सतत योनीमध्ये खाज? दुर्लक्ष करू नका, जाणून घ्या मुख्य कारणे

महिलांच्या जननांग आरोग्याकडे समाजात अजूनही दुर्लक्ष केलं जातं. अनेकदा महिलांना लाज वाटते किंवा संकोच वाटतो, त्यामुळे त्या वेळेवर डॉक्टरांकडे जात नाहीत. पण योनीमध्ये वारंवार खाज येणे ही एका साध्या त्रासापासून गंभीर संसर्गापर्यंतचं लक्षण असू शकतं. म्हणूनच ही बाब गांभीर्याने घेतली पाहिजे.

योनी खाज सुटण्याची प्रमुख कारणे

१. यीस्ट इन्फेक्शन (कवकजन्य संसर्ग)

• सर्वात सामान्य कारणांपैकी एक.

• कॅन्डिडा नावाच्या बुरशीमुळे योनीमध्ये खाज, जळजळ, आणि पांढरट दाट स्त्राव होतो.

• गरम व दमट हवामान, सिंथेटिक कपडे, अती गोड पदार्थांचे सेवन या गोष्टी कारणीभूत ठरतात.

२. बॅक्टेरियल व्हजिनोसिस

• योनीतील नैसर्गिक बॅक्टेरिया बिघडल्यास हा संसर्ग होतो.

• यामुळे दुर्गंधीयुक्त स्त्राव आणि खाज निर्माण होऊ शकते.

३. लैंगिकरित्या संक्रमित आजार (STIs)

• क्लॅमिडिया, गोनोरिया, ट्रायकोमोनासिस हे काही लैंगिक संसर्गजन्य रोग खाज, वेदना, व जळजळ निर्माण करतात.

• असुरक्षित लैंगिक संबंधामुळे होण्याची शक्यता अधिक.

४. हार्मोनल बदल (उदा. रजोनिवृत्ती)

• इस्ट्रोजेनची पातळी कमी झाल्यास योनी कोरडी पडते आणि त्यामुळे खाज येऊ शकते.

५. साबण, परफ्युम किंवा लोशनचा वापर

• हार्श केमिकलयुक्त उत्पादने योनीच्या नाजूक त्वचेला त्रास देतात, आणि त्यामुळे अॅलर्जिक प्रतिक्रिया होऊन खाज सुटू शकते.

६. पाळीच्या काळातील स्वच्छता न ठेवणे

• सॅनिटरी नॅपकिन वेळेवर न बदलणे, किंवा न साफ केलेली अंतर्वस्त्रे यामुळे संसर्ग होऊ शकतो.

घरगुती उपाय (सामान्य त्रासासाठी)

टीप: हे उपाय सौम्य खाज असताना किंवा डॉक्टरांनी सल्ला दिल्यास वापरावेत.

कोमट पाण्याने धुणे

• दिवसातून २ वेळा कोमट पाण्याने योनी स्वच्छ धुवा. साबण टाळा.

दही (Probiotic yogurt)

• नैसर्गिक दही योनीतील बॅक्टेरिया संतुलित ठेवण्यास मदत करते.

• दही खाणे किंवा डॉक्टरांच्या सल्ल्याने बाहेरून वापरणे उपयोगी ठरू शकते.

सुताची अंतर्वस्त्रे वापरणे

• शरीराला हवा खेळू द्या. सिंथेटिक कपडे खाज वाढवू शकतात.

लसूण

• अँटीफंगल गुणधर्मामुळे लसूण उपयुक्त असते, मात्र कोणतेही घरगुती उपचार अंतर्गत वापरण्याआधी डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.

वैद्यकीय उपचार

जर खाज:

• ३ दिवसांहून अधिक टिकते,

• दुर्गंधीयुक्त स्त्राव होतो,

• तीव्र वेदना किंवा सूज असते,

तर खालील उपचार गरजेचे ठरू शकतात:

• अँटीफंगल क्रीम/गोळ्या (यीस्ट इन्फेक्शनसाठी)

• अँटीबायोटिक्स (बॅक्टेरियल व्हजिनोसिससाठी)

• STI टेस्टिंग व उपचार

• हार्मोनल थेरपी (रजोनिवृत्तीमुळे खाज असल्यास)

प्रतिबंधक उपाय

• दररोज अंघोळीवेळी योनी स्वच्छ ठेवणे, पण अती धुणे टाळा.

• पाळीच्या काळात सॅनिटरी नॅपकिन वेळेवर बदलणे.

• अंतर्वस्त्रे रोज बदलणे व धुतलेली वापरणे.

• लैंगिक संबंधांदरम्यान सुरक्षितता बाळगणे (कंडोमचा वापर).

• योनीसाठी वेगळी टॉवेल/साबण ठेवणे.

योनीमध्ये खाज येणे ही लाजेची बाब नाही, तर आरोग्याची एक महत्त्वाची सूचना आहे. वेळेवर लक्ष दिल्यास हा त्रास सहज बरा होऊ शकतो. महिलांनी आपल्या शरीराबद्दल जागरूक राहणे आणि लाज न बाळगता डॉक्टरांशी बोलणे हेच आरोग्य राखण्याचा खरा मार्ग आहे.