Kuno National Park Namibian Cheetah Death: भारतातील चित्तांचे पुनर्वसन करण्याच्या महत्त्वाकांक्षी प्रकल्पाला मोठा धक्का बसला आहे. नामिबियातील साशा ही मादी चित्ता सोमवारी सकाळी कुनो नॅशनल पार्कमध्ये मृतावस्थेत आढळून आली. त्यांची किडनी निकामी झाली असून त्यांच्यावर उपचार सुरू होते. या बातमीने वन्यजीव प्रेमींच्या आशा पल्लवित केल्या आहेत ज्यांना देशात चित्ते पुन्हा आणण्याची इच्छा आहे.
मादी चित्ता साशामध्ये 22-23 जानेवारी रोजी आजाराची लक्षणे आढळून आली. यानंतर त्याला मोठ्या वास्तूतून छोट्या बंदिस्तात हलवण्यात आले. त्यानंतर वनविभागाने इमर्जन्सी मेडिकल रिस्पॉन्स टीम कुनो येथे उपचारासाठी पाठवली. सुरुवातीच्या लक्षणांमध्ये डिहायड्रेशन आणि किडनीचे आजार आढळून आले. साशाला वाचवण्यासाठी वनविहार राष्ट्रीय उद्यानातून डॉ.अतुल गुप्ता यांनाही पाठवण्यात आले. तज्ञांनी त्याला द्रव दिले होते, ज्यामुळे साशाच्या तब्येतीतही सुधारणा दिसून आली. तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे की, चित्तामध्ये मूत्रपिंडाचा आजार सामान्य आहे. याला प्रोजेक्ट चीताचा धक्का मानू नये.
साशाला इतर सात चित्तांसह नामिबियातून आणण्यात आले होते. गेल्या वर्षी 17 सप्टेंबर रोजी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी त्यांच्या वाढदिवसानिमित्त कुनो नॅशनल पार्कमध्ये या चित्त्या सोडल्या होत्या. 70 वर्षांनंतर पहिल्यांदाच चित्ता भारतीय भूमीवर मुक्तपणे फिरत होता. या बॅचमध्ये आठ चित्ते होते, ज्यांना मध्य प्रदेशातील श्योपूर जिल्ह्यात असलेल्या कुनो नॅशनल पार्कमध्ये सोडण्यात आले होते. यानंतर फेब्रुवारीमध्ये दक्षिण आफ्रिकेतून १२ चित्त्यांची दुसरी तुकडी भारतात आणण्यात आली आहे. या 12 चित्त्यांमध्ये सात नर आणि पाच माद्या होत्या. त्यांना सध्या कुनो नॅशनल पार्कच्या क्वारंटाईन एनक्लोजरमध्ये ठेवण्यात आले आहे. वन मंत्रालयाच्या एका वरिष्ठ अधिकाऱ्याने सांगितले की, हे सामान्य आहे. ती आजारी होती. त्याला वाचवण्याचा प्रयत्न झाला. यानंतरही आम्ही त्याला वाचवू शकलो नाही. नामिबियातील तज्ज्ञही आम्हाला मदत करत होते. पहिल्या दिवसापासून ती अशक्त होती.
22 जानेवारी रोजी, साशा, नामिबियातून आणलेली आणि कुनो नॅशनल पार्कमध्ये सोडलेली मादी चित्ता, देखरेख करणार्‍या टीमला सुस्त आढळली. चित्त्यांच्या आरोग्याची काळजी घेण्यासाठी नियुक्त केलेल्या तीन पशुवैद्यकांद्वारे साशाची तपासणी करण्यात आली. त्याला उपचाराची गरज असल्याचे आढळून आले. त्याच दिवशी त्याला क्वारंटाईन एनक्लोजरमध्ये आणण्यात आले. त्याला क्वारंटाईन एन्क्लोजरमध्ये आणण्याच्या प्रक्रियेत साशाच्या रक्ताचा नमुनाही घेण्यात आला. वनविहार नॅशनल पार्कमध्ये असलेल्या लॅबमध्ये अत्याधुनिक मशिन्सद्वारे त्याची चाचणी करण्यात आली. रक्ताच्या नमुन्याच्या तपासणीत साशाला किडनीमध्ये संसर्ग झाल्याचे स्पष्ट झाले. वनविहार भोपाळमधील वन्यजीव डॉक्टर आणि आणखी एक विशेषज्ञ डॉक्टर यांना पोर्टेबल अल्ट्रासाऊंड मशीनसह कुनो राष्ट्रीय उद्यानात पाठवण्यात आले. साशाच्या चाचण्यांमध्ये मूत्रपिंडाच्या आजाराची पुष्टी झाली.
पहिल्या दिवसापासून आजारी आहे
वन विभागाचे म्हणणे आहे की वाइल्डलाइफ इन्स्टिट्यूट ऑफ इंडिया डेहराडून आणि कुनो नॅशनल पार्क मॅनेजमेंटच्या वरिष्ठ शास्त्रज्ञांनी चित्ता संरक्षण फाऊंडेशन, नामिबियाकडून साशाच्या उपचाराचा इतिहास मागवला होता. असे कळले की नामिबियामध्ये 15 ऑगस्ट 2022 रोजी घेतलेल्या शेवटच्या रक्ताच्या नमुन्यात क्रिएटिनिन पातळी 400 पेक्षा जास्त होती. भारतात येण्यापूर्वी साशाला किडनीचा आजार होता, याचीही यावरून पुष्टी होते.
पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी 70 वर्षांनंतर भारतात चित्तांचे पुनर्वसन करण्यासाठी प्रोजेक्ट चीता अंतर्गत 17 सप्टेंबर रोजी त्यांच्या वाढदिवसानिमित्त नामिबियातून आणलेल्या आठ चित्तांचे प्रकाशन केले. या चित्त्यांना प्रथम एक ते दीड महिन्यांसाठी लहान क्वारंटाइन एन्क्लोजरमध्ये ठेवण्यात आले होते. तेथे त्यांना म्हशीचे मांस खाऊ घालण्यात आले. मग एकामागून एक या चित्त्यांना एका मोठ्या आवारात सोडण्यात आले, जिथे चितळसारखे प्राणी त्यांना खाण्यासाठी सोडले गेले. नामिबियातून आणलेले आणखी सात चित्ते निरोगी आहेत. यातील तीन नर व एका मादीला खुल्या जंगलात सोडण्यात आले आहे. तो पूर्णपणे सक्रिय आणि निरोगी आहे. सहसा शिकार. दक्षिण आफ्रिकेतून आणलेले 12 चित्ते सध्या क्वारंटाईन एन्क्लोजरमध्ये आहेत आणि ते पूर्णपणे निरोगी आणि सक्रिय आहेत.
22 जानेवारीपासून साशाच्या मृत्यूच्या तारखेपर्यंत, कुनो नॅशनल पार्कमध्ये तैनात असलेले सर्व वन्यजीव डॉक्टर आणि नामिबियाचे तज्ज्ञ डॉ. एली वॉकर यांनी रात्रंदिवस काम केले. साशावर उपचार केले. उपचारादरम्यान, चीता कंझर्वेशन फाऊंडेशन, नामिबिया आणि प्रिटोरिया विद्यापीठ, दक्षिण आफ्रिकेतील तज्ञ डॉ. एड्रियन टॉर्डिफ व्हिडिओ कॉन्फरन्सिंग आणि टेलिफोनद्वारे सतत संपर्कात होते. 18 फेब्रुवारी रोजी दक्षिण आफ्रिकेतून भारतात आणलेल्या 12 चित्तांसह आलेले पशुवैद्यकीय तज्ज्ञ डॉ. लॉरी मार्कर, डॉ. एड्रियन टॉर्डिफ, डॉ. अँडी फ्रेझर, डॉ. माईक आणि फिंडा रिझर्व्हचे वरिष्ठ व्यवस्थापक यांनी साशाच्या उपचाराबाबत सविस्तर चर्चा केली. . दक्षिण आफ्रिकेच्या तज्ञांनी या वस्तुस्थितीची प्रशंसा केली आहे की साशाचा गंभीर आजार असूनही तिची चांगली काळजी घेण्यात आली.