समाजातील गुन्हेगारांना न्यायव्यवस्था तुरुंगात टाकते. कारागृहात कैद्यांच्या जेवण आणि राहण्याबाबत अनेक कडक नियम आहेत. ज्याचे पालन करावे लागेल. तुरुंगातील कैद्यांना तेच कपडे दिले जातात हे तुम्ही अनेक चित्रपटांमध्ये पाहिले असेल. तुरुंगात कैदी पांढरे कपडे घालतात ज्यावर काळे पट्टे असतात. हे सर्व फक्त चित्रपटातच घडते असे नाही, प्रत्यक्षात कैद्यांनाही असेच कपडे दिले जातात. अखेर यामागचे कारण काय? कैद्यांसाठी हा पोशाख का निवडला गेला? जाणुन घ्या
कैद्यांसाठीचे कपडे कसे तयार झाले?
कैद्यांना असे कपडे घालण्याची परवानगी देण्याचे कारण इतिहासाशी जोडलेले आहे. ऑबर्न पद्धतीची सुरुवात अमेरिकेत 18व्या शतकात झाली होती, असे म्हटले जाते. ज्या अंतर्गत कारागृह आणि तेथे बंदिस्त कैद्यांच्या राहणीमानासाठी काही नवीन नियम जोडण्यात आले आहेत. त्यानंतरच आधुनिक कारागृहे सुरू झाली. या बदलाचा भाग म्हणून, कैद्यांना राखाडी-काळ्या रंगाचे कपडे दिले गेले, ज्यावर पट्टे होते.
अनेक अहवालांनुसार, जर एखादा कैदी तुरुंगातून पळून गेला, तर तुरुंगाचा वेगळा ड्रेस असल्याने त्याला पकडण्यात मदत होते. असा ड्रेस ठेवण्यामागचा तर्क असा आहे की बाहेरून आलेले लोक या प्रकारचे कपडे घालत नाहीत. अशा परिस्थितीत जेव्हा लोक फरार कैदी पाहतात तेव्हा ते पोलिसांना कळवतात आणि कैदी पकडला जातो.
याशिवाय कैद्यांना शिस्त लागावी म्हणून अशा प्रकारचे पोशाखही दिले जातात. राखाडी-काळ्या पट्टे असलेला पोशाख लाजेचे प्रतीक म्हणूनही ओळखले जाते, जेणेकरून गुन्हेगारांना त्यांच्या गुन्ह्यांचा पश्चाताप होतो. पण, कैद्यांच्या मानवाधिकाराचा मुद्दा उपस्थित केल्यावर लाजेचे प्रतीक असलेला मुद्दा डावलण्यात आला.
पांढरा रंग कमी उष्णता शोषून घेतो
पांढऱ्या रंगाचा ड्रेस देण्यामागे एक कारण म्हणजे हा रंग उष्णता कमी प्रमाणत शोषून घेतो. अशा परिस्थितीत कैद्यांना उन्हाळ्यात फारसा त्रास होत नाही. याशिवाय पांढरा रंग दुरूनच दिसतो. अशा परिस्थितीत कैदी कधी कारागृहातून पळून गेला तर रात्रीच्या वेळीही तो दुरूनच दिसतो.
शिक्षेचा निर्णय झाल्यावर ड्रेस दिला जातो
19व्या शतकात ड्रेस बदलून काळा-पांढरा ड्रेस देण्यात आला. मिळालेल्या माहितीनुसार, ज्या कैद्यांची शिक्षा निश्चित झाली आहे, त्यांनाच हा ड्रेस दिला जातो. याशिवाय अटकेत असलेले कैदी सामान्य कपडे घालतात.
प्रत्येक देशाचा ड्रेस कोड वेगळा असतो
मात्र, जगभरातील तुरुंगांमध्ये कैद्यांसाठी एकच पोशाख असतो, असे नाही. प्रत्येक देशाचा कैद्यांसाठी स्वतःचा ड्रेस कोड असतो. भारतातील कैद्यांबद्दल बोलायचे झाले तर, त्यांना अशी वेषभूषा करण्याचा ट्रेंड ब्रिटीश काळापासून आजतागायत चालत आला आहे.