‘वयाची मर्यादा नसावी, जन्माचे बंधन नसावे’ ही गझल तुम्ही खूप ऐकली असेल. 77 वर्षांचे हुकुमदास वैष्णव यांच्यावर ही गझल अगदी चपखल बसते. त्याने वयाच्या बंधनात न अडकता बोर्डाची परीक्षा उत्तीर्ण होण्याचा निर्णय घेतला. यासाठी त्याने सलग 57 वेळा दहावीची परीक्षा दिली आणि त्यात यश मिळवले. आश्‍चर्यकारक गोष्ट म्हणजे 56 वेळा अपयशी होऊनही त्यांनी हार मानली नाही आणि आपला आत्मा अबाधित ठेवला. आज यूपी बोर्डाच्या 56 लाख विद्यार्थ्यांचे निकाल जाहीर झाले असताना 57 वेळा परीक्षेत उत्तीर्ण झालेल्या राजस्थानच्या जालोर येथील हुकुमदास वैष्णव यांची कहाणी समोर आली आहे.
हुकुमदास म्हणतात की वाचायला किंवा शिकायला वय नसतं. हुकुम दास वैष्णव यांची कथाही अशीच आहे. वयाने तो म्हातारा असला तरी त्याची अभ्यासाची आवड तरुणापेक्षा कमी नाही. 77 वर्षांचे हुकुमदास दोन विभागात काम करून निवृत्त झाले आहेत. पण कमी शिकलेले असल्याने दहावीची परीक्षा उत्तीर्ण होण्याचा निर्धार केला. या भावनेमुळे वयाच्या 77 व्या वर्षी हुकुमदास यांनी अखेर 57 व्या प्रयत्नात दहावी पूर्ण केली.
10वीत नापास होण्याची प्रक्रिया 1962 सालापासून सुरू झाली जेव्हा हुकुम सिंग पहिल्यांदा परीक्षेत नापास झाला. हुकुमदास 2005 मध्ये वयाच्या 60 व्या वर्षी सेवानिवृत्त झाले तेव्हा ते 10वीत 43 वेळा नापास झाले होते. परीक्षेत सतत नापास झाल्यामुळे हुकुमदासचे मित्र त्याला दहावी पास झाले नाहीत म्हणून टोमणे मारायचे. हार न मानता हुकुमदासने 2011 मध्ये स्टेट ओपनमध्ये प्रवेश घेतला. यानंतरही तो नापास होत राहिला पण 2019 मध्ये हुकुमदासने 56व्या प्रयत्नात 10वीची परीक्षा दिली.
आता हुकुमदासला बारावी करायची आहे
दहावीची परीक्षा उत्तीर्ण झाल्यानंतर हुकुमदासला बारावीत शिक्षण पूर्ण करायचे आहे. यासाठी हुकुमदास वैष्णव याने जालोर येथील बारावी कला वर्गातून राज्य खुल्या स्पर्धेत नाव नोंदवले आहे.