिन्ह असणे आवश्यक आहे
बँका फक्त त्या चलनी नोटा बदलतात ज्यावर अनुक्रमांक, गांधीजींचे वॉटरमार्क, गव्हर्नरची स्वाक्षरी इत्यादी सुरक्षा चिन्हे दिसतात. जर या खुणा नोटेवर नसतील तर बँक नोट बदलणार नाही.