आजच्या डिजिटल युगात प्रेमसंबंधही मोबाईल, चॅटिंग आणि सोशल मीडियावर अधिक अवलंबून झाले आहेत. एकमेकांशी संवाद साधताना कधीकधी बॉयफ्रेण्डकडून “हॉट फोटो पाठव” असा हट्ट केला जातो. काही मुली प्रेमाखातर किंवा नातं बिघडू नये म्हणून हा हट्ट पूर्ण करतात, तर काहींना यातून दबाव येतो. अशावेळी हे वर्तन नैतिक आणि कायदेशीर दृष्टिकोनातून कितपत योग्य आहे, याचा विचार करणं गरजेचं आहे. या संदर्भात तज्ज्ञांचं मत आणि मुलींचे हक्क समजून घेणं अत्यंत महत्त्वाचं आहे.
१) “हॉट फोटो” मागणं – प्रेम की दबाव?
कोणत्याही नात्यात पारदर्शकता आणि परस्पर सन्मान हे महत्त्वाचे घटक असतात. बॉयफ्रेण्डने “हॉट फोटो पाठव” असा आग्रह धरणं हे प्रेमाचं लक्षण आहे का, की केवळ शारीरिक आकर्षणाचं? याचा विचार करायला हवा. अनेक वेळा हा आग्रह केवळ लैंगिक इच्छेच्या पूर्ततेसाठी असतो, आणि मुलींवर भावनिक दबाव टाकण्याचा प्रकार असतो. हे प्रेमाचे खरं रूप नसून, हे वर्तन मानसिक छळात मोडू शकतं.
२) मुलींचे हक्क – तुमच्या संमतीशिवाय कोणीही काही मागू शकत नाही
भारतीय कायद्यानुसार आणि मानवी हक्कांच्या दृष्टीने, कोणीही तुमच्याकडून तुमच्या संमतीशिवाय वैयक्तिक किंवा प्रायव्हेट फोटो मागू शकत नाही. तुमचा फोटो, तुमचं शरीर हे तुमचं आहे, आणि त्यावर पूर्ण हक्क तुमचाच आहे. कोणीही “प्रेमासाठी”, “आपलं नातं टिकावं म्हणून” असे कारण देऊन तुमच्यावर दबाव टाकणं चुकीचं आहे. तुम्हाला “ना” म्हणण्याचा आणि स्वतःचा निर्णय घेण्याचा पूर्ण अधिकार आहे.
३) भावनिक ब्लॅकमेलिंग – एक प्रकारचा मानसिक छळ
“तू पाठवला नाहीस तर तू मला प्रेम करत नाहीस” अशा प्रकारच्या वाक्यांनी भावनिक ब्लॅकमेल करणं हे एक मानसिक छळाचे लक्षण आहे. अशा वागणुकीने मुलींना अपराधीपणाची भावना होते आणि त्या नकळत चुकीच्या गोष्टींसाठी तयार होतात. तज्ज्ञ सांगतात की, अशा वागणुकीला त्वरित “ना” म्हणणं आणि नात्यात स्पष्ट सीमा आखणं आहे.
४) ऑनलाइन सुरक्षितता आणि प्रायव्हसीचा धोका
तुमचा प्रायव्हेट फोटो एकदा ऑनलाईन गेला की, तो कितीही विश्वासू व्यक्तीसाठी पाठवला असला तरी, तो व्हायरल होण्याची शक्यता कायम असते. अनेक वेळा नातं तुटल्यावर किंवा वाद झाल्यावर असे फोटो गैरवापरले जातात. त्यामुळे तज्ज्ञ सायबर लॉ एक्स्पर्ट्स सांगतात की, ऑनलाईन कोणतीही गोष्ट पाठवताना सावधगिरी बाळगणं गरजेचं आहे.
५) कायद्यानं महिलांसाठी संरक्षण
भारतीय सायबर कायद्यानुसार (IT Act), कोणत्याही महिलेचे फोटो तिच्या परवानगीशिवाय मागणं, संग्रहित करणं किंवा शेअर करणं हा गुन्हा आहे. अशा प्रकरणांमध्ये संबंधित व्यक्तीविरुद्ध तक्रार दाखल करता येते. महिला आयोग, सायबर सेल किंवा पोलिसांकडे तक्रार करणे हा तुमचा हक्क आहे आणि त्यासाठी लाज बाळगण्याचं काहीच कारण नाही.
६) नात्यातील परस्पर विश्वास आणि आरोग्यदृष्टिकोन
आरोग्यदृष्टिकोनातून पाहिलं, तर कोणत्याही नात्यात विश्वास आणि सन्मान याचं महत्त्व जास्त आहे. नात्यात असलेली सुसंवादता, आदर आणि आपुलकी यामुळेच नातं टिकतं. जर एखादा बॉयफ्रेण्ड केवळ अशा मागण्यांवर नातं टिकवतो, तर तो व्यक्ती आणि नातं दोन्हीच आरोग्यासाठी घातक ठरू शकतात.
७) तज्ज्ञांचं मत – “ना” म्हणणं हेच तुमचं बळ आहे
मानसिक आरोग्य तज्ज्ञ सांगतात, “प्रेमामध्ये दबाव, भावनिक ब्लॅकमेल किंवा जबरदस्ती याला जागा असू नये. तुमच्या मनाविरुद्ध काहीही करणं हे तुमच्या आत्मसन्मानाला धोका आहे. ‘ना’ म्हणण्याची ताकद ठेवणं आणि आपल्या सीमांचं संरक्षण करणं हेच तुमचं खऱ्या अर्थाने सामर्थ्य आहे.”
८) स्वतःवर विश्वास ठेवा आणि योग्य निर्णय घ्या
तुमचं शरीर, तुमचा फोटो आणि तुमचा आत्मसन्मान – यांचं रक्षण करणं तुमचं कर्तव्य आहे. प्रेमात असणं म्हणजे स्वतःला कमी लेखणं किंवा दबावाखाली येणं नव्हे. कोणतीही गोष्ट तुमच्या इच्छेवरच आधारित असावी. योग्य वेळेस स्पष्टपणे संवाद साधा, गरज असल्यास तज्ज्ञांचा सल्ला घ्या आणि स्वतःच्या निर्णयावर ठाम राहा. हाच तुमच्या सुरक्षित आणि सन्मानपूर्वक नात्याचा आधार आहे.