सध्या भारतात महिलांवरील अत्याचारांची संख्या चिंताजनकरीत्या वाढत आहे. वृत्तपत्रे, टीव्ही चॅनेल आणि सोशल मीडियावर दररोज अशा घटनांच्या बातम्या समोर येत आहेत. महिलांच्या सुरक्षिततेचा प्रश्न अधिक गंभीर बनत चालला आहे. या पार्श्वभूमीवर, “मुलींनी कोणावरही विश्वास ठेवू नये” ही मानसिकता योग्य आहे का? की महिलांच्या सुरक्षेसाठी व्यापक उपाययोजना करणे आवश्यक आहे?
देशातील बलात्काराचे वाढते प्रमाण
राष्ट्रीय गुन्हे नोंदवही ब्युरो (NCRB) च्या अहवालानुसार, भारतात दरवर्षी हजारो बलात्काराच्या घटना नोंदवल्या जातात. पण प्रत्यक्षात अनेक प्रकरणे तक्रारींच्या अभावामुळे किंवा सामाजिक दबावामुळे बाहेर येत नाहीत. काही महत्त्वाची निरीक्षणे पुढीलप्रमाणे आहेत:
परिचित व्यक्तीकडून होणारे अत्याचार – बहुतांश घटनांमध्ये पीडितेला आरोपी आधीपासून ओळखत असतो. कुटुंबातील सदस्य, नातेवाईक, मित्र किंवा ओळखीचे लोक हेच अनेकदा अत्याचार करतात.
अल्पवयीन मुलींवरील गुन्हे – अनेक वेळा लहान मुलींवरही बलात्काराचे प्रकार घडतात, जे समाजासाठी आणखी धक्कादायक आहे.
शहरी व ग्रामीण भागातील परिस्थिती – मोठ्या शहरांप्रमाणेच ग्रामीण भागातही बलात्काराच्या घटना मोठ्या प्रमाणावर घडत आहेत.
ऑनलाइन शोषण आणि ब्लॅकमेलिंग – इंटरनेटच्या वाढत्या वापरामुळे महिलांना ऑनलाईन छळ, ब्लॅकमेलिंग आणि लैंगिक शोषणाचा सामना करावा लागत आहे.
महिला सुरक्षेच्या संदर्भात बदल घडवण्याची गरज
“मुलींनी कोणावरही विश्वास ठेवू नये” ही संकल्पना सुरक्षेसाठी महत्त्वाची असली तरी, संपूर्ण समाजावर अविश्वास दाखवणे हे समस्येवर योग्य उत्तर ठरणार नाही. यासाठी व्यापक उपाययोजना गरजेच्या आहेत:
1. शिक्षण आणि मानसिकतेत बदल
महिलांनी स्वसंरक्षणाचे प्रशिक्षण घ्यावे.
मुलांमध्ये लहानपणापासूनच स्त्रियांबद्दल आदर बाळगण्याची शिकवण द्यावी.
लैंगिक शिक्षण आणि महिलांच्या हक्कांविषयी जागरूकता निर्माण करावी.
2. कठोर कायदे आणि त्वरित अंमलबजावणी
बलात्कारासारख्या गुन्ह्यांसाठी जलदगती न्यायसंस्था आवश्यक आहे.
पोलिस आणि न्यायव्यवस्थेने पीडितांना त्वरित आणि योग्य न्याय मिळवून द्यावा.
दोषींना कठोर शिक्षा देऊन समाजात भीती निर्माण करणे गरजेचे आहे.
3. समाजातील सहभाग आणि जबाबदारी
प्रत्येक नागरिकाने महिलांच्या सुरक्षेसाठी योगदान द्यावे.
छेडछाड, छळ किंवा गैरवर्तन पाहिल्यास त्वरित हस्तक्षेप करावा आणि पोलिसांकडे तक्रार करावी.
महिलांनी गुप्तपणे त्रास सहन करण्याऐवजी आवाज उठवावा.
4. तंत्रज्ञानाचा योग्य वापर
महिलांनी आपत्कालीन परिस्थितीत मदतीसाठी सुरक्षा अॅप्स वापरावेत.
GPS ट्रॅकिंग आणि इतर तंत्रज्ञानाद्वारे सुरक्षा सुनिश्चित करणे आवश्यक आहे.
सावधगिरी बाळगा, पण अविश्वासाच्या छायेत जगू नका
महिलांनी नक्कीच स्वतःच्या सुरक्षेच्या दृष्टीने सावधगिरी बाळगली पाहिजे, परंतु पूर्ण समाजावर अविश्वास दाखवणे हे योग्य नाही. महिलांच्या सुरक्षिततेसाठी संपूर्ण समाजाने पुढाकार घेणे आवश्यक आहे. कठोर कायदे, योग्य शिक्षण, जनजागृती आणि तंत्रज्ञानाचा सुयोग्य वापर केल्यास महिला सुरक्षित जीवन जगू शकतील.