Sexual Health Myths: ‘संभोग’ आणि त्वचेवरचे ‘पिंपल्स’ आहे का खरंच काही संबंध? वाचा डॉक्टरांचं स्पष्टीकरण

युवकांमध्ये आणि विशेषतः किशोरवयीन तरुणांमध्ये त्वचेवर पिंपल्स येणं ही सामान्य बाब आहे. मात्र, अनेकदा अशा चर्चा ऐकायला मिळतात की, लैंगिक संबंध किंवा हस्तमैथुन याचा पिंपल्सशी काही संबंध असतो का? काही लोकांचा असा गैरसमज असतो की, संभोग केल्यामुळे किंवा सेक्स टाळल्यामुळे चेहऱ्यावर पिंपल्स कमी किंवा जास्त होतात. पण डॉक्टरांचं म्हणणं या गैरसमजांपेक्षा वेगळं आहे.

१) पिंपल्स कसे आणि का होतात?

त्वचेच्या अंतर्गत स्रावित होणाऱ्या तेल ग्रंथी (sebaceous glands) जास्त प्रमाणात तेल (sebum) निर्माण करतात आणि त्या छिद्रांमध्ये धूळ, मृत त्वचा आणि बॅक्टेरिया अडकले तर पिंपल्स तयार होतात. हार्मोनल बदल, वंशपरंपरा, आहार आणि जीवनशैली हे पिंपल्स होण्याची मुख्य कारणं आहेत. लैंगिक संबंध याचा थेट त्वचेवरच्या पिंपल्सशी कोणताही वैद्यकीय संबंध नाही, असं तज्ज्ञ सांगतात.

२) हार्मोनल बदल आणि लैंगिक इच्छा

पिंपल्स आणि हार्मोन्स यांचा अतिशय जवळचा संबंध आहे. विशेषतः टेस्टोस्टेरोन सारखे हार्मोन्स तेलग्रंथींवर परिणाम करतात. लैंगिक इच्छा वाढली, किंवा कमी झाली, याचा हार्मोनल पातळीवर काही प्रमाणात परिणाम होतो. मात्र, याचा पिंपल्सवर फारसा थेट परिणाम होत नाही. संभोगामुळे हार्मोनल संतुलन सुधारतं, असं काही संशोधनात दिसून आलं असलं तरी पिंपल्स वाढण्याचा थेट पुरावा नाही.

३) सेक्स आणि त्वचेला मिळणारा नैसर्गिक लाभ

संभोगादरम्यान शरीरात ‘एंडॉर्फिन्स’ आणि ‘ऑक्सिटोसिन’सारखे आनंददायक हार्मोन्स स्रवित होतात. हे हार्मोन्स तणाव कमी करण्यात मदत करतात. तणाव हा पिंपल्स वाढण्याचा एक महत्त्वाचा घटक आहे. म्हणून, काही प्रमाणात, नियमित लैंगिक संबंधामुळे तणाव कमी होऊन त्वचेचं आरोग्य सुधारू शकतं, असं काही डॉक्टरांचं म्हणणं आहे. पण हेही सौम्य व अप्रत्यक्ष परिणाम मानले जातात.

४) लैंगिक संबंध टाळल्यामुळे पिंपल्स वाढतात का?

काही लोकांना वाटतं की, जर लैंगिक संबंध ठेवले नाहीत किंवा हस्तमैथुन टाळलं तर पिंपल्स वाढतात. पण या दाव्याला कोणताही वैज्ञानिक आधार नाही. पिंपल्स होणं हे हार्मोनल आणि त्वचेच्या स्वच्छतेवर आधारित आहे, याचा लैंगिक संबंधाशी थेट संबंध नाही. हे निव्वळ समाजात पसरलेले गैरसमज आहेत.

५) घाम, तेलकट त्वचा आणि स्वच्छता

संभोगादरम्यान शरीराला घाम येतो आणि त्वचेमध्ये तेलकटपणा वाढतो. योग्य स्वच्छता न ठेवली तर त्वचेवर बॅक्टेरिया वाढून पिंपल्स होऊ शकतात. त्यामुळे, लैंगिक संबंधानंतरही त्वचेची स्वच्छता राखणं आवश्यक आहे. मात्र, याचा अर्थ असा नाही की सेक्समुळेच पिंपल्स येतात.

६) मानसिक तणाव, आत्मविश्वास आणि त्वचा

लैंगिक जीवनात समस्या असल्यास तणाव वाढतो आणि त्याचा अप्रत्यक्ष परिणाम त्वचेवर होऊ शकतो. तणावाने पिंपल्स वाढण्याची शक्यता असते. म्हणून, लैंगिक संबंधात असलेली समाधानकारकता आणि मानसिक आरोग्य याचा त्वचेशी अप्रत्यक्ष संबंध असू शकतो. डॉक्टरांचं मत आहे की, तणावमुक्त जीवन जगणं हे आरोग्यासाठी नेहमीच फायदेशीर आहे.

७) डॉक्टरांचं मत – गैरसमजांना दूर करा

त्वचारोग तज्ज्ञ सांगतात, “संभोग आणि पिंपल्स यांचा थेट काहीही संबंध नाही. पिंपल्स येणं हे हार्मोन्स, आहार, झोप आणि त्वचेची निगा यावर अवलंबून आहे.” म्हणून सेक्स केल्याने पिंपल्स येतात किंवा कमी होतात, असा समज ठेवणं चुकीचं आहे. शरीराच्या नैसर्गिक प्रक्रियांना चुकीचा अर्थ लावणं हे आरोग्यदृष्ट्या धोकादायक ठरू शकतं.

८) योग्य सल्ला आणि काळजी घ्या

जर पिंपल्सचा त्रास होत असेल तर त्वचारोग तज्ज्ञांचा सल्ला घ्या. योग्य आहार, पुरेशी झोप, तणावमुक्त जीवन आणि त्वचेची स्वच्छता — या गोष्टी पाळल्यास पिंपल्सवर नियंत्रण मिळवता येऊ शकतं. लैंगिक जीवनाकडे आरोग्यदृष्ट्या आणि सकारात्मक दृष्टीने पाहा. गैरसमजांपासून दूर रहा आणि तज्ज्ञांचं मार्गदर्शन घ्या. हेच आरोग्य राखण्याचा खरा मार्ग आहे.