गर्भावस्था ही एक अत्यंत महत्त्वाची आणि संवेदनशील वेळ असते, जेव्हा स्त्रीच्या शरीराला अनेक शारीरिक आणि मानसिक बदलांना सामोरे जावे लागते. यामध्ये कॅल्शियमची आवश्यकताही खूप वाढते. कॅल्शियम हा एक महत्त्वाचा खनिज आहे जो हाडांच्या आणि दातांच्या मजबुतीसाठी आवश्यक असतो, आणि तो गर्भवती महिलांसाठी विशेषतः महत्त्वाचा असतो. गर्भधारणेदरम्यान कॅल्शियमची कमी असण्याचे अनेक दुष्परिणाम होऊ शकतात. हे कॅल्शियमचे प्रमाण कमी असणे गर्भवती महिलांच्या आरोग्यासाठी हानिकारक ठरू शकते, आणि त्याचे लक्षणे लवकर ओळखणे फार महत्त्वाचे आहे.
गर्भधारणेदरम्यान कॅल्शियमची कमतरता होण्याची कारणे
-
हार्मोनल बदल: गर्भधारणेदरम्यान शरीरात हार्मोनल बदल होतात, ज्यामुळे कॅल्शियमची आवश्यकता वाढते. यामुळे गर्भवती महिलांमध्ये कॅल्शियमच्या शोषणात बदल होऊ शकतात.
-
अधिक कॅलोरीची आवश्यकता: गर्भधारणेदरम्यान शरीराला अतिरिक्त कॅलोरीची आवश्यकता असते. कॅल्शियम हे मुख्यतः हाडांसाठी वापरले जाते, आणि गर्भाच्या हाडांच्या विकासासाठी ते अधिक आवश्यक असते.
-
अस्वस्थ आहार: कधी कधी, गर्भवती महिलांना संतुलित आहार घेण्यात समस्या असू शकते, ज्यामुळे कॅल्शियम कमी होऊ शकतो.
कॅल्शियमच्या कमतरतेची लक्षणे
गर्भधारणेदरम्यान कॅल्शियमची कमतरता ओळखणे महत्त्वाचे आहे. जर कॅल्शियमच्या कमतरतेचे लक्षणे दुर्लक्ष केली, तर ती महिलांसाठी आणि गर्भाच्या विकासासाठी हानिकारक ठरू शकतात. खालील लक्षणे कॅल्शियमच्या कमतरतेची सूचक असू शकतात:
1. हाडांतून वेदना आणि अकडणे
कॅल्शियमची कमतरता हाडांच्या कमजोर होण्याची आणि अकडण्याची कारण बनू शकते. गर्भवती महिलांना हाडांमध्ये वेदना, दुखापत किंवा अकडलेले पाय हे लक्षणे दिसू शकतात.
2. मांसपेशींचा स्नायूंचा संकुचन होणे (मसल क्रॅम्प्स)
कॅल्शियमची कमतरता मांसपेशींच्या संकुचनाला कारणीभूत ठरू शकते, ज्यामुळे पाय किंवा इतर मांसपेशींमध्ये अचानक वेदना किंवा क्रॅम्प्स होऊ शकतात.
3. दातांमध्ये कमकुवतपणा
कॅल्शियमचा कमतरता दातांच्या कमजोर होण्यास कारणीभूत ठरू शकते. गर्भवती महिलांचे दात तुटणे, सडणे किंवा इन्फेक्शन होणे यासारखी लक्षणे दिसू शकतात.
4. अंगावर ताण येणे किंवा थकवा
कॅल्शियमची कमतरता महिलांमध्ये अत्यधिक थकवा, कमजोरी, किंवा अंगावर ताण होण्याची भावना निर्माण करू शकते.
5. नखांचे दुर्बल होणे
कॅल्शियमच्या कमतरतेमुळे नखे कमजोर होऊ शकतात. नखांचे तुटणे, भेदक होणे किंवा धुसर होणे यांसारखी लक्षणे दिसू शकतात.
6. हृदयाचे अनियमित ठोके
कॅल्शियम हृदयाच्या कार्यासाठी देखील महत्त्वपूर्ण आहे. कमी कॅल्शियममुळे हृदयाचे ठोके अनियमित होऊ शकतात, ज्यामुळे धडधड किंवा घाबरण्याची भावना होऊ शकते.
7. त्वचेवर दुरुस्ती होणे किंवा त्वचेचा खराब होणारा रंग
कॅल्शियमच्या कमतरतेमुळे त्वचेवर कधी कधी अचानक छिद्र, कोरडेपण, किंवा इतर प्रकारचे बदल होऊ शकतात.
कॅल्शियमच्या कमतरतेसाठी उपाय
-
कॅल्शियमचे समृद्ध आहार घेत राहा: दुध, दही, चीज, पालक, ब्रोकोली, आणि सिमी यांसारख्या कॅल्शियमच्या समृद्ध अन्नाची अधिक पातळी असलेली पदार्थ खा. यामुळे कॅल्शियमची कमतरता भरून काढता येईल.
-
कॅल्शियम सप्लिमेंट्स: डॉक्टरांच्या सल्ल्यानुसार, कॅल्शियमचे सप्लिमेंट्स घेणे उपयुक्त ठरू शकते, जे गर्भधारणेदरम्यान आवश्यक असते.
-
सूर्यप्रकाशाच्या संपर्कात राहा: व्हिटॅमिन D कॅल्शियमच्या शोषणास मदत करते. सूर्यप्रकाशाचा योग्य प्रमाणात संपर्क मिळवून व्हिटॅमिन Dची पातळी वाढवू शकता.
-
व्यायाम करा: हलका व्यायाम आणि योगासनांनी शरीराची हाडं मजबूत ठेवता येतात आणि कॅल्शियमच्या शोषणाची क्षमता सुधारू शकते.
गर्भधारणेदरम्यान कॅल्शियमची कमतरता गंभीर समस्या ठरू शकते. या लक्षणांवर लक्ष ठेवून योग्य वेळेस उपचार घेणे आवश्यक आहे. गर्भधारणेदरम्यान कॅल्शियमच्या योग्य प्रमाणाच्या पुरवठ्यासाठी संतुलित आहार, व्यायाम आणि डॉक्टरांचा सल्ला आवश्यक आहे. जर तुम्हाला या लक्षणांची अनुभूती होत असेल, तर कृपया त्वरित डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.