पुरुषांनो लक्ष द्या! दीर्घकाळापर्यंत संभोग न करणे हानिकारक ठरू शकते?

लैंगिक संबंध हे मानवी जीवनाचा एक महत्त्वाचा भाग आहेत. शारीरिक आणि मानसिक आरोग्यासाठी लैंगिक क्रियाकलापांचे अनेक फायदे आहेत. परंतु, अनेकदा काही कारणांमुळे पुरुषांना दीर्घकाळापर्यंत लैंगिक संबंधांपासून दूर राहावे लागते. अशा परिस्थितीत, ‘दीर्घकाळापर्यंत संभोग न करणे पुरुषांसाठी हानिकारक ठरू शकते का?’ हा प्रश्न अनेकांच्या मनात येतो. याबद्दल विज्ञान काय सांगते आणि त्याचे शरीरावर काय परिणाम होऊ शकतात, हे आपण सविस्तरपणे जाणून घेऊया.

लैंगिक निष्क्रियता आणि शारीरिक आरोग्य

दीर्घकाळ संभोग न केल्यास पुरुषांच्या शारीरिक आरोग्यावर थेट आणि गंभीर नकारात्मक परिणाम होतोच असे नाही, परंतु काही गोष्टींवर त्याचा अप्रत्यक्ष परिणाम होऊ शकतो:

१. इरेक्टाइल डिसफंक्शन (Erectile Dysfunction – ED) चा धोका:

काही अभ्यासानुसार, नियमित लैंगिक क्रियाकलाप असलेल्या पुरुषांच्या तुलनेत, दीर्घकाळ संभोग न करणाऱ्या पुरुषांना इरेक्टाइल डिसफंक्शन (ED) चा धोका वाढू शकतो. लिंगाला इरेक्शन येण्यासाठी रक्तवाहिन्या आणि मज्जातंतूंचे निरोगी कार्य आवश्यक असते. लैंगिक क्रियाकलापांमुळे या भागांमधील रक्तप्रवाह आणि कार्यक्षमता टिकून राहण्यास मदत होते. ज्याप्रमाणे कोणताही स्नायू वापरला नाही तर तो कमकुवत होतो, त्याचप्रमाणे लिंगातील रक्तवाहिन्या आणि ऊतक (tissue) नियमित उत्तेजित न झाल्यास त्यांची कार्यक्षमता कमी होऊ शकते. विशेषतः, ५० वर्षांवरील पुरुषांमध्ये हा धोका अधिक असतो असे काही संशोधने सांगतात.

२. प्रोस्टेट आरोग्यावर परिणाम:

काही संशोधनात असे सूचित केले आहे की, नियमित स्खलन (ejaculation) हे प्रोस्टेट ग्रंथीच्या आरोग्यासाठी फायदेशीर असू शकते. अनियमित किंवा कमी स्खलनामुळे प्रोस्टेट कॅन्सरचा धोका वाढतो असे काही जुने सिद्धांत होते, परंतु याला वैज्ञानिक समुदायात अजूनही ठोस दुजोरा मिळालेला नाही. तरीही, नियमित स्खलन प्रोस्टेटमध्ये जमा झालेले काही द्रवपदार्थ बाहेर काढण्यास मदत करते असे मानले जाते, ज्यामुळे प्रोस्टेटचे आरोग्य चांगले राहू शकते. मात्र, हे केवळ संभोगातूनच नव्हे तर हस्तमैथुनातूनही साध्य करता येते.

३. शुक्राणूंच्या गुणवत्तेवर परिणाम (Sperm Quality):

दीर्घकाळ स्खलन न झाल्यास शुक्राणूंची गुणवत्ता (quality) काही प्रमाणात प्रभावित होऊ शकते. जुने शुक्राणू शरीरात साचून राहिल्यास त्यांची गतिशीलता (motility) आणि एकंदर गुणवत्ता कमी होऊ शकते. नियमित स्खलन नवीन आणि निरोगी शुक्राणूंच्या निर्मितीस प्रोत्साहन देते. तथापि, हा परिणाम केवळ प्रजननासाठी महत्त्वाचा असू शकतो, आरोग्यासाठी फारसा नाही.

लैंगिक निष्क्रियता आणि मानसिक आरोग्य

शारीरिक परिणामांपेक्षा, लैंगिक निष्क्रियतेचा पुरुषांच्या मानसिक आरोग्यावर अधिक स्पष्ट परिणाम होऊ शकतो:

१. ताण आणि चिंता (Stress and Anxiety):

लैंगिक संबंध हे ताण कमी करण्याचे एक नैसर्गिक माध्यम आहे. संभोगादरम्यान एंडोर्फिन (Endorphins) आणि ऑक्सिटोसिन (Oxytocin) सारखी हार्मोन्स (hormones) स्रवतात, ज्यामुळे मूड सुधारतो आणि ताण कमी होतो. दीर्घकाळ लैंगिक संबंधांपासून दूर राहिल्यास ताण वाढू शकतो आणि चिंता, नैराश्य किंवा अस्वस्थता जाणवू शकते.

२. आत्मविश्वासात घट (Decreased Self-Confidence):

लैंगिक निष्क्रियतेमुळे काही पुरुषांना आपल्या लैंगिक क्षमतेबद्दल किंवा आकर्षकतेबद्दल शंका येऊ शकते, ज्यामुळे त्यांच्या आत्मविश्वासात घट होऊ शकते. यामुळे सामाजिक संबंधांवरही नकारात्मक परिणाम होऊ शकतो.

३. नातेसंबंधांवर परिणाम (Impact on Relationships):

विवाहित किंवा नातेसंबंधात असलेल्या पुरुषांमध्ये लैंगिक निष्क्रियतेमुळे जोडीदारासोबतच्या नात्यात तणाव किंवा दुरावा येऊ शकतो. लैंगिक जवळीक हे नातेसंबंधातील एक महत्त्वाचा दुवा असतो, जो दोन्ही भागीदारांना भावनिक आणि शारीरिकदृष्ट्या जोडतो.

महत्त्वाचे मुद्दे

दीर्घकाळ संभोग न करणे हे थेट लिंगासाठी ‘धोकादायक’ आहे असे ठोस वैज्ञानिक पुरावे नसले तरी, त्याचे काही अप्रत्यक्ष शारीरिक आणि मानसिक परिणाम होऊ शकतात.

शारीरिक आरोग्यावर थेट गंभीर परिणाम दुर्मिळ आहेत, परंतु काही अभ्यासानुसार इरेक्टाइल डिसफंक्शनचा धोका वाढू शकतो, विशेषतः वयानुसार. नियमित स्खलन (संभोग किंवा हस्तमैथुनाद्वारे) प्रोस्टेटचे आरोग्य टिकवून ठेवण्यास आणि शुक्राणूंची गुणवत्ता सुधारण्यास मदत करू शकते.

मानसिक आरोग्यावर मात्र अधिक स्पष्ट परिणाम दिसून येतात. ताण, चिंता, आत्मविश्वासात घट आणि नातेसंबंधातील तणाव हे लैंगिक निष्क्रियतेचे सामान्य परिणाम आहेत.

काय करावे?

संवाद साधा: जर तुम्ही नातेसंबंधात असाल आणि संभोगाचा अभाव जाणवत असेल, तर जोडीदाराशी मोकळेपणाने संवाद साधा. समस्या सोडवण्यासाठी एकत्र प्रयत्न करा.

हस्तमैथुन: लैंगिक संबंध शक्य नसताना, हस्तमैथुन हा एक सुरक्षित आणि निरोगी पर्याय आहे. यामुळे स्खलन होते, जे शारीरिक आणि मानसिक ताण कमी करण्यास मदत करते.

निरोगी जीवनशैली: नियमित व्यायाम, संतुलित आहार, पुरेशी झोप आणि ताण व्यवस्थापन (stress management) हे एकूण लैंगिक आणि शारीरिक आरोग्यासाठी महत्त्वाचे आहे.

डॉक्टरांचा सल्ला: जर तुम्हाला इरेक्टाइल डिसफंक्शन किंवा लैंगिक इच्छा कमी होणे यासारख्या समस्या जाणवत असतील, तर डॉक्टरांचा किंवा लैंगिक आरोग्य तज्ज्ञांचा सल्ला घेणे महत्त्वाचे आहे. ते योग्य निदान करून उपचार सुचवू शकतात.

थोडक्यात, लैंगिक आरोग्य हे केवळ शारीरिकच नव्हे तर मानसिक आरोग्याशीही जोडलेले आहे. दीर्घकाळापर्यंत संभोग न करणे हे थेट जीवघेणे नसले तरी, ते जीवनाच्या गुणवत्तेवर आणि मानसिक आरोग्यावर परिणाम करू शकते. आपल्या शरीराच्या आणि मनाच्या गरजा समजून घेणे आणि त्यावर योग्य उपाययोजना करणे महत्त्वाचे आहे.