आजच्या काळात हवामान बदलाचा सर्वात वाईट परिणाम शेतीवर झाला आहे. अनेक राज्यांमध्ये उभी पिके जवळजवळ नष्ट झाली होती, तर बहुतेक शेतात पाण्याखाली गेली होती, ज्यामुळे शेतकऱ्यांचे बरेच नुकसान झाले होते. हे नुकसान भरून काढण्यासाठी केंद्र आणि राज्य सरकारकडून पीक नुकसान भरपाईसाठी अनेक प्रयत्न केले जातात.
वृत्तानुसार, राज्यातील सर्व जिल्ह्यांतील शेतकऱ्यांना पीक नुकसान भरपाईची रक्कम 15 सप्टेंबरपर्यंत थेट शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यात वर्ग केली जाईल. या योजनेंतर्गत राज्यातील नांदेड जिल्ह्यातील शेतकऱ्यांना जास्तीत जास्त मदत दिली जाणार आहे. या योजनेशी संबंधित काही अटी व शर्तींनुसार उस्मानाबाद जिल्ह्याला मदत कार्यक्रमापासून दूर ठेवण्यात येणार आहे.
अतिवृष्टीमुळे झालेल्या पिकांच्या नुकसानीसाठी महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांना हेक्टरी मोबदला दिला जाईल. नियमानुसार, जास्तीत जास्त 3 हेक्टरपर्यंतच्या पिकाच्या नुकसानीसाठी शेतकर्‍यांना मदतीची रक्कम दिली जाईल, त्याअंतर्गत शेतकर्‍यांना पीकानुसार 27 हजार ते 36 हजार प्रति हेक्टरपर्यंत आर्थिक मदत दिली जाईल. या योजनेत महाराष्ट्र राज्य शासनाबरोबरच आपला व्यवस्थापन विभाग आणि केंद्र सरकारही शेतकऱ्यांना वेगवेगळ्या दराने मदतीची रक्कम अदा करणार आहे.
शेतकऱ्यांना मिळणार लाभ
राज्यातील सर्व जिल्ह्यांमध्ये पावसामुळे पिकांच्या नुकसानीसाठी शेतकऱ्यांना मदत दिली जाईल, ज्यामध्ये नांदेड जिल्ह्यात पिकांचे सर्वाधिक नुकसान झाले आहे. प्रत्यक्षात जुलै 2022 मध्ये झालेल्या मोसमी पावसामुळे नांदेड जिल्ह्यातील शेतकऱ्यांना सर्वाधिक फटका बसला. या भागात सरासरीपेक्षा दुपटीहून अधिक पाऊस झाला असून, त्यामुळे सोयाबीनच्या उत्पादनावर सर्वाधिक परिणाम झाला आहे.
राज्य सरकारने भरपाई वाढवली
2022 च्या मान्सूनमध्ये झालेल्या अतिवृष्टीमुळे खरीप पिकांचे मोठ्या प्रमाणात नुकसान झाले आहे, या पार्श्वभूमीवर महाराष्ट्र सरकारने शेतकऱ्यांना नुकसान भरपाईची रक्कम जवळपास दुप्पट केली आहे.
अन्न पिकांच्या नुकसानीची भरपाई 6,800 रुपये प्रति हेक्टर होती. ही मदत रक्कम आता 13,600 रुपये प्रति हेक्टर करण्यात आली आहे. राज्यात बागायती पिकांसाठी शेतकऱ्यांना हेक्टरी 13,500 रुपये नुकसान भरपाई मिळत होती, ती आता 27,000 रुपये प्रति हेक्टर करण्यात आली आहे. पावसाळ्यातील नुकसानीव्यतिरिक्त, नुकसान भरपाईची रक्कम 18,000 रुपये प्रति हेक्टरवरून सुमारे 36,000 रुपये प्रति हेक्टर लागवडीच्या तीनही हंगामांसाठी वाढवण्यात आली आहे.
2022 च्या पावसाळ्यात शेतकऱ्यांचे नुकसान
2022 चा पावसाळा शेतकऱ्यांसाठी आपत्तीचा संदेश घेऊन आला. देशातील बहुतांश राज्यात कमी पावसामुळे भाताची पेरणी होऊ शकली नाही, तर महाराष्ट्रासारख्या राज्यात अतिवृष्टीमुळे उभी पिके पाण्याखाली गेली. या समस्येचा सर्वात वाईट परिणाम सोयाबीन आणि कापूस उत्पादनावर होणार आहे.
वृत्तानुसार, विदर्भ, मराठवाडा, पश्चिम महाराष्ट्र, मध्य महाराष्ट्र आणि राज्याच्या उत्तर भागात पिकांचे मोठ्या प्रमाणात नुकसान झाले आहे, त्यामुळे शेतकऱ्यांची आर्थिक स्थिती सध्या अत्यंत बिकट झाली आहे. विशेषत: सध्या देशभरात सणासुदीचा हंगाम सुरू आहे. अशा स्थितीत राज्य सरकारकडून पीक नुकसान भरपाईची रक्कम मिळाल्याने शेतकऱ्यांना आर्थिक संकटातून मुक्तता मिळेल.