जोडीदाराच्या वीर्यामुळे अ‍ॅलर्जी? जाणून घ्या ही दुर्मिळ पण खरी समस्या

काही स्त्रियांना त्यांच्या जोडीदाराच्या वीर्यामुळे अ‍ॅलर्जी (Seminal Plasma Hypersensitivity) होऊ शकते – ही एक दुर्मिळ पण खरी आणि वैद्यकीयदृष्ट्या मान्यताप्राप्त समस्या आहे. खाली या विचित्र वाटणाऱ्या पण महत्त्वाच्या विषयावर सविस्तर मराठी लेख दिला आहे:

जोडीदाराच्या वीर्यामुळे अ‍ॅलर्जी? जाणून घ्या ही दुर्मिळ पण खरी समस्या

ही अ‍ॅलर्जी नेमकी काय आहे?

• याला वैद्यकीय भाषेत Human Seminal Plasma Hypersensitivity (HSPH) म्हणतात.

• ही एक दुर्मिळ अ‍ॅलर्जिक प्रतिक्रिया आहे जी स्त्रियांना पुरुषाच्या वीर्यातील काही प्रथिनांमुळे होते.

• या अ‍ॅलर्जीमध्ये योनीमार्गात किंवा संपूर्ण शरीरात अ‍ॅलर्जिक लक्षणं दिसू शकतात.

कोणती लक्षणं दिसू शकतात?

स्थानिक (Local) लक्षणे:

• संभोगानंतर योनीत जळजळ, खाज, सूज, किंवा लालसरपणा

• वेदना किंवा जखमसदृश लक्षणं

सिस्टेमिक (संपूर्ण शरीरात) लक्षणे:

• श्वास घेण्यास त्रास

• पुरळ, पित्त (हिव), चेहऱ्यावर सूज

• काही वेळा अ‍ॅनाफायलेक्सिस (अत्यंत गंभीर अ‍ॅलर्जिक प्रतिक्रिया) – जी अत्यंत धोकादायक ठरू शकते

ही अ‍ॅलर्जी का होते?

• वीर्यामध्ये प्रथिने, एंजाइम्स, prostaglandins असतात.

• काही स्त्रियांच्या शरीरातील इम्यून सिस्टम या घटकांना परकीय समजते आणि प्रतिक्रिया देते.

• याला काही स्त्रियांमध्ये प्राकृतिक अ‍ॅलर्जीची प्रवृत्ती (Atopy) कारणीभूत असू शकते.

निदान कसे होते?

• स्त्रीरोगतज्ज्ञ किंवा अ‍ॅलर्जिस्ट कडून वैद्यकीय इतिहास घेतला जातो.

• Skin prick test (वीर्यातील घटकांवर त्वचेवर चाचणी)

• इम्युनोलॉजिकल ब्लड टेस्ट

उपाय काय?

1. कंडोम वापरणे – सर्वात सोपा उपाय

• वीर्याशी थेट संपर्क टाळल्यामुळे अ‍ॅलर्जी होत नाही.

2. Desensitization Therapy (Immunotherapy)

• डॉक्टरच्या देखरेखीखाली शरीराला हळूहळू वीर्याशी सवय लावणे.

• यासाठी नियोजित आणि वेळापत्रकानुसार वीर्याचे अंश योनीत टाकले जातात.

3. औषधोपचार

• अ‍ॅलर्जी होऊ नये म्हणून अँटीहिस्टामिन, स्टेरॉईड्स इत्यादी वापरले जाऊ शकतात.

4. गर्भधारणेच्या वेळी खास काळजी

• गर्भधारणा हवी असल्यास, डॉक्टरांच्या मार्गदर्शनात वीर्याचा Intrauterine Insemination (IUI) किंवा IVF वापरला जाऊ शकतो.

अ‍ॅलर्जी समजली जाण्यासाठी काही चुका टाळा

• अनेकदा ही समस्या सामान्य इन्फेक्शन, यीस्ट इन्फेक्शन, किंवा UTI समजून दुर्लक्षित केली जाते.

• त्यामुळे लक्षणं सातत्याने दिसत असतील तर जोडीदाराशी संवाद साधून डॉक्टरांचा सल्ला घेणे आवश्यक आहे.

वीर्यामुळे अ‍ॅलर्जी ही एक दुर्मिळ पण खरी समस्या आहे. याकडे दुर्लक्ष केल्यास लैंगिक संबंध, मानसिक आरोग्य, आणि प्रजनन यावर परिणाम होऊ शकतो. मात्र, योग्य निदान आणि उपचाराने ही समस्या पूर्णपणे नियंत्रणात ठेवता येते.